Hanzehogeschool-studenten restaureren Westerbork-wagon

Zes vrachtwagens met daarop drie goederenwagons, die mogelijk in de Tweede Wereldoorlog zijn gebruikt voor het vervoeren van Joden, zijn aangekomen in Coevorden.
Studenten van de Hanzehogeschool in Groningen werken mee aan dit project. 'De afgelopen vier jaar hebben ze samengewerkt met Westerbork', zegt Pieter Veenstra van de Hanzehogeschool. 'Het idee is dat studenten met één van deze wagons aan de slag gaan en gaan restaureren.'

Onder de indruk

Tijdens een reis naar de plek in Duitsland waar de wagons vandaan komen raakten de studenten onder de indruk van de geschiedenis van de wagons. 'Het was behoorlijk stil de eerste dag. Vooral door de achterliggende gedachte met wat er met de wagons is gebeurd', zegt studente Mare Elling.
De wagons zijn door de 43 Gemechaniseerde Brigade in Havelte vanuit het Duitse Staßfurt, in de buurt van Magdeburg, naar Drenthe gebracht. In een defensiecomplex in Coevorden worden de wagons gerenoveerd, waarna twee van de drie naar het Herinneringscentrum Kamp Westerbork worden gebracht.

Bijzondere operatie

'Dit is een bijzondere operatie voor ons', zegt Gertjan Wormmeester van de 43 Gemechaniseerde Brigade. 'Normaal vervoeren we legervoertuigen. Dit zijn oude wagons die deels moesten worden gedemonteerd. Anders zouden zij te hoog zijn om te vervoeren. Dit maakte het vooral voor ons 101 Geniebataljon, die de wagons uit elkaar hebben gehaald, een bijzondere opdracht.'

'Houtwerk moet worden gerestaureerd'

Directeur Dirk Mulder van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork is aanwezig in Coevorden. Hij ziet dat de wagons er niet meer goed uit zien. 'Het houtwerk moet worden gerestaureerd, net als is gebeurd met de twee wagons die al op het kampterrein staan.'

Op oude tracé

De bedoeling is dat de wagons niet op het kampterrein komen te staan, maar op de plek waar oorspronkelijk de spoorlijn naar het kamp lag. 'Wij willen er één plaatsen ter hoogte van het Herinneringscentrum en één bij Hooghalen, waar de spoorlijn een aftakking had naar het kamp', aldus Mulder.
Of de wagon echt bij de spoorlijn komt te liggen is nog de vraag. Daarvoor is Mulder afhankelijk van de overheden. 'Maar de eerste gesprekken hierover zijn positief.'

'Grote kans dat wagons werden gebruikt bij deportaties'

Van de wagons uit Staßfurt is niet met honderd procent zekerheid te zeggen of ze zijn gebruikt bij de deportatie van Joden, maar de kans is volgens de directeur van het Herinneringscentrum groot. 'Alles wat wilde rollen werd door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog gebruikt. Enerzijds voor troepenverplaatsing, anderzijds voor de deportaties van Joden. De individuele geschiedenis van deze wagons kunnen we niet meer nagaan, maar de kans is heel groot dat deze modellen inderdaad zijn gebruikt voor deportaties.'
De wagons moeten vooral voor de jongere generatie bezoekers van voormalig Kamp Westerbork de geschiedenis tastbaarder maken. Zo gaat de wagon die is gerestaureerd door de Hanzehogeschool-studenten een reis maken door Duitsland naar Bergen-Belsen.