Sociaal ondernemerschap heeft de toekomst: 'We proberen de wereld beter te maken'

1 juni 2016, 17:16 • 5 minuten leestijd

Jolijn Creutzberg © Van Hulley

Breder denken dan dromen over winstcijfers. Het fenomeen sociaal ondernemerschap heeft ook in Groningen zijn intrede gedaan. Winst is niet alleen uit te drukken in geld. Ook is er een ideologisch doel. Maar waarom werken bedrijven in Groningen op deze manier?

Er is meer in de wereld dan alleen hard werken en geld verdienen. Vanuit deze gedachte werkt een aantal ondernemers volgens een nieuwe filosofie:

social enterprise

, ofwel sociaal ondernemen. De term staat voor het credo dat de winst van het bedrijf niet alleen uit te drukken is in geld. Deze ondernemers willen de wereld verbeteren; geld verdienen gaat samen met zorg voor elkaar.

Volgens Jolijn Creutzberg van de social enterprise Van Hulley kan Groningen zich veel meer profileren op dit gebied. Zij is haar bedrijf begonnen vanuit deze gedachte. Vrouwen die graag willen werken, maar een afstand hebben tot de arbeidsmarkt, kunnen werkervaring opdoen bij Van Hulley. Daarnaast worden ze geschoold om een MBO-diploma te halen, om zo meer kans te maken op een betaalde baan.

Naast het kansen bieden aan deze groep recycelt Van Hulley oude overhemden; daar worden

boxershorts

van genaaid. 'Natuurlijk moet het commercieel rendabel zijn, maar de kern van het verhaal is dat we de wereld beter proberen te maken', zegt Creutzberg. 'In het Noorden zitten veel bedrijven die zich volgens mij sociale onderneming kunnen noemen.'

Lees ook: Groningse boxers populair door heel Nederland

Een van deze bedrijven is Schilders De Vries in de stad Groningen. Sinds 2007 heeft het schildersbedrijf langzaamaan het roer omgegooid. Er wordt niet meer op de traditionele manier geld verdiend, maar directeur Roelof de Vries is gaan nadenken over de visie waar zijn bedrijf naar streeft. 'In 2007 hebben we een draai gemaakt richting duurzaamheid. Ik werd geïnspireerd door de VPRO-documentaire Tegenlicht, waarbij het principe 'cradle to cradle' werd uitgelicht. De boodschap was dat je als ondernemer kansen kunt zien door naast ondernemen goed te doen voor mens en milieu.'

Bekijk hier de Tegenlicht-documentaire

De Vries is daar in de jaren die volgden mee aan de slag gegaan. Er werd een jaarmodel bedacht waarbij schilders ook in de wintermaanden hun baan behielden. De gebruikelijke winterwerkloosheid was bij Schilders De Vries verleden tijd. Verder is er afscheid genomen van het wagenpark dat op dieselmotoren reed. De schilders van De Vries vervoeren zich nu op een duurzame manier. Deze verduurzaming werd in 2009 beloond met een prijs van de gemeente Groningen.

Tegenwerking
Gemakkelijk ging de transformatie naar een duurzame organisatie niet. 'In het begin was het personeel best sceptisch', zegt hij. 'Ik heb de uitzending van Tegenlicht laten zien. Mensen dachten: 'Wat betekent dit voor ons?' En ik wilde dat dit niet alleen het spelletje zou zijn van de directie. Daarom hebben we veel energie gestoken in opleiding. Ook ondervond ik tegenwerking vanuit de 'oude economie.' De vakbonden lagen soms dwars, bijvoorbeeld bij het invoeren van een sociaal plan waar medewerkers zelf enthousiast over waren. Vakbonden konden niet praktisch naar de zaken kijken.'

Dat doet De Vries overduidelijk wel. Branchegenoten kiezen voor het inhuren van ZZP'ers en goedkope buitenlandse schilders. Schilders De Vries niet. 'Bij ons zijn bijna alle schilders in vaste dienst', geeft hij aan. 'Daarmee creëer je extra binding en betrokkenheid. Veel ondernemers kijken puur naar de kostenkant als het om personeel gaat. Ik kijk naar de opbrengst. Je krijgt er namelijk veel voor terug, ook qua inzet.' Het schildersbedrijf denkt erover na om haar medewerkers in de toekomst meer zeggenschap te geven. 'Denk aan een coöperatievorm. Mensen op de werkvloer mogen er wat van vinden en ze zijn ook goed in het bedenken van praktische verbeteringen. Dat is de nieuwe uitdaging. Verder is het voor de langere termijn een doel om meer met echt duurzame materialen te gaan doen. Dus echt duurzame verf, in plaats van verf die een beetje minder slecht is voor het milieu.'

Lees ook: Nieuw jaarmodel helpt schilders de winter door

Milieu, dat is een van de aspecten waar stichting Parkdiensten Eemsdelta ook de nadruk op legt. De stichting is in 2009 opgericht om de werknemers die hun baan verloren in de industriële sector in Delfzijl kans op een toekomst te bieden. De stichting verdient haar geld door mankracht te verhuren in de facilitaire dienstverlening, veiligheid en toerisme. Daarbij wordt er aan het milieu gedacht, door te kiezen voor duurzaam onkruidbeheer.

Naast het milieuaspect probeert Parkdiensten Eemsdelta kansen te bieden aan werkzoekenden. 'Een aantal van deze mensen heeft een afstand tot de arbeidsmarkt en bij ons kunnen ze die afstand verkleinen', zegt Jan Wieringa namens de stichting. 'Mensen werken bij Parkdiensten Eemsdelta volgens het meester-gezel principe', vult Carin Allersma aan. 'Mensen die verder van de arbeidsmarkt af staan, kunnen zich optrekken aan mensen met een reguliere baan bij de stichting. Daar is ook scholing aan gekoppeld.'

De stichting moet zichzelf bedruipen, zegt Wieringa. 'Er komt geen subsidie aan te pas.' Maar Parkdiensten Eemsdelta verliest haar maatschappelijke functie niet uit het oog. 'We willen graag met bedrijven in de regio om tafel om de uitvoering van de Participatiewet te organiseren', zegt Allersma. 'Een voorbeeld ervan is het uitwisselen van personeel tussen bedrijven. Wij willen voor deze organisaties de rol van intermediair vervullen. Wanneer bedrijf B een vacature heeft, kan deze tijdelijk door iemand van bedrijf A worden vervuld. De functie bij bedrijf A kan dan door een Participatiebaan worden ingevuld. Daar willen wij graag in meedenken.'

Volgens Creutberg zijn het voorbeelden van social enterprises die zich duurzaam profileren. 'Ik verwacht dat het een trend is die zich doorzet', schetst ze de situatie. 'Ondernemers willen meer bijdragen aan de maatschappij. In Amsterdam heb je de chocoladeproducent Tony's Chocolonely die bekend staat als sociale onderneming. In het Noorden hebben we ook veel van deze bedrijven, maar durven we ons niet altijd even goed te profileren op dit gebied. Mijn missie is om Groningen op dit vlak wat meer op de kaart te zetten.'