Column: Tammo oet Itoalië

© RTV Noord
We vonden het al raar. Die gouden ketting. Dat vele pikzwarte borsthaar. Die drukke gebaren tijdens het praten. En hij kon koken als geen ander. Onze nieuwe buurman in Groningen, Tammo, leek wel een Italiaan.
We kwamen hem vorig jaar voor het eerst tegen op het verjaardagsfeestje van een andere buurman, Jeroen. Hij was net nieuw in de wijk. Praatte aan één stuk door. Over hoe plat hier alles was ('ook de vrouwen!'), hoe weinig kruiden er in zijn tuintje groeiden, hoe moeilijk het was goede wijnen te vinden. En dat alles met een dik accent. En wát voor accent. Zo'n vet aangezette Hans Nijland-T, de A die op een E lijkt en dan hier en daar wat Italiaanse klanken er doorheen. Alsof je bolognesesaus over poffert giet.
Tammo zei weinig over zijn familie, zijn afkomst. Hij had al jaren aan de andere kant van de stad gewoond voordat hij naar onze wijk verhuisde. Kwam 'uit het zuiden'. Had een Gronings vriendinnetje (Bianca, hoe ironisch) en werkte bij de post als pakketbezorger. Hoe we ook doorvroegen, hoe we ook aandrongen, hij zei niets over een Italiaanse connectie. We kregen af en toe een kruimel van zijn verhaal, nooit de hele 'biscotto'.
Buurvrouw Wilma probeerde op een gezamenlijke zomeravond in de tuin eens een andere strategie. Ze wees naar mijn Roberto en zei 'híj is Italiaan en spreekt vloeiend Nederlands. Hoe bijzonder is dát Tammo!?' Stilte in het prieel. Ik meende zelfs te horen dat een duif stopte met koeren. We zagen hem even vlug slikken, en ik dacht een druppel zweet op zijn voorhoofd te ontwaren. 'Kovvie?' riep Tammo vlug, en daar bleef het bij.
Elke maand leek zijn Groninger accent sterker te worden. Alsof 'ie er op oefende. 'Most aiven heurene' – probeer daar maar eens gorgonzola van te maken. Toch verstonden we hem allemaal, die nieuwe buurman. Na een paar weken gaven we het op. We zouden het nooit weten. Ondanks accent, zijn perfecte espresso's en voorliefde voor getailleerde jasjes en leren schoenen.
Totdat we op een vroege vrijdagochtend een app kregen van Jeroen. 'Italiaanse auto gesignaleerd bij 24B'. Alsof er een processie plaatsvond liepen er binnen tien minuten twaalf buren richting de oude blauwe Lancia Ypsilon. Met een kenteken uit Napels. De nieuwsgierigheid was blijkbaar nog niet verdwenen. Een Italiaan in de wijk was niet nieuw (Roberto en ik woonden er al jaren), maar een Italiaan die zichzelf Tammo noemt, stijf blijft ontkennen Italiaan te zijn en een Gronings accent heeft – dat levert natuurlijk alleen maar vragen op.
Buurman Ruurd, de brutaalste van het stel, stroopte zijn mouwen op, riep iets van 'kan me niks schelen' en liep via het grindpaadje met grote stappen naar de voordeur van Tammo. Daar drukte hij net zo lang op de bel tot Tammo woedend naar buiten kwam. 'Che fai! Cazzo! Sto dormendo!' ('Wat doe je! Idioot! Ik lig te slapen!'). Roberto antwoordde op dezelfde druk gesticulerende manier in het Italiaans: 'Waar ben je mee bezig? Je heet geen Tammo! Denk je dat we gek zijn? Waarom doe je zo raar over je Italiaanse afkomst!' Door het Italiaanse geschreeuw was de hele buurt inmiddels uitgelopen.
Opeens verscheen er een klein oud vrouwtje achter de rug van Tammo. 'Otto, che succede?' ('Otto, wat gebeurt er?'). Snikkend kwam zijn verhaal eruit. Hoe hij had gebroken met zijn 'familie'. Hoe hij was gevlucht voor de intriges, afpersingen en corruptie. Hoe hij Zuid-Italië had verruild voor Noord-Nederland. En hoe hij ergens vlak over de grens op een bord '80 Tammo!' had zien staan. Dat zou zijn nieuwe naam worden, in zijn nieuwe leven, ver weg van de ellende in het zuiden.
Roberto fluisterde me nog in m'n oor dat 8 'Otto' is in het Italiaans, maar Otto zelf was zijn emoties alweer vergeten. Druk gebarend stond hij 13 espresso's te maken voor zijn oude omaatje en zijn nieuwe buren. Een stelletje Groningers die hem hebben omarmd als alle anderen. Welkom Otto! Tammo! Of hoe je ook mag heten...
Marc Wiers
Marc is altied onderwegens tussen Genua (Italië), Straatsburg (Frankrijk) en Groningen. Wat hij onderweg tegenkomt vertelt hij hier elke maandag. Volg Marc op Twitter