China in Groningen deel twee: Wat willen Chinese ondernemers hier precies?

31 mei 2016, 19:34 • 5 minuten leestijd

Investeringen door Chinese bedrijven in Nederland bereiken recordhoogten. Maar wat er doorsijpelt naar Noord-Nederland houdt nog niet over. Een serie van drie afleveringen over Chinese ondernemers in Noord-Nederland. Vandaag: Wat zoeken Chinese bedrijven in onze regio?

Door Loek Mulder

Kennis, merken en markt. Dat is wat Chinese investeerders hier zoeken. Eerst ging de belangstelling vooral uit naar de auto- en machine-industrie, daar kwam de energiesector bij. Nu zijn Chinezen ook actief in de landbouw, ict, de financiële sector, het transport en kopen ze massaal Europees vastgoed. Eigenlijk heeft iedere toonaangevende sector te maken met de economische kracht vanuit China.

De geboren Groningse en half-Chinese Marion Tjin-Tham-Sjin heeft met haar organisatie Splendid China, met kantoren in Appingedam, Emmen en Shanghai, de handelsstromen sterk zien veranderen. 'Tien jaar geleden begon ik met Splendid China en ging het over import van goedkope Chinese producten. Na de snelle economische groei van China werd het land interessant voor investeerders en exporteurs uit het westen. Recent, eigenlijk pas echt sinds 2015, zien we de Chinezen deze kant op komen.'

Marion Tjin-Tham-Sjin in Shanghai

Rijkdom
'De rijkdom groeit in China tot in de hemel en het geld moet ergens heen', aldus Tjin-Tham-Sjin. 'Belangrijker nog is dat de prijzen en lonen in China stijgen waardoor het goedkoper kan zijn om dichter bij de afzetmarkten te produceren'. Daarnaast is het onontwikkelde Chinese financieel systeem volgens Tjin-Tham-Sjin reden te kiezen voor investeren in het buitenland.

Evenals de Groningse advocaat Li stelt Tjin-Tham-Sjin vast dat Chinezen Noord-Nederland voorbij lopen, ondanks de mogelijkheden die de regio biedt. 'Men kent Noord-Nederland niet', analyseert Tjin-Tham-Sjin. 'Amsterdam weten ze te liggen, Rotterdam ook, maar daar stopt het wel ongeveer. En daar denkt men hier veel te gemakkelijk over. Noord-Nederland moet zichzelf als product presenteren en daarmee bekendheid genereren.'

Met een aantal andere partijen is de inwoonster van Appingedam momenteel in gesprek om hier verandering in te brengen. Ze wil er nog niet teveel over kwijt. De regio is er interessant genoeg voor, gezien de hoge kwaliteit producten en diensten, aldus Tjin-Tham-Sjin.

Stop in elk geval maar met al die gesubsidieerde handelsmissies, is haar advies. Die leveren niks op en de Chinezen snappen niks van al die gemeenten en provincies die vooral zichzelf komen promoten. Het effect is vooral dat Nederland zichzelf in een negatief daglicht stelt, zegt Tjin-Tham-Sjin.

China is inderdaad 'hot', meent Sander Oosterhof van de Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij Noord-Nederland (NOM). Maar tot veel concrete investeringen of overnames leidt het nog niet, zegt de manager buitenlandse investeringen. 'Er komen aardig wat projecten bij ons langs. Vaak is het overheidsgestuurd en zit er niet eens een goede ondernemer achter. Echt serieuze projecten zien we maar heel erg weinig.'

Omdat de NOM de werving van bedrijven sectorgericht doet, is er geen speciaal China-programma. 'Je kunt je wel op een land als China richten, maar wat moet je er halen? Het is zo groot. Vanuit onze sectorgerichte acquisitie komen we wel in China en hebben we contacten bij bijvoorbeeld databedrijven, ondernemingen in watertechnologie en windmolenbedrijven. En we boeken zeker ook resultaten. Denk aan de komst Ausnutria naar Heerenveen.'

Chinezen die de stap over de grens wagen doen dat niet voor een snelle winst, meent Oosterhof. Met het oog op de langetermijn zoeken ze bijvoorbeeld sterke merken, waarmee ze dan relatief eenvoudig de Europese markt op kunnen. Denk aan de overname door de Chinese industriereus CIMC van de Duitse moeder van de gerenommeerde fabrikant van brandweerwagens Ziegler in Winschoten.

Brandweerwagens van Ziegler, via het Duitse moederbedrijf ook Chinees eigendom.

Ook ondernemingen die over heel specifieke kennis beschikken zijn gewild. Daarom kochten Chinese firma's bijvoorbeeld de Groningse ondernemingen Embed, fabrikant van draadloze energiemeetsystemen, en Synspec, dat installaties maakt voor het monitoren van luchtkwaliteit. De 'gekochte kennis' wordt benut voor productverbetering waarmee ze ook op de eigen thuismarkt de verkopen kunnen opstuwen.

Superkopieerders
Wel bekijkt Oosterhof de belangstelling met enige reserves: 'Het zijn nog altijd superkopieerders. Ze hebben totaal geen respect voor patenten en product- en auteursrechten.' De NOM-manager wijst verder op veiligheidsissues: 'Wanneer Huawei communicatieapparatuur levert, hoe weten we dan zeker dat er niks is ingebakken dat ons zaken kan ontfutselen. In de VS wordt vanwege de onzekerheid daaromtrent openlijk geageerd tegen levering van Chinese apparatuur.'

Investeringen worden deels gestuurd door de Chinese overheid die in strategische vijfjarenplannen heeft vastgelegd dat het land mondiale kampioenbedrijven wil. Een ict-bedrijf als Huawei vertaalt dat rechtstreeks naar een samenwerkingsverband met het UMCG.

Dat maakt ook dat in het achterhoofd de vraag blijft rondzingen: waar zijn ze op uit? Wat komen ze halen? Levering van communicatie-apparatuur door een bedrijf als Huawei, dat z'n wortels heeft in de Chinese defensie-industrie, wordt ook met argusogen gevolgd.

Maar ook privé-bedrijven hebben te maken met staatscontrole. Ze kunnen voor een buitenlandse overname bijvoorbeeld geen geld bij een Chinese bank lenen zonder toestemming van de Chinese overheid.

De overheidsinmenging is er inderdaad, zegt John Ebbink, die jarenlang China-missies voor onder meer de gemeente Groningen organiseerde. 'In China domineert de overheid en ik geloof ook wel dat er sturing achter buitenlandse investeringen zit, het blijft een centraal geleide economie. Maar er zijn volop privé-bedrijven die nauwelijks iets met de overheid van doen hebben. Die doen gewoon op een westerse manier zaken.'

Morgen in China in Groningen: Hoe is dat, werken onder een Chinese directeur?

De eerste aflevering kunt u hier lezen.
Het laatste deel van de serie vindt u hier.

Andere NoordZaken-artikelen vindt u hier.