Verwarde personen: 'Soms is naar huis laten gaan beter dan gedwongen opnemen'

Politie, brandweer, ambulance en de traumahelikopter van het UMCG zijn zondagavond uitgerukt naar Delfzijl om een vrouw uit de Eems te redden.
Dit was de derde keer in korte tijd dat zij in verwarde toestand in het water was gesprongen. Net als de vorige keren slaagde ook deze reddingspoging en is de vrouw overgedragen aan ggz-instelling Lentis.

Inbewaringstelling

Wat te doen met iemand in bovenstaande situatie? Wim Veling werkt als psychiater bij het UMCG in de stad en heeft in de praktijk regelmatig te maken met crisisgevallen. 'Iemand gedwongen opnemen kan niet zomaar en dat is maar goed ook. Zo'n inbewaringstelling (ibs) is een zware maatregel.'
Een psychiater kan nooit zelf besluiten een ibs op te leggen. Daarvoor moet hij of zij altijd eerst de burgemeester van de betreffende gemeente bellen. 'Al is het midden in de nacht', zegt Veling.

Rechter

'Als de burgemeester het advies van de psychiater overneemt, kan iemand gedwongen worden opgenomen. Maar in alle gevallen moet ook een rechter zich over de zaak buigen. Dat moet binnen enkele dagen na de opname gebeuren. Als de rechter ook akkoord is, kan iemand twee weken worden opgenomen. Dat geeft de tijd om een behandelplan te maken. En als het nodig is, kan de ibs worden verlengd', legt psychiater Veling uit.

In het uiterste geval

Voor de goede orde: Veling is niet betrokken bij de behandeling van de vrouw in de inleiding van dit stuk. Of er in dit geval ook sprake is van een gedwongen opname, is niet bekend. Maar, zoals gezegd, een ibs wordt alleen in het uiterste geval opgelegd.

Acuut gevaar

Veling: 'Allereerst moet je onderzoeken of er sprake is van een psychiatrische stoornis. Als dat zo is, moet vervolgens worden vastgesteld of er een acuut gevaar is voor de patiënt of voor anderen. Is dat laatste het geval, dan is de beslissing snel genomen. Maar als de patiënt alleen een gevaar is voor zichzelf, dan is het de vraag of een gedwongen opname helpt of juist averechts werkt'.

'Beter om iemand naar huis te laten gaan'

'Het komt voor dat de patiënt er dan alleen maar verder op achteruit gaat. Als hij kan worden opgevangen binnen zijn eigen netwerk, bijvoorbeeld door een familielid, dan is het beter iemand naar huis te laten gaan, met alle risico's van dien.'
Daar komt bij dat een psychiatrische instelling geen gevangenis is. 'Het regime is daar minder streng, zelfs op een gesloten afdeling. Het gebeurt dat iemand wegloopt, ondanks dat er sprake is van een gedwongen opname', vertelt Veling.

Crisisbeoordelingskamer

De gemeente Groningen sluit zich per april aan bij een landelijke proef met een regionale 'crisisbeoordelingskamer', een groep deskundigen die wordt ingeschakeld als zich een crisisgeval voordoet. Deze deskundigen beslissen dan wat er moet gebeuren. De crisisbeoordelingskamer gaat zich met incidenten in de hele provincie bemoeien.

Klacht van politie

De proef is een reactie op een klacht van de landelijke politie. Die moet vaak de kastanjes uit het vuur halen als een verward persoon de boel op stelten zet. Het gebeurt meer dan eens dat een verward persoon in een politiecel belandt, terwijl adequate psychiatrische hulp geboden is.

'Hoog aantal zelfdodingen'

Maar ook de preventie moet verbeteren. 'We hebben in Groningen een relatief hoog aantal zelfdodingen of pogingen daartoe', zegt Hans Coenraads, woordvoerder van de gemeente. 'We willen dat aantal omlaag brengen. Om dat voor elkaar te krijgen, gaan de betrokken partijen beter met elkaar samenwerken.'

Psycholances

Elders in het land worden al 'psycholances' ingezet, aangepaste ambulances die zijn bedoeld voor het zo goed mogelijk vervoeren van verwarde personen. Mogelijk komt er ook een psycholance in de regio Groningen. 'Dat is nog onderwerp van discussie', zegt Coenraads. 'We denken in elk geval na over een aangepast vervoermiddel voor verwarde personen'.
Voor vragen over zelfdoding kun je terecht bij 113online.nl.

Lees ook: