Aardbevingsnieuws in maart: de NAM uit de schade-afwikkeling

© Siese Veenstra/ÁNP
Op de laatste dag van maart 2017 stapt de NAM uit de schade-afwikkeling. Vanaf nu is Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders daar verantwoordelijk voor. Hij moet aan de slag met nieuwe procedures, die vanaf 1 juli ingaan.
RTV Noord zet elke maand het belangrijkste aardbevingsnieuws op een rij. In ons
lees je het nieuws per maand terug.

De NAM stapt uit de schade-afwikkeling, Alders wordt verantwoordelijk

Jarenlang is de betrokkenheid van de NAM bij de schade-afwikkeling in het aardbevingsgebied Groningers een doorn in het oog. De veroorzaker van de schade is ook verantwoordelijk voor het herstel. Op 31 maart 2017 komt daar verandering in. De NAM stapt uit de schade-afwikkeling.
Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders is nu verantwoordelijk voor de afwikkeling. De komende drie maanden maakt hij nieuwe procedures. Die gaan vanaf 1 juli in. Alders wil beginnen met een schone lei. Alle kleine schades in het bevingsgebied worden in het nieuwe protocol in elk geval direct hersteld, zonder extra onderzoek. Daarnaast kunnen de 8000 gedupeerden met eenzijdig afgesloten en openstaande schademeldingen vanaf 1 juli opnieuw starten aan een schadeprocedure.
Alle 1600 schademeldingen aan huizen net buiten het bevingsgebied worden afgewezen. Bij de woningen werden tijdens onderzoek in totaal 34.000 schades aangetroffen, maar die zijn volgens het Centrum Veilig Wonen niet het gevolg van gaswinning. De scheuren en andere schades zouden het gevolg zijn van onder meer verzakkende funderingen en muren.
Alders kondigt aan dat er een nieuwe begeleidende commissie komt die verantwoordelijk is voor de afwikkeling van de schade. De besluiten van deze commissie zijn bindend voor zowel de Nationaal Coördinator als voor de NAM.

Onderzoeksraad concludeert: ministerie heeft touwtjes in handen

Het nieuws komt een dag nadat de Onderzoeksraad voor Veiligheid het rapport van een aanvullend onderzoek presenteert. Daaruit blijkt dat de problemen in Groningen veel te gefragmenteerd worden aangepakt. Er moet één organisatie verantwoordelijk worden gemaakt voor de aanpak van de problemen.
De raad constateert verder dat veel aanbevelingen uit het eerdere rapport zijn overgenomen, maar ook dat allerlei zaken niet zijn opgepakt. Er is forse kritiek op het ministerie van Economische Zaken, dat alle touwtjes in handen heft. Ook uit de onderzoekraad haar zorg over de enorme versterkingsoperatie die Groningen te wachten staat.

NAM aansprakelijk voor immateriële schade, Staat niet

Aan het begin van de maand beslist de rechter in Assen dat de NAM aansprakelijk is voor de immateriële schade van (een deel van) de 127 gedupeerden die daarover een rechtszaak startten. De NAM kan niet langer volhouden dat inwoners last hebben van 'gewone hinder', stelt de rechter.
Advocaat Pieter Huitema noemt het een grote doorbraak; CdK René Paas vindt het hoopgevend. De NAM reageert niet inhoudelijk en vraagt zich af waar een claim voor immateriële schade aan moet voldoen. Ook minister Henk Kamp van Economische Zaken wil de zaak 'bestuderen'. Maar letselschadespecialist Arvin Kolder van de RUG heeft wel een idee: maak vijf categorieën aardbevingsslachtoffers en koppel daar een bedrag aan smartengeld aan. De advocaat heeft het druk met nieuwe meldingen van immateriële schade. 'Hopelijk wordt er nu eindelijk eens gekeken naar de mensen, niet alleen naar de scheuren in de huizen', zegt een bevingsslachtoffer. Voor de gedupeerden is er nog geen totale duidelijkheid trouwens.
De rechter stelt ook dat de Staat onrechtmatig handelde door het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen voor minder gaswinning te negeren en het jaar na de zware beving bij Huizinge de winning juist op te voeren.

Waakvlam? Miljard kuub gas gewonnen onder Loppersum

Om het aantal aardbevingen tegen te gaan, zou de gaskraan in vijf locaties rond Loppersum in 2016 worden dichtgedraaid. Recent waren er echter nog wel bevingen in het gebied. In maart blijkt dat de gaskraan beperkt is teruggedraaid; de NAM won alsnog 1 miljard kuub gas uit de grond. Dat deed ze naar eigen zeggen omdat er een waakvlam nodig is voor de leveringszekerheid van gas. Een oud-topman van het Staatstoezicht op de Mijnen noemt het onzin. Duidelijk wordt dat de waakvlam de NAM twaalf miljoen euro heeft opgeleverd. GroenLinks wil er een debat over.

Henk Kamp: 'Ik heb het goed gedaan'

Minister Henk Kamp van Economische Zaken (VVD) blikt tevreden terug op zijn werk met betrekking tot het gaswinningsdossier en de aardbevingsproblematiek. 'Ik ben vanaf mijn aantreden als minister bezig geweest met dit dossier', zo zei hij. 'Sinds dit kabinet er zit, is de gaswinning gehalveerd: van 48 miljard kuub naar 24 miljard kuub. Er is sindsdien ook minder seismologische activiteit', aldus de minister. 'Tachtig procent van de schademeldingen wordt vlot afgedaan. Voor die andere gevallen hebben we een keurige procedure.' Wel zegt hij de complexiteit van de schade-afhandeling te hebben onderschat.

Zorgen over het versterkingsprogramma

De onafhankelijk raadsman gaswinning Leendert Klaassen ontving in 2016 zo'n 240 klachten over de schadeafhandeling. De meeste klachten kwamen uit Delfzijl, Loppersum en Slochteren. De raadsman maakt zich ernstig zorgen over de maatschappelijke impact van het versterkingsprogramma. 'De wijze waarop schades op dit moment worden afgehandeld heeft een negatieve impact op de gezondheid en psychische gesteldheid van veel Groningers. Er is een levensgroot risico dat de complexe versterkingsopgave een grote impact gaat hebben op de inwoners en op de gemeenschap als geheel.'
Jan en Dineke Wolbers kunnen er helaas al over meepraten. Zij zijn in Nieuwolda in een versterkingsdrama geraakt. Het Groninger Gasberaad ziet de massale versterking van huizen en gebouwen in het aardbevingsgebied met angst en beven tegemoet.

Ophef: Rutte staat tegenover Groningers in Pauw en Jinek

'Dit was op de rand van prettig', constateert presentator Jeroen Pauw achteraf over de uitzending van Pauw en Jinek, waarin minister-president Rutte tegenover boze Groningers staat. Groningers stellen daarin dat Rutte niks heeft gedaan voor het aardbevingsgebied en hun compensatie. De antwoorden van de premier zijn misplaatst, vindt onder anderen Freek de Jonge. De uitzending zorgt voor veel ophef, onder meer op social media. Mede-coalitiegenoot Asscher (PvdA) neemt het Rutte kwalijk dat hij niet meteen zijn excuses aanbiedt. Rutte zelf ontkent echter dat hij zich geen raad weet met de bevingsgedupeerden. Een collega van hem biedt trouwens wél excuses aan voor een lompe uitspraak over de gaswinning. De VVD van Rutte wordt er na de verkiezingen van 15 maart in ieder geval niet voor afgestraft: de partij blijft de grootste en mag een nieuwe coalitie voor vier regeringsjaren samenstellen.

Nieuwe politieke gezichten op bevingsdossier

Kamp wil na de verkiezingen niet opnieuw minister worden; nieuwe politici gaan zich bezighouden met het gasdossier. Groninger Joost van Keulen (VVD) ziet er van af vanwege bedreigingen, maar in de oppositie wordt de portefeuille eigendom van Sandra Beckerman (SP) en Henk Nijboer (PvdA). Bij GroenLinks en CDA geen veranderingen: Liesbeth van Tongeren en Agnes Mulder behouden het thema. Van Tongeren laat zichzelf direct zien en vraagt een debat aan over de miljard kuub die bij Loppersum is gewonnen. Volgens PvdA'er William Moorlag moeten noordelijke Kamerleden samen de gaswinningsparagraaf moeten schrijven in het nieuwe regeerakkoord.

RTV Noord voert actie: Graag gedaan!

Waar ging de naar schatting 250 miljard euro die werd verkregen door de gaswinning naar toe? 5,3 miljard euro naar vier HSL-stations. 4,7 miljard naar de Betuweroute. 406 miljoen euro naar de Amsterdamse Zuidas. Het zijn slechts een paar van de mega-investeringen die zijn gedaan met gaswinningsinkomsten, en waarvan RTV Noord net voor de verkiezingen zegt: 'Graag gedaan!' Op 2 maart trekken we met drie teams het hele land door met die boodschap, die trending topic wordt op Twitter en wordt opgepakt door bijvoorbeeld Omroep Zeeland, Trouw en de NOS.
Meer landelijke aandacht voor de bevingen:
- Cabaretier Freek de Jonge plaatst advertentie in landelijke kranten voor het tekenen van de petitie 'Laat Groningen niet zakken'. Het levert slechts 4200 nieuwe handtekeningen op. Aan het eind van maart hebben ruim 160.000 mensen de petitie getekend.
- Aardbevingsdocumentaire De Stille Beving van Annemarie Heite trekt 324.000 kijkers op publieke tv.
- Het kleinste huisje in Rottum wordt ingepakt met een warm deken van breiwerkjes, waar bekende Groningers later mee poseren. Er zijn verkeersregelaars nodig voor de onthulling van het huisje. De 'Breiwilligers' roepen op tot meer deelnemers en bekende Groningers gaan met de werkjes op de foto.
- De bevingsborden die erop aandringen om bij de verkiezingen te stemmen op een anti-gaswiningpartij, springen ook landelijk in het oog.
- En dan is er nog deze video van de Groningse Het Klokhuis-tekenaar Michiel Hoving:
Aardbevingen in maart 2017:
- 3 maart 01.05 uur: 0.5 in Appingedam
-