Biovergister verdeelt buurt in Borgercompagnie
Op het oog is Borgercompagnie een rustiek en vredig dorp, waar boeren en burgers vreedzaam naast elkaar samenleven. Sinds een paar jaar zijn de verhoudingen op scherp gezet. Inzet: een biovergister van de broers Martien en Robert Dankers.
Het zijn van oorsprong Brabantse boeren, die diep in de Veenkoloniën hun boerenbedrijf hebben opgezet. Harde werkers die naast hun werk op het boerenbedrijf van een verzetje houden. Niet voor niets is Martien Dankers betrokken bij de feestcommissie in het dorp. 'We moeten het hier samen leefbaar houden. Als je niets doet, gebeurt er helemaal niets.'
Stankoverlast
Die leefbaarheid komt volgens een groepje buurtgenoten van de boeren onder druk te staan. De biovergister zorgt volgens die buren, onder aanvoering van Henk van Brakel, voor stankoverlast. Ook zorgen af- en aanrijdende vrachtwagens voor overlast. Bovendien zijn het er te veel.
'Prima buren'
In 2005 is er nog niet zoveel aan de hand. De familie Dankers boert en boer Martien Dankers en diens overbuurman Henk van Brakel kunnen het prima met elkaar vinden. 'We waren prima buren, die elkaar van dienst waren', zegt Van Brakel. 'We liepen de deur niet bij elkaar plat, maar we konden goed met elkaar opschieten.'
De argwaan in de buurt neemt toe wanneer blijkt dat het boerenbedrijf een biovergister op haar erf wil plaatsen. De buurt accepteert het, want Dankers heeft immers toegezegd dat de vergister niet zal stinken.
We waren prima buren
Ruimte van de gemeente
Dankers krijgt in de jaren erna ruimte van de gemeente Veendam om de vergister te ontwikkelen. Er worden tussen 2005 en 2012 meerdere vergunningen 'milieuneutrale wijzigingen' afgegeven, waardoor Dankers goed boert.
Dankers wordt gezien als een pionier, een ondernemer die breder kijkt dan het boerenvak alleen. De biovergisters leveren elektriciteit, onder meer aan aspergekweker Doornbos.
De klachten nemen toe
In de eerste jaren is de onrust nog niet zo groot. Er wordt geklaagd, dat zeker, maar die klachten nemen pas echt toe vanaf het jaar 2012, wanneer de familie Dankers een droger naast de biovergister plaatst. 'Er waren in de eerste maanden van deze installatie wat problemen', erkent Martien Dankers. 'We kregen daar ook klachten over. Maar na verloop van tijd is de stankoverlast verminderd door de maatregelen.'
De familie Dankers vindt zelf dat ze genoeg maatregelen heeft genomen om de stankoverlast terug te dringen. 'We hebben voor meer dan 100.000 euro geïnvesteerd in geurwassers. De geur is door deze investeringen met 84 procent afgenomen, zo is uit onderzoek gebleken.'
Een aantal buren erkent dat de geur van de vergister weliswaar minder is geworden, maar dat het nog altijd behoorlijk stinkt in Borgercompagnie. 'De geuroverlast is nog altijd fors', benadrukt Van Brakel.
'Het stinkt niet'
In eerste instantie uiten omwonenden hun klachten bij de boer zelf. 'Maar we kregen vaak de reactie: er is geen geuroverlast, het stinkt niet', zegt buurman Wim Kuipers. Dankers zelf ziet dat anders. 'We kregen wel eens een klacht, maar het zijn maar een paar omwonenden die klagen, geen hele buurt.'
Bovendien vindt Dankers dat hij zich aan de regels houdt. 'De wethouder heeft het zelf gezegd: wij hebben vergunningen voor de vergister, de gebouwen, het terrein. We staan in ons recht. En we hebben er alle vertrouwen in dat het recht zal zegevieren.'
We staan in ons recht
De zaak verandert wanneer een aantal buren haar klachten richt op de gemeente Veendam. Onder aanvoering van Henk van Brakel, zelf SP-lid, wordt een aantal partijen in de gemeenteraad van Veendam in beweging gezet. Er wordt een motie van de SP en de PvdA aangenomen die aangeeft dat de gemeente Veendam strenger moet handhaven tegen overlast die de vergister veroorzaakt.
Het gevolg is dat Dankers regelmatig gecontroleerd wordt door de Omgevingsdienst, om te kijken of de vergister geen geuroverlast veroorzaakt en er teveel verkeersbewegingen richting het erf van Dankers zijn. De Omgevingsdienst constateert een aantal overtredingen en de gemeente Veendam treedt handhavend op: enkele dwangsommen volgen. Op dit moment moet Dankers 100.000 euro betalen voor een overtreding van het aantal verkeersbewegingen, en 25.000 euro voor stankoverlast.
'Dit is onze broodwinning'
Maar het bedrijf heeft een andere visie. Dankers zal zich blijven verweren tegen de dwangsommen die de gemeente Veendam het bedrijf oplegt. 'Wij hebben er nog altijd vertrouwen in dat we dit rechtzetten. Dat moet ook wel, want tegen dergelijke bedragen valt niet te vechten. We hebben hiervoor gekozen, dit is ons bedrijf, onze broodwinning. Dan kun je niet zomaar zeggen: we stoppen ermee.'
'Geen verkeerde mensen'
De buren zijn verdeeld over de oplossing die er moet komen. Buurman Henk van Brakel ziet Dankers liever gisteren dan vandaag vertrekken, maar Wim en Meta Kuipers zijn niet zo direct. 'Wanneer we geen geuroverlast meer hebben, dan mag Dankers wat ons betreft gewoon blijven zitten. Het zijn ook geen verkeerde mensen, ik denk dat ze hun bedrijf proberen goed te leiden', zegt Wim Kuipers. 'Maar de geuroverlast moet wel stoppen, ons leefgenot gaat er zo wel aan.'
'Vruchtbare gesprekken'
Een aantal jaar geleden is er onder leiding van buurtbewoner Bert Bodewes geprobeerd vooruitgang te boeken door middel van een werkgroep. Als het aan Dankers en Bodewes ligt, wordt er weer gepraat. 'We willen zeker weer in gesprek met de buurt', zegt Martien Dankers. 'Dat waren destijds vruchtbare gesprekken. Maar de gemeente heeft daar de stekker uitgetrokken.'
'Zo komen we niet verder'
Een andere buurtbewoner, Nico van den Helm, heeft de gemeente Veendam aangeschreven om de huidige dwangsomprocedures tijdelijk stil te leggen. Hij vindt ook dat Dankers iets aan de geuroverlast moet doen, maar ziet dat de zaak vastzit. 'Door een tijdelijke pauze in te lassen, kan er weer gepraat worden met elkaar. Zo komen we ook niet verder met elkaar.'
De gemeente Veendam wil niet reageren zolang de zaak onder de rechter is.
