Asbest bij brand: wat moet je doen?

Het inademen van asbestdeeltjes kan kanker veroorzaken aan de longen of het buikvlies. Met name lange blootstelling aan de asbestdeeltjes is gevaarlijk. Asbest bij brand: vijf vragen en antwoorden.

Bij 900 graden kunnen asbestplaten 'knappen' (op kleine schaal exploderen), waarbij het materiaal kapot gaat en asbestdeeltjes worden verspreid.

Tijdens zo'n explosie komt een hoge concentratie microscopische asbestvezels vrij in de lucht. Afhankelijk van de wind, kunnen de asbestdeeltjes direct in de buurt van de brand landen, maar ook honderden meters verderop landen.

Daarnaast kunnen brokstukken en flinters uit de asbestplaat in de omgeving van de brand landen. Die zijn in principe ongevaarlijk, totdat je ze mee naar binnen neemt, bijvoorbeeld onder je schoen of fietsband.

Bij een brand waarbij asbest vrij kan komen, zorgt de brandweer ervoor dat de asbesthoudende onderdelen voortdurend nat blijven. Dat doet de brandweer om de temperatuur van het materiaal laag te houden en zo het knappen van het materiaal te voorkomen.

Bij een brand in een loods of in een schuur worden daarom bijvoorbeeld platen op het dak langdurig nat gehouden.

De microscopische asbestvezels die vrijkomen bij een brand in de buitenlucht, zijn vaak zo wijdverspreid dat ze ongevaarlijk zijn voor de gezondheid, tenzij ze een bepaalde omvang hebben. Asbest wordt vooral gevaarlijk als je de deeltjes langdurig inademt: de kans dat er dan een groot deeltje tussenzit, is groter.

Daarom zijn de grotere brokstukken en flinters die verspreid worden bij een brand eigenlijk gevaarlijker. Die landen op de grond en worden kapot gemaakt door er bijvoorbeeld overheen te rijden of te lopen. Daarbij komen weer asbestdeeltjes vrij.

De brokstukken en flinters neem je mee onder bijvoorbeeld een fietsband of je schoenzool, en kan je op die manier ook binnenshuis meenemen. Daar loop je het risico dat je langer aan de asbestdeeltjes wordt blootgesteld.

Als je in de buurt bent van een brand waarbij asbest kan vrijkomen, is het goed om op je fietsbanden en schoenzolen te letten. Zie je daarop brokstukken of kleine restanten van platen, spoel de band of schoen dan goed af.

Mocht je stukken asbestplaat al naar binnen hebben gelopen onder je schoen, neem dan de plekken met een natte doek af. Spoel de doek eventueel tussentijds schoon, zodat je de plekken op de vloer echt goed schoonmaakt.

Wat je in ieder geval niét moet doen, is de in huis meegenomen stukken asbest stofzuigen. Daarmee verspreid je de asbestdeeltjes juist in de lucht, waardoor je het risico loopt ze gedurende een langere tijd in te ademen.

Voorbeelden van branden waarbij asbest vrijkwam:
- Grote brand in loods (Musselkanaal, januari 2017)
- Boerderij verwoest door brand (Harkstede, augustus 2016)
- Asbest vrijgekomen bij uitslaande brand in loods (Froombosch, juli 2016)