Defibrillatoren in Groningen: weinig en slecht vindbaar

De kans om een hartstilstand te overleven is verdubbeld in de laatste twintig jaar. In de jaren negentig overleefde negen procent van de personen een hartaanval. Tegenwoordig, met de aanwezigheid van AED's, is dat 23 procent.

Het Rode Kruis en de Hartstichting houden een tijd van zes minuten aan. Daarin moet iemand met een hartstilstand na de hartmassage, de schokken van een AED krijgen. Gebeurt het nog later, dan is de overlevingskans minimaal.

In zes minuten een AED vinden is echter een uitdaging in grote delen van Groningen. Het Rode Kruis weet van 1049 defibrillatoren in de provincie, maar daarvan zijn er slechts 441 dag en nacht voorhanden. Een ruime meerderheid van 608 stuks is dat niet, bijvoorbeeld omdat de AED zich binnenin een bedrijf, school of gemeentehuis bevindt.

Het is niet alleen het aantal AED's waar het aan schort. Ook de vindbaarheid van de levensreddende apparaten kan beter. Om de AED's in de buurt inzichtelijk te maken, hebben het Rode Kruis en het Radboud UMC Nijmegen een kaart waarop je de plekken met defibrillatoren kan zien. Die is te vinden op AED4.eu en in de EHBO-app voor smartphones. Iedereen wordt uitgenodigd defibrillatoren toe te voegen en plekken te controleren.

Dat gebeurt alleen weinig. In Nederland zijn zo'n tussen de 80.000 en 100.000 AED's verkocht, weet de Hartstichting. Daarvan zijn er amper 27.000 in kaart gebracht. Ook wemelt het op de kaart van de oranje AED's, wat betekent dat de AED-locatie niet is gecontroleerd.

Van de AED's die wel zijn geïndexeerd, zijn de locaties niet altijd accuraat. Zo staat bijvoorbeeld het apparaat bij het Harm Buiterplein in Groningen op de kaart aangegeven op de verkeerde kruising. Omdat de geïndexeerde AED's geen foto hebben, is het lastig om de AED te kunnen vinden. Helemaal in de maximaal zes minuten waarin een leven nog een reëele kans heeft om te worden gered.

Nog een punt dat het lastig maakt om een AED op tijd te vinden: je moet op de kaart eerst op een AED drukken om te zien welke uren hij bereikbaar is. Je kan dus een tijdje kwijt zijn aan meerdere AED's aanklikken om te zien welke voor het grijpen is.

Een oplossing om meer AED's altijd beschikbaar en vindbaar te maken kan zijn om de apparaten buiten te hangen, zegt Bas van Velzen van het Groningse HuisAED, dat defibrillatoren verkoopt aan groepen en particulieren. 'Maar daar wordt een AED wel drie keer zo duur van. De kast is duurder dan het apparaat zelf, en moet de defribilator warm kunnen houden bij vorst en laten afkoelen bij hitte.'

Er is nog een probleem met de 'klapkassies' in openlucht. Van Velzen: 'Buitenapparaten zijn met een pincode beschermd, dat is tegen vandalisme. Je moet eerst een centralist bellen die hem op afstand opent of de pincode geeft. Dat kost je zo twee minuten tijd.'

Van Velzen vertrouwt de AED's liever toe aan bedrijfshulpverleners. 'Er zijn zo'n 130.000 BHV'ers in Nederland. Die zijn al geïnteresseerd in levens redden en weten hoe een AED werkt.' Samen met de Groningse importeur Defibrion maakt HuisAED dinsdag bekend 1000 defibrillatoren aan BHV'ers beschikbaar te willen stellen voor 15 euro per maand, bij wijze van test. Een minder intensieve investering dan de 1300 euro die een AED normaal kost.

'AED's zijn steeds makkelijker te bedienen, maar veel mensen weten dat niet. Één op de 150 mensen heeft een BHV-cursus gehad. Die willen op een hartstilstand afkomen en weten wat ze moeten doen. Als we die BHV'ers voorzien, lossen we een deel van het probleem al op.'

Peter-Paul Tenthof van het Rode Kruis vindt het een 'heel creatief' idee. 'Zeven van de tien hartstilstanden krijgen mensen thuis, dus ook daarom is het goed om AED's naar woonwijken te brengen. We zouden daar verder over moeten nadenken.' Voor nu roept hij namens het Rode Kruis op deze herfst op jacht te gaan naar AED's en ze verder in kaart te brengen.

Lees ook:
- Vlagtwedde pompt geld in AED's
- CDA pleit voor proef met AED-drones