De route van de suikerbiet: van boer naar fabriek

© Martine van der Veer/RTV Noord
Als je in de buurt van de suikerfabriek in Hoogkerk woont, ken je vast de weeïge geur van suikerbieten. Maar welke route legt een suikerbiet af, voordat hij als poedersuiker of schenkstroop bij jou op de pannenkoek ligt? RTV Noord zoekt het uit.
Plant

Een bietenplant bestaat uit een wortel en bladeren. De bladeren maken van lucht, water en zonlicht suiker, die ze opslaan in de wortel. Dat suiker is voor de plant de voedselreserve. Door de wortel te oogsten en te verwerken kan het gebruikt worden voor de suikerindustrie.
De suikerbietenoogst loopt van half september tot half november en de boeren kunnen hun bieten tot eind december kwijt bij de fabriek.
Oogst
Veel boeren rooien de bieten niet meer zelf. Dat laten ze doen door een loonbedrijf. 'Het is voor veel boeren financieel niet haalbaar om oogstmachines aan te schaffen en te onderhouden', vertelt Renee Speelman van loonbedrijf Speelman v.o.f.
Op grote percelen kan per uur tien hectare suikerbieten worden geoogst, maar het gemiddelde ligt op zeven hectare per uur. 'Omdat je bij kleine percelen de machines steeds van perceel naar perceel moet verplaatsen, kun je op een dag meer oogsten als je grote percelen moet rooien,' aldus Speelman.

Computergestuurd

De machines die bij het oogsten worden gebruikt, zijn bijna volledig computergestuurd. 'De machine rekent zelf uit hoe hij recht moet rijden en verwijdert de stelen van de bieten', vertelt Speelman. 'De chauffeur van de machine hoeft bijna niets meer te doen, behalve opletten.'

Suikergehalte

Als de bieten zijn geoogst, gaan ze in een vrachtwagen richting de suikerfabriek. 'Voordat een lading suikerbieten de fabriek binnengaat, wordt er een monster afgenomen', vertelt milieucoördinator Harry Mencke van de Suiker Unie in Hoogkerk. 'Zo wordt gemeten hoe hoog het suikergehalte van de bieten is, zodat we weten hoeveel we de boer moeten betalen.'

Koken

Nadat het suikergehalte van de bieten is bepaald, rijdt de vrachtwagenchauffeur verder het fabrieksterrein op. Daar laadt hij de bieten uit. De bieten belanden op een grote bult en dan begint het proces van wassen, snijden en koken, waarna er uiteindelijk suiker van gemaakt kan worden.

Tienduizend bieten per uur

Om de fabriek draaiende te houden, moet er iedere anderhalve minuut een vrachtwagen binnenrijden met dertig ton suikerbieten. Dat komt neer op meer dan tienduizend bieten per uur.
'Als er een tijdje geen vrachtwagens komen, hebben we een reserve waarmee we de fabriek nog twee uur draaiende kunnen houden,' aldus Mencke. 'Als de machines eenmaal draaien, moeten deze blijven doorgaan, anders kost het de fabriek te veel geld.'


24 uur per dag

Van september tot eind januari draait de Suiker Unie continu door, dus ook met kerst en oud en nieuw. 'Om tijdens de feestdagen een beetje sfeer te maken, zetten we altijd een kerstboom neer en organiseren we een kerstdiner, maar het werk gaat gewoon door', vertelt Mencke.

Allerlei zoetigheid

Een suikerbiet bestaat voor ongeveer zeventien procent uit suiker, maar afhankelijk van het weer kan dit meer of minder zijn, legt Speelman uit. Van het suiker van de suikerbieten wordt onder meer kristalsuiker en poedersuiker gemaakt, maar het wordt ook verwerkt in schenkstroop en appelstroop.
Foto's: Martine van der Veer/RTV Noord