Aardbevingen in Groningen

In 1959 wordt een gasbel gevonden onder de provincie Groningen. Een paar maanden later staan er al boortorens op het land van boer Boon in Kolham. Niemand beseft op dat moment hoe groot de omvang is van de gasbel. Op Eerste Kerstdag 1986 wordt een aardbeving van 3.0 op de Schaal van Richter gemeten. Sindsdien tellen we meer dan duizend aardbevingen in Groningen.

2012: Aardbeving Huizinge maakt problemen duidelijk

Jarenlang heeft de aardbevingsproblematiek geen prioriteit voor politici en de bedrijven die betrokken zijn bij de gaswinning. Dat verandert als in 2012 Huizinge getroffen wordt door een beving met een kracht van 3.6 op de Schaal van Richter. Bewoners beschrijven de beving als 'een trein die door het huis rijdt', of, 'een tank die de muur uit het pand rijdt'. Er komen honderden schademeldingen binnen.

De zware beving wordt gezien als een kantelpunt: de politiek kan de aardbevingen in Groningen niet langer negeren. Maar in 2013 wordt het meeste gas in een jaar ooit in Groningen gewonnen: liefst 55 miljard kuub.

2015: Begin van plannen voor Groningse veiligheid

In Groningen klagen inwoners over aardbevingsschade en slechte communicatie met en door de NAM, verantwoordelijk voor de gaswinning. Jaarlijks worden tienduizenden schademeldingen gedaan. Veel Groningers voelen zich niet gehoord. In een rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid wordt in januari 2015 een harde noot gekraakt: vijftig jaar lang heeft de overheid zich weinig tot niets aangetrokken van de veiligheid van de Groningers. Geld had altijd prioriteit.

De totale opbrengsten van het Gronings gas worden beraamd op zo'n 417 miljard euro, maar de provincie ziet weinig van het geld.

In 2015 wordt Hans Alders door toenmalig minister Henk Kamp aangesteld als Nationaal Coördinator Groningen om een herstelplan te maken voor de regio. In dat plan staat de veiligheid voorop, staan de bewoners van het aardbevingsgebied centraal, komt er een opkoopregeling van huizen die door aardbevingsschade zijn getroffen en wordt een arbiter aangesteld voor geschillen over schade.

2016: Gaskraan voor het eerst dichtgedraaid

In het najaar van 2016 wordt in het gasbesluit vastgesteld dat de komende vijf jaar maximaal 25 kuub gas uit de Groningse bodem mag worden gehaald. Vanaf de verlaging neemt het aantal zware aardbevingen van 2.0 op de Schaal van Richter of hoger, af.

De provincie Groningen, gemeenten, milieufederaties en particulieren tekenen echter bezwaar in tegen het gasbesluit. Zij willen dat de gaskraan verder wordt dichtgedraaid. Toenmalig minister Kamp besluit na de Tweede Kamerverkiezingen in 2017, waarin aardbevingen een belangrijk onderwerp zijn, dat er in gasjaar 2018 nog maar 21,6 miljard kuub mag worden gewonnen. Het nieuwe kabinet dat eind oktober aantreedt, wil dat aan het einde van de kabinetsperiode hebben teruggedrongen tot 20,1 miljard kuub in 2021.

De ontwikkeling rondom de andere wensen van de Groningse instanties, verloopt echter stroperig. Zo is er nog geen nieuw schadefonds waaruit aardbevingsschade makkelijker kan worden uitbetaald, en speelt de NAM nog steeds een grote rol bij de beoordeling en afwikkeling van schade.

2018: Beving in Zeerijp met grote gevolgen

Dat verandert na de aardbeving in Zeerijp. De klap van 3.4 op de Richterschaal in januari 2018 brengt 12.000 Groningers op de been voor een protest met fakkels in stad Groningen, en zorgt ervoor dat er in sneltreinvaart maatregelen worden genomen.

Na bijna een jaar wachten kan Groningen verder. Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat maakt na koortsachtig overleg een nieuw schadeprotocol bekend. Daarin veranderen een aantal cruciale zaken. De NAM staat niet op afstand, maar is ‘er uit’. Schades worden niet langer gekeurd door het CVW en de NAM maar door de nieuwe, onafhankelijke commissie Mijnbouwschade.

Minister Wiebes volgt ook twee belangrijke adviezen van het Staatstoezicht op de Mijnen op. Hij wil de gaswinning zo ‘snel mogelijk’ omlaag brengen naar 12 miljard kuub gas per jaar. Maar of dat Wiebes lukt is nog maar zeer de vraag. De gasputten rondom Loppersum worden uit voorzorg gesloten, om het risico op zwaardere aardbevingen te verkleinen.

Bijna drie maanden na de beving bij Zeerijp neemt het kabinet een historisch besluit: de gaswinning in Groningen stopt helemaal, uiterlijk in 2030. De problemen zijn daarmee nog niet voorbij, want het aantal schademeldingen blijft in de maanden daarna toenemen. Het besluit van het kabinet heeft ook gevolgen voor de versterking van huizen: die wordt gepauzeerd.

Met nieuwe plannen in de hand moet de versterking sneller gaan en moeten de meest onveilige huizen het eerst worden aangepakt. Maar de methode die gehanteerd wordt, blijkt niet accuraat te zijn. Duizenden mensen zitten daardoor nog langer in onzekerheid.

2019: Westerwijtwerd trilt, winning stopt in 2022

De aarde trilt ondertussen verder. In mei 2019 met een kracht van 3.2 bij Westerwijtwerd. Het aantal schademeldingen neemt nog verder toe. Om de enorme hoop met schademeldingen in een klap af te handelen en de situatie bij de commissie Mijnbouwschade werkbaar te houden, wordt een speciale stuwmeerregeling bedacht. Duizenden mensen maken daar gebruik van en krijgen eenmalig 5000 euro uitgekeerd voor hun schades.

Het kabinet besluit vlak na de zomer om nog eerder te stoppen met de gaswinning. De gaskraan in Groningen moet nu in 2022 dichtgedraaid worden. Acht jaar eerder dan gepland. Er is wel een uitzondering mogelijk: bij echt hele koude winters kan er nog een aantal jaar langer worden gewonnen. De winning komt in 2020 onder de veilig gewaande 12 miljard kuub.

Hoe werkt een aardbeving?

Aardbevingsnieuws per maand

Bij RTV Noord hebben we wekelijks en soms zelfs dagelijks meerdere berichten over gaswinning in Groningen. Om het nieuws over aardbevingen, schade, rechtszaken en andere ontwikkelingen over het gasveld inzichtelijk te houden, maken we sinds halverwege 2016 maandelijks samenvattingen van het belangrijkste aardbevingsnieuws.

2023

- Juni 2023: Premier overleeft motie van wantrouwen; gaskraan gaat dicht

- Mei 2023: Geen vertrouwen, wel teleurstelling

- April 2023: Excuses aan Groningen

- Maart 2023: Provincie wil miljarden voor inlossing ereschuld

- Februari 2023: Het langverwachte enquêterapport is er

- Januari 2023: Vertragingen, vertragingen en vertragingen


2022

- December 2022: Gedoe rond stikstoffabriek duurt voort

- November 2022: Huis wordt in roze lint gewikkeld en stikstoffabriek opnieuw vertraagd

- Oktober 2022: Het slot van de enquête en vijf bevingen bij Wirdum

- September 2022: Openbare verhoren in volle gang

- Augustus 2022: Tien jaar naar Huizinge... en een boerderij wordt roze

- Juli 2022: Vergoedingen gaan omlaag en zeldzame beving in Eelde

- Juni 2022: Doden door aardbevingsstress en start van de parlementaire enquête

- Mei 2022: 'Hersteloperatie duurt te lang en kosten blijven oplopen'

- April 2022: Aardbeving met het geluid van een zware explosie

- Maart 2022: Gronings gas gespreksonderwerp na Russische inval in Oekraïne

- Februari 2022: Een maand zonder aardbevingen

- Januari 2022: SNN-subsidie zorgt voor lange wachtrijen


2021

- December 2021: Groningen krijgt met Vijlbrief een eigen staatssecretaris

- November 2021: 'Onvoorstelbaar zware aardbeving' bij Garrelsweer

- Oktober 2021: Boegbeelden zwaaien af plus zeven bevingen in Zeerijp

- Maart 2021: NAM niet vervolgd en datalekken bij het IMG

- Februari 2021: Vluchtende gedupeerden en de start van de parlementaire enquête

- Januari 2021: Boegbeeld zwaait af in 'rommelige' maand


2020

- December 2020: Smartengeld voor kinderen

- November 2020: Presentatie bevingsakkoord en IMG in de fout

- Oktober 2020: Bezuinigingen bij de NAM en miljardenakkoord

- September 2020: Wisselende versterkingsberichten

- Augustus 2020: Rustige bodem en eindelijk naar huis

- Juli 2020: Klappen in Loppersum, Hellum en Startenhuizen

- Juni 2020: Patstelling tussen Rijk en regio

- Mei 2020: Beving van 2.5 bij Zijldijk en een bezoek van de Koning

- April 2020: Meer melders van schade en #EnWijDan?

- Maart 2020: Rutte in Appingedam en een beving van 2.3

- Februari 2020: Nauwelijks bevingen in het Groningse gasveld

- Januari 2020: Al dan niet tijdelijke schadeoplossingen


2019

- Jaaroverzicht: het aardbevingsnieuws van 2019

- December 2019: De ontmanteling is begonnen

- November 2019: 'Een complete schertsvertoning'

- Oktober 2019: 'Een kolossale blamage'

- September 2019: Het dreigement van de NAM en de belofte van Wiebes

- Augustus 2019: Een rammelend rekenmodel

- Juli 2019: Het nadere einde van het Centrum Veilig Wonen (CVW)

- Juni 2019: Minister Wiebes verruimt de 'stuwmeerregeling' voor oude schades

- Mei 2019: Een 'bevinkje' van 3.4 op de Schaal van Richter

- April 2019: Tranen bij de Raad van State en een compensatieregeling

- Maart 2019: Provincie en gemeenten hebben geen grip op gasdossier

- Februari 2019: Een fout in de metingen

- Januari 2019: Wiebes spreekt over 'het jaar van de uitvoering'


2018

- December 2018: Gaskraan kan vijf jaar eerder dicht dan verwacht

- November 2018: Opschudding in Meedhuizen

- Oktober 2018: 'David tegen Goliath' en gerommel bij de NCG

- September 2018: Welke 1500 gebouwen moeten versterkt worden? Niemand weet het

- Augustus 2018: Gerepareerde scheuren niet bestand tegen nieuwe bevingen

- Juli 2018: 'Verwachtingen over versterkingen moeten worden waargemaakt'

- Juni 2018: Uitstel, verwarring en onzekerheid

- Mei 2018: Hans Alders stapt op

- April 2018: Verlaging gaswinning vertraagt de versterkingsoperatie

- Maart 2018: De gaswinning stopt in 2030, maar fracken mag

- Februari: Terug naar 12 miljard en veel protest

- Januari 2018: Beving 3.4 in Zeerijp en nieuw schadeprotocol


2017

- December 2017: Meer aardbevingen over het hele jaar

- November 2017: Het gasbesluit moet opnieuw

- Oktober 2017: Een nieuw regeerakkoord en een nieuwe gasminister

- September 2017: Vertrouwen in CVW verdwenen

- Augustus 2017: Vijf jaar na Huizinge

- Juli 2017: Waar is het schadeprotocol?

- Juni 2017: NAM bestrijdt verlaging gaswinning

- Mei 2017: Scheuren, kraken en trillen in Slochteren

- April 2017: De gaswinning gaat omlaag

- Maart 2017: De NAM uit de schade-afwikkeling

- Februari 2017: Acties en verkiezingsbeloften

- Januari 2017: Landelijke aandacht voor de problemen


2016

- December 2016: Vragen rondom versterking

- November 2016: Knokken tegen het gasbesluit

- Oktober 2016: Ophef over afhandeling schade

- September 2016: Hoeveelheid gas staat voor 5 jaar vast

- Augustus 2016: Aardbevingsgebied-contourlijn van de NAM kraakt