Jannes in Andere Tijden Sport: 'Hij was meer dan een clown'

Wereldkampioen, viermaal Nederlands kampioen, viermaal sneldamkampioen én een bijzonder mens. Zondagavond besteedt Andere Tijden Sport aandacht aan de in 1996 overleden dammer Jannes van der Wal.
De geboren Fries woonde een groot deel van z'n leven in Groningen. Volgens programmamaker Marcel Goedhart wilde Andere Tijden Sport hem eens op een andere manier belichten. 'Als je mensen vraagt: wat herinner je je van Jannes van der Wal, dan noemen ze vooral de grappige optredens bij televisieshows. Maar wat was er eigenlijk met Jannes aan de hand? Wat was het voor figuur? Viel er alleen maar om Jannes te lachen of was er toch iets meer aan de hand?'

Schoolkrantvragen

Goedhart geeft als voorbeeld het optreden van Van der Wal bij Mies Bouwman, waar hij stilvalt na haar vraag hoe oud hij is. 'Zijn vrienden zeggen dat Jannes op dat moment dacht: wat is dat voor rare vraag? Had de redactie dat niet even aan Mies kunnen vertellen? Zo'n vraag stel je toch niet? Dat zijn schoolkrantvragen. Jannes dacht dat hij in de maling werd genomen. Eigenlijk reageerde hij dus op een heel intelligente manier.'

'Er zat ook iets tragisch in hem'

Jannes van der Wal overleed op 39-jarige leeftijd aan leukemie. Goedhart omschrijft de dammer als een razendintelligente jongen die in zijn eigen wereld leefde. 'Dat maakte het wel eens moeilijk voor hem, bijvoorbeeld in de omgang met andere mensen. We hebben veel om hem gelachen, maar er zat ook iets tragisch in hem. Koos Postema vertelt in de uitzending dat ze Jannes eigenlijk ook wel hebben misbruikt. 'Zo van: we halen Jannes in de uitzending, dat wordt lachen. Terwijl je je ook kunt afvragen: hadden we dat wel moeten doen?' Jannes is ook veel meer dan een clown. Je kunt je afvragen of de media daar niet iets te ver in zijn gegaan. Soms moet je mensen ook tegen zichzelf beschermen.'
De programmamaker sprak met vele mensen die Jannes hebben gekend. 'Wat mij opviel: ondanks dat hij zo'n ingewikkelde jongen was, hielden ze allemaal ontzettend veel van hem en ze missen hem ook nog ontzettend. Je voelt de emotie als je met ze praat.'

Een beetje autistisch

Goedhart is blij dat de ouders van Jannes ook mee wilden werken. 'Een enorme meerwaarde. Die maken het allemaal zo kwetsbaar, zo gevoelig.'
'Ik denk dat Jannes ook een beetje autistisch was', zegt zijn moeder in de uitzending. 'Maar dat had toen geen naam. Of ik hem altijd begreep? Nou..., hij was Jannes en ik was zijn moeder. Dus...'
Andere Tijden Sport wordt zondagavond uitgezonden op NPO 1, om 22.12 uur.