Alle macht bij schade-afwikkeling gaat naar Onafhankelijke Commissie Schade

De nieuwe Onafhankelijke Commissie Schade (OCS) krijgt alle touwtjes in handen bij de schade-afwikkeling in het aardbevingsgebied. Dat blijkt uit het vertrouwelijke ontwerp-schadeprotocol van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG), waar RTV Noord de hand op heeft weten te leggen.
Geen invloed NAM

Deze commissie gaat niet alleen oordelen over schade aan huizen en gebouwen, maar ook over immateriële schade en waardevermindering. De NAM heeft hierop geen enkele invloed meer, zo wordt verzekerd.
Uitgangspunten van het nieuwe protocol zijn: rechtvaardige schadebepaling, menselijke maat, onafhankelijkheid en een verantwoordelijke Staat. Deze punten van met name de maatschappelijke organisaties zijn volledig overgenomen.

Rol rijksoverheid

Het blijft wel vaag in het protocol of de rijksoverheid, zoals zeer gewenst in Groningen, rechtstreeks afrekent met de gedupeerden en vervolgens de rekening bij de NAM indient. 'Deze optie is niet nader uitgewerkt,' zo meldt de NCG. Eerder werd al bekend dat de rijksoverheid hier weinig voor voelt.
Dat laatste geldt ook voor de instelling van een schadefonds. Dat moet er wel komen volgens het ontwerp-protocol. 'Dit leidt ertoe dat de Staat het financiële deel regelt met de NAM en de bewoner daar dus geen last van heeft. Zolang dat nog niet is geregeld, werken we wel al op de gewenste manier, maar wordt de vergoeding nog zonder tussenkomst van een fonds door NAM gedaan.'

Bewijsvermoeden

Het nieuwe schadeprotocol is gebaseerd op het burgerlijk wetboek. Daarbij is het bewijsvermoeden van toepassing. 'De kern is dat bij fysieke schade als gevolg van gaswinning uit het Groningenveld wordt gewerkt vanuit de aanname dat de schade is veroorzaakt door gaswinning. Dit kan ertoe leiden dat in veel gevallen uitgebreide beoordeling niet nodig is,' zo staat in het ontwerp-protocol.
Er wordt op gewezen dat het overgrote deel van de gemelde schade aan gebouwen daadwerkelijk het gevolg is van bodembeweging door gaswinning.
'Met andere woorden: blijkt uit de aard van de schade dat die het gevolg zou kunnen zijn van bodembeweging? Dan wordt aangenomen dat dit komt door bodembeweging als gevolg van gaswinning. Bewoners hoeven dat dan niet meer aan te tonen. Als de exploitant het hier niet mee eens is, moet hij aannemelijk maken dat de schade niet wordt veroorzaakt door bodembeweging als gevolg van gaswinning.'

Alleen Groningenveld

Opvallend is dat hier nadrukkelijk bij wordt vermeld dat dit bewijsvermoeden alleen van toepassing is op schade als gevolg van 'de gaswinning in het Groningenveld.' Dit geldt dus niet voor schade bij kleinere gasvelden, zoals bijvoorbeeld bij Warffum en in Drenthe.
Uitgangspunt bij de schade-afwikkeling is dat het heel snel en efficiënt gaat. Kleine schades worden zonder tussenkomst van de commissie afgehandeld. In het ontwerp staat hiervoor nog geen maximumbedrag ingevuld.
'Als het tijdens de eerste schadeopname lijkt te gaan om schade door gaswinning uit het Groningenveld van maximaal € X000,-, dan wordt de schade niet verder onderzocht en versneld afgewikkeld,' zo staat er.
Grotere schades
Grotere schades kunnen worden ingediend bij de Onafhankelijke Commissie Schade (OCS). Die stuurt binnen een vastgestelde termijn, die ook nog niet bekend is, een deskundige om de schade op te nemen. De commissie neemt vervolgens een besluit. 'Dit wordt in een voorstel aan u voorgelegd. Indien u instemt met het voorstel, eindigt daarmee de procedure.'

Hierbij wordt wel de volgende kanttekening gemaakt: 'Let op! De juridische causaliteit ziet op het causaal verband tussen de schadeveroorzakende gebeurtenis en de schade. Bij het vaststellen van de hoogte van de schade kan nog steeds rekening worden gehouden met bijvoorbeeld achterstallig onderhoud aan de woning.'

Arbiter blijft

Als mensen het niet eens zijn met de beslissing van de commissie, dan kunnen ze naar de Arbiter Bodembeweging of de rechter stappen. Die arbiter blijft in tegenstelling tot eerdere berichten in stand.

Monumenten

In het protocol zijn aparte regelingen opgenomen voor schade aan monumenten, bedrijven en agrarische ondernemingen. Bij monumenten worden specialisten ingeschakeld om de schade te beoordelen. Bij complexe schadegevallen blijft de NCG een belangrijke rol spelen.
Verder zijn er allerlei bedragen vastgesteld die mensen bij schade ook kunnen claimen. Daarbij gaat het onder meer om een uurvergoeding van negentig euro als mensen speciaal voor inspectie thuis moeten blijven, 150 euro schoonmaakkosten en hotelkosten tot tweehonderd euro.
Er wordt benadrukt dat huurders geen beroep kunnen doen op het nieuwe schadeprotocol. Zij moeten het regelen via de verhuurder.

Centrum Veilig Wonen

Het Centrum Veilig Wonen (CVW) dat nu nog vaak als verlengstuk van de NAM wordt gezien, krijgt een andere rol. 'Het is straks de uitvoeringsorganisatie die het secretariaat vormt van de Onafhankelijke Commissie Schade. Het CVW zorgt voor de administratie en uitbetalingen en coördineert in opdracht van de OCS de bewonersbegeleiding, eventuele onderzoeken en uitbetaling en herstel,' aldus het ontwerp-schadeprotocol.

Wie in commissie?

Grote vraag is nog wie in de nieuwe Onafhankelijke Commissie Schade (OCS) zitting nemen. Er worden in het ontwerp-protocol geen namen genoemd.
Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders heeft steeds gemeld dat het nieuwe schadeprotocol op 1 juli in werking gaat. Of er dan een definitieve versie ligt waar alle partijen zich in kunnen vinden, is nog de vraag.
De komende dagen volgt naarstig overleg. Met name met de rijksoverheid en het ministerie van Economische Zaken, die naar verluidt nog dwars liggen.

Lees ook: