Basisschoolleraren: 'Wij raken overspannen door administratieve rompslomp'
De werkdruk voor leraren in het basisonderwijs wordt veroorzaakt door grote klassen, te veel leerlingen die extra begeleiding nodig hebben en vooral door administratieve rompslomp. De verplichting om alles te vast te leggen en te documenteren is voor leerkrachten tijdrovend.
Dat blijkt uit een onderzoek van RTV Noord met de NOS en andere regionale omroepen. Leraren klagen over de administratieve werklast. Het gaat volgens hen al lang niet meer alleen om lesgeven aan kinderen. Het belangrijkst is een kloppende boekhouding, die onder meer bestaat uit vragenlijsten over sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind en allerlei toetsoverzichten.
Het onderzoek is gehouden onder bijna zevenhonderd leerkrachten die wilden vertellen over de werkdruk die ze ervaren. Zij konden kiezen uit zestien oorzaken van de hoge werkdruk.
Gedragsproblemen
De administratieve last, zoals het bijhouden van dossiers en leerlingvolgsystemen, werd het meest genoemd (36 procent). Door Groningse docenten wordt ook de begeleiding van leerlingen met gedragsproblemen vaak genoemd als oorzaak van de werkdruk.
Margriet Alkema uit Marum is blij dat de docenten tijd en energie in de kinderen steken. Zij is moeder van twee zoons. Ze hebben allebei ADHD en autisme. Via een speciaal traject kreeg ze beide kinderen op een reguliere basisschool: 't Jonkertje in Jonkersvaart. Steeds meer kinderen die zorg nodig hebben komen in het regulier onderwijs terecht.
De weg naar de basisschool
Voor de zoons van Margriet is de weg naar regulier onderwijs een lange geweest: 'Mijn oudste heeft de diagnose PDD gekregen toen hij drie was. Hij is toen naar het Medisch Kinderdagverblijf gegaan. Daar is alles in kaart gebracht: op sociaal vlak en op cognitief vlak. Daarna heeft hij nog anderhalf jaar gespecialiseerd onderwijs gedaan. Hetzelfde geldt voor mijn jongste, maar die stroomde wat sneller door.'
De weg naar de basisschool
Voor de zoons van Margriet is de weg naar regulier onderwijs een lange geweest: 'Mijn oudste heeft de diagnose PDD gekregen toen hij drie was. Hij is toen naar het Medisch Kinderdagverblijf gegaan. Daar is alles in kaart gebracht: op sociaal vlak en op cognitief vlak. Daarna heeft hij nog anderhalf jaar gespecialiseerd onderwijs gedaan. Hetzelfde geldt voor mijn jongste, maar die stroomde wat sneller door.'
Eenmaal op de basisschool hebben de jongens de tijd van hun leven. Ze komen goed mee, vooral dankzij de goede zorgen van de leerkrachten, vertelt Margriet: 'Goede leerkrachten geven kinderen met ADHD meer aandacht. Ze hoeven niet per se gespecialiseerd te zijn en vaak is er geen extra kennis nodig, maar ze moeten gewoon goed luisteren naar de kinderen en helpen waar het kan.'
Prikkels
Maar onderhand worden de klassen steeds groter: 'Dat is niet fijn voor een kind met ADHD. Die kan maar weinig prikkels verdragen.' Het legt ook een grote druk op de leerkrachten: 'Mijn zoons hebben hele goede leraren, maar ze kunnen het niet meer aan. Ze hebben het altijd druk, want de klassen barsten uit hun voegen. Het aantal leerlingen neemt maar toe, maar het aantal leraren niet.'
Prikkels
Maar onderhand worden de klassen steeds groter: 'Dat is niet fijn voor een kind met ADHD. Die kan maar weinig prikkels verdragen.' Het legt ook een grote druk op de leerkrachten: 'Mijn zoons hebben hele goede leraren, maar ze kunnen het niet meer aan. Ze hebben het altijd druk, want de klassen barsten uit hun voegen. Het aantal leerlingen neemt maar toe, maar het aantal leraren niet.'
De trend dat meer kinderen met autisme en ADHD naar het regulier onderwijs gaan, maakt het lesgeven niet makkelijker, onderstreept leerkracht Evelien de Wijk: 'Ik geef les aan een combinatieklas. Van de 25 kinderen die ik lesgeef, hebben dertien extra zorg nodig. Je kunt als docent dan niet 'even iets tussendoor doen', want iedereen heeft individuele aandacht nodig.'
Actie
Volgens De Wijk is het nu echt tijd voor actie: 'Ik loop met mijn 25 jaar onderwijservaring echt op mijn tenen. Anders redden de leerlingen het niet. Eigenlijk zou je twee juffen moeten hebben, maar ik ben alleen.'
Actie
Volgens De Wijk is het nu echt tijd voor actie: 'Ik loop met mijn 25 jaar onderwijservaring echt op mijn tenen. Anders redden de leerlingen het niet. Eigenlijk zou je twee juffen moeten hebben, maar ik ben alleen.'
Margriet Alkema denkt dat, naast de grootte van de klassen, ook een andere manier van denken bij ouders nodig is. Volgens haar zien veel ouders leerkrachten als een soort 'extra ouders': 'De opvoedkundige taken komen nu ook bij school terecht. Daardoor komen docenten niet toe aan waarvoor ze het vak gekozen hebben: het lesgeven aan kinderen.'
'Je krijgt er zo veel voor terug'
Ouders moeten meer zelf voor hun kinderen doen, vindt Margriet: 'Ouders moeten echt stoppen met alles bij de leraren neer te leggen. Ja, je moet er meer energie en tijd in steken. Maar je krijgt er zo veel voor terug.'
'Je krijgt er zo veel voor terug'
Ouders moeten meer zelf voor hun kinderen doen, vindt Margriet: 'Ouders moeten echt stoppen met alles bij de leraren neer te leggen. Ja, je moet er meer energie en tijd in steken. Maar je krijgt er zo veel voor terug.'
