Verbazing over grondwaterwinning bij zuivelfabriek Bedum
FrieslandCampina Domo in Bedum wint al jaren grondwater, zonder dat er gekeken is naar de combinatie met gaswinning. Dat constateert onafhankelijk geoloog Peter van der Gaag.
Hij is 'zeer verbaasd' dat daar nooit onderzoek naar gedaan is. Van der Gaag vindt dat snel de eventuele gevolgen van deze combinatie in kaart moeten worden gebracht.
'Wereldwijd weten alle geologen met mij dat als je grondwater onttrekt op zo geringe diepte, dat het onmiddellijk gevolgen heeft voor de omgeving. Het leidt niet tot aardbevingen, maar mogelijk wel tot ongelijkmatige bodemdaling. Juist in een provincie als Groningen kan dat grote gevolgen hebben', waarschuwt Van der Gaag.
Produktieproces
Het grondwater wordt gewonnen op een diepte tussen de zestig en honderd meter. De zuivelfabriek gebruikt het voor het productieproces. Na zuivering wordt het weer geloosd.
Er wordt al sinds 1974 grondwater gewonnen bij de fabriek. Uit opgevraagde cijfers bij de vergunningverlener, de provincie Groningen, blijkt dat in 1978 en 1979 het meeste grondwater is gewonnen. In die beide jaren lag het ver boven de miljoen kuub.
Vergunning aangepast
De vergunning is in 2008 aangepast. Vanaf dan mag er maximaal 480.000 kuub grondwater per jaar worden gewonnen door het zuivelconcern. Zo is er in 2011 nog 431.000 kuub uit de bodem gehaald en een jaar later lag dat iets lager. Het is inmiddels wel geleidelijk afgenomen van 116.000 in 2015 tot ruim 50.000 kuub vorig jaar.
De sterke afname komt volgens een woordvoerder door efficiëntere installaties, waardoor het water vaker hergebruikt kan worden.
Tegen het licht houden
Van der Gaag vindt dat de vergunning uit 2008 al lang tegen het licht gehouden had moeten worden. Zeker na de aardbeving van Huizinge. De provincie denkt daar anders over.
'Grondwaterwinning vindt op vele locaties plaats. Niet alleen voor de industrie, maar ook voor drinkwater. Er zijn in Nederland geen gevolgen bekend van het ontstaan van aardbevingen ten gevolge van grondwaterwinning. Mede omdat, in tegenstelling tot gas, de grondwatervoorraad door regenwater weer wordt aangevuld. Daarom is de discussie gaswinning en aardbevingen geen aanleiding de vergunning te herzien', reageert de provincie.
Boerderijen afgebroken
De zuivelfabriek ligt hemelsbreed niet ver van Ter Laan in Bedum. In dat buitengebied zijn al drie boerderijen en een woonhuis afgebroken, waaronder de boerderijen van Annemarie Heite en het echtpaar Meulema.
Dat wordt geweten aan de aardbevingen als gevolg van de gaswinning. 'Maar we weten dus niet hoe het zit met de grondwaterwinning in dit zelfde gebied. Ook dat moet in elk geval wel worden onderzocht', vindt Van der Gaag.
Verder wijst hij er op dat onttrekking van grondwater tot toenemende verzilting kan leiden. 'En dat is nu al een bekend probleem in Groningen.'
Stomverbaasd
In de zienswijze van Gedeputeerde Staten op het ontwerp Structuurvisie Ondergrond (STRONG) van de rijksoverheid is niets terug te vinden over de grondwaterwinning bij Bedum. 'Daar ben ik stomverbaasd over. Er wordt daarin niets opgemerkt over grootschalige wateronttrekking en gaswinning in één provincie.'
Volgens de provincie is daar geen aanleiding toe. 'De bestaande industriële winningen zijn landelijk wel in beeld geweest. Maar de structuurvisie is bedoeld voor algemeen beleid en niet opgesteld ten behoeve van de lokale situatie', reageert de provincie op de kritiek van Van der Gaag.