Door de mand: Kees Vlietstra over bijnamen en vleeswonden

Kees Vlietstra
Kees Vlietstra © RTV Noord
Bijnamen in de sport. Heerlijk. Het mooist zijn de bijnamen die gebaseerd zijn op lichaamseigenschappen, (De Giraffe, De Spijker) of op sportspecifieke kwaliteiten (De Slager van Bilbao, the Rocket). De Kromme is een bijnaam die zowel een lichaamseigenschap (kromme rug) als een sportspecifiek aspect (kromme ballen) combineert. Uniek.
Bij ons in het derde zijn we niet zo van de bijnamen. Wel veel vervoegingen van voor- of achternamen. De uitgang -ie is populair. Bossie, Sjakie, Hekkie, Knolllie, Sjonnie. De rest wordt gewoon aangesproken met 'Hé', 'Lul', Piemel' of 'Sjomp'. Die bijnamen rouleren. De mooiste bijnaam was voor Marcel. Die noemden we Geen Lontje. Geen Lontje speelde, als hij niet geschorst was, met gif. De studentjes van Forward waren zijn lievelingstegenstanders. Nadat hij met een high kick tackle zo'n derdejaars studentje medicijnen over de reclameborden had geschoffeld kwam hij wel altijd even poolshoogte nemen bij het slachtoffer die kermend van de pijn naar de open vleeswond op zijn knie zat te kijken. 'Sorry, deed ik dat?'
Afgelopen week was ik zelf aan de beurt wat open vlees wonden op knieën betreft. We hebben zonnepanelen op het dak laten plaatsen. Twee mannetjes uit de provincie stonden al vroeg voor de deur. Na een kop koffie wilden ze snel beginnen. 'We zijn wel even onder de pannen,' zei de oudste. Zonnepanelenhumor. De mannen gingen aan het werk, ik liep naar buiten om de grijze kliko bij de weg te zetten. Toen ik weer het huis wilde binnenstappen flikkerde ik in de kruipruimte. Ze moesten onder de vloer kabels leggen naar de meterkast. Dat wist ik niet. Was een pijnlijke affaire. Met mijn rechterknie viel ik op de ijzeren rand. De rest van mijn lichaam viel daarover heen. Gillende pijn. Na tien minuten kon ik de schade opnemen. Een open vleeswond van zeker tien centimeter. Van mijn ALO tijd kon ik ineens weer de lessen anatomie herinneren. De pezen en de knieschijf kwamen een kijkje buiten nemen. Ik werd een beetje misselijk. Vroeg aan het jongste zonnepanelenmannetje een glas water. Toen hij me het glas overhandigde keek hij geschrokken naar mijn knie. 'Sorry, deed ik dat?'
In het Martini ziekenhuis werd mijn knie gehecht. Vlak voordat de verdovingspuit werd gezet door de behandelend arts kwam zijn baas de operatiekamer binnenstappen. Hij wenste mij sterkte. 'Hij heeft dat hechten wel onder de knie hoor,' zei hij naar zijn pupil wijzend. Doktershumor. Kon er niet om lachen. Sterker nog: ik voelde me als Geen Lontje op het middenveld tegen Forward 9. Vijftien hechtingen moeten de pezen binnen houden. Woensdag heeft mijn jongste zoon me een nieuwe bijnaam gegeven. Zenuwkees.
Tot slot. Terug naar de bijnamen in de sport. Vanavond is er een uitzending van Andere Tijden Sport op televisie. Dit geschiedenisprogramma over sport in de 20ste eeuw gaat dit keer over BMX. Fietscross noemden wij het in de jaren tachtig. Jan van den Dungen was onze held. Jan had als bijnaam Helikopter Jantje. Mooiste bijnaam ooit. Hij maakte duizelingwekkende sprongen. AVRO Sportpanorama zond dat toen uit en met vriendjes probeerden we de spectaculaire sprongen op onze kinderfietsen na te doen. De bult naast de vijver bij de Adriaan van Ostadestraat was onze springschans. Daar probeerden we de sprongen van Helikopter Jantje te kopiëren. Dat ging niet altijd goed. Geen open vleeswonden op knieën maar wel veel schaafplekken en dubbelgeslagen voorwielen. Sjonnie landde na een 'side kick' op zijn Sparta mét fietstassen niet op het gras naast de vijver maar ín de vijver. Hij kwam proestend boven water. Duikboot Sjonnie heette hij vanaf dat moment. 
Onze grootste held was dus Helikopter Jantje. Helikopter Jantje koppelde een winnaarsmentaliteit aan iets waar Groningers al sinds de oertijd een hekel aan hebben: snakken. Wij vonden het echter prachtig. We noemden onszelf Helikopter Svennie, Helikopter Mikie, Helikopter Eddie, Helikoptertje Pietje en Duikboot Sjonnie. Allemaal snakkerds. Mooie tijden. Terug naar de onze.

Kees Vlietstra

Andere Tijden Sport. NPO 1. 22:10-22:50
(Of als u dan nog aan het barbecuen bent: uitzending gemist)