Onrust bij Primark: 'Als ik alles had geweten, was ik er nooit gaan werken'
Redacteur Stephanie Nijssen over de onrust bij de Primark
Medewerkers en ex-medewerkers van Primark aan de Westerhaven in de stad klagen over de arbeidsomstandigheden. Ze melden onder meer over een hoge werkdruk, intimidatie door leidinggevenden en het negeren van gezondheidsklachten.
Inmiddels hebben zo'n twintig werknemers onafhankelijk van elkaar anoniem hun verhaal bij de redactie gedaan. Ze vertellen bijvoorbeeld dat de directie van Primark naast de cao ook een handboek hanteert met regels die Primark zelf heeft opgesteld.
Op het moment dat een werknemer het contract bij Primark ondertekent, gaat hij ook akkoord met alles wat in het handboek staat. Maar daarin staan regels waar vakbond FNV zijn wenkbrauwen bij optrekt.
Ziekmelden
Zo staat in het handboek beschreven dat zieke werknemers iedere dag moeten bellen over hoe ze er aan toe zijn. Een aantal van de klagende werknemers zegt dat de telefoon pas wordt opgenomen als de deadline van de ziekmelding verstreken is, zodat het bedrijf geen loon hoeft te betalen.
Ook als je in het ziekenhuis wordt opgenomen dien je elke ochtend te bellen. Als je te laat belt dan is die dag voor je eigen rekening
Ook vragen personeelschefs aan de werknemers waarom zij zich ziekmelden. Officieel hoeven ze deze vraag niet te beantwoorden, maar niet beantwoorden is volgens de (ex)-werknemers vrijwel onmogelijk bij Primark. Volgens een aantal (ex)-werknemers wordt er zelfs door de HR-Manager bepaald wanneer je weer op het werk wordt verwacht.
'Ben je wel echt ziek?'
Volgens een aantal klagende werknemers gelooft Primark je niet als je ziek bent. 'Je moet documenten van je dokter- of ziekenhuisbezoek laten zien om te bewijzen dat je echt ziek bent', vertelt een (ex)-werknemer. Ook zou deze (ex)-werknemer, met morfinepillen in het lijf, weer aan het werk moeten, maar dat heeft de (ex)-werknemer geweigerd.
Uit stukken die aan de redactie getoond zijn, blijkt dat het een maand heeft geduurd voor de bedrijfsarts de (ex)-werknemer heeft onderzocht. Het verhaal wordt bevestigd door twee medewerkers.
Op = op
Werknemers worden volgens de verhalen ook wel eens, tegen de regels, onbetaald eerder naar huis gestuurd omdat ze niks te doen hebben. Volgens vakbondsbestuurder Niels Suijker van de FNV een praktijk waar werknemers zelf wat aan kunnen doen: 'Wat wél gebeurt is dat het gevraagd wordt of half afgedwongen wordt. Als je dan niet voor jezelf op komt dan stem je er min of meer mee in dat je onbetaald naar huis gaat. En als je er zelf mee instemt dan komt Primark er mee weg.'
Volgens anonieme bronnen is onbetaald doorwerken 'heel normaal'. En als het gaat om vakanties heeft Primark voor de werknemers een vakantie-aanvraag-systeem bedacht waarbij iedere werknemer elk jaar vijf briefjes krijgt, waarmee je vakantie kan aanvragen. Deze briefjes zijn strikt persoonlijk en op = op. Maar volgens de cao hebben werknemers recht op een aantal vakantiedagen en die mogen alleen geweigerd worden als bijvoorbeeld iedereen tegelijk vakantie wil.
Managers zijn heilig en er zijn er heel erg veel van. Het is een zeer hiërarchisch geleid bedrijf
De hiërarchie van het bedrijf zie je terug in ervaringen die met de redactie gedeeld zijn. Zo wordt er bijvoorbeeld aan personeel gevraagd om stellingen te veranderen en wanneer dit af is vindt een manager die hoger in de organisatie staat dat het opnieuw veranderd moet worden. ´Dit kan een keer voorkomen´, vertelt een (ex)-werknemer. ´Alleen dit gebeurt constant.´
Een van de (ex)-werknemers legt uit dat het bedrijf concurrentie wil bevorderen en daarom zoveel managers heeft. Deze bedrijfscultuur zorgt volgens verschillende anonieme bronnen voor een hoge werkdruk.
'Ernstig wangedrag' onder werktijden
Bij de Primark wordt volgens de klagende werknemers gecontroleerd of je op tijd inklokt voor je werk. De (ex)-werknemers vertellen dat camerabeelden gebruikt worden om te controleren of je niet te vroeg inklokt en om te zien of je wel hard genoeg werkt.
Onze HR-manager vertelde dat er veel collega's zijn die inklokken met hun jas aan. Zij zegt dat als je om 5.45 uur inklokt, je ook vanaf dan betaald krijgt. Dit is dus absoluut niet waar. Nou beweert zij dat je fraude pleegt als je met jas aan om 5:45 inklokt….De HR-Manager kwam aan deze informatie, omdat ze camerabeelden van ons heeft bekeken.
Ze hebben mij verteld dat ze camerabeelden bekijken om te controleren bij het inklokken. Sindsdien voel ik mij altijd begluurd. Heel onprettig.
Het bedrijf heeft geen OR, en dan is er toestemming nodig van de werknemer om bewakingscamera's op te hangen en de werknemers te bekijken. Maar ook hier komt het handboek weer om de hoek kijken. Daar staat de volgende omschrijving in: 'Er hangen camera's in het filiaal en deze kunnen geraadpleegd worden bij ernstig wangedrag.'
Niels Suijker herkent een aantal punten die werknemers en ex-werknemers van Primark Groningen aan het licht brengen. Hij heeft al te mak en gehad met andere filialen van Primark in Nederland. Zo heeft niet alleen de Primark Groningen geen OR, maar ook alle andere filialen.
En dat moet wel, zegt Suijker: 'Een OR is voor een bedrijf met meer dan vijftig personeelsleden wettelijk verplicht. Dat de Primark en andere vergelijkbare bedrijven dit niet hebben staat ook bij ons op het lijstje.'
Sancties
Voor bedrijven die geen OR hebben zijn er geen sancties. Het wordt daarom lastig als de werkgever niet wil meewerken. 'Via de rechter kan je een OR afdwingen, maar of dat toekomst heeft voor de werknemers en of er werknemers zijn die hun kop boven het maaiveld willen uitsteken. Dat is de vraag', zegt Suijker
Zeventien van de twintig medewerkers waar wij contact mee hebben gehad zijn inmiddels vertrokken bij Primark, sommigen uit eigen beweging en anderen omdat ze, naar eigen zeggen soms zonder duidelijke reden, zijn ontslagen. Geen van hen denkt met weemoed terug aan de tijd bij de Primark.
De buitenwereld mag van mij best weten dat achter het grote vrolijke bedrijf ook een heleboel nare dingen steken. Primark is geen fijne werkgever. Je bent niet alleen een nummer, maar zo word je ook behandeld.
Ik heb een heel ongelukkige tijd gehad bij Primark.
Primark reageert 'geschrokken'
De directie van Primark is geschrokken van de aantijgingen en gaat de zaak onderzoeken, schrijft het bedrijf in een eerste reactie.
'Primark geeft om het welzijn van de medewerkers. Wij behandelen alle werknemers eerlijk en willen dat ze plezier hebben in hun werk. Primark is vanmiddag pas op de hoogte gebracht van deze beschuldigingen en onderzoekt de situatie met hoge urgentie.'
