Curator Heiploeg: 'Bonden hebben niks aan pre-pack uitspraak van Europees Hof'

Dat zegt curator Gerard Breuker van garnalenverwerker Heiploeg, dat in 2014 zo'n zogeheten 'pre-pack' doormaakte.

Bij zo'n flitsfaillissement wordt geprobeerd om zoveel mogelijk van de betrokken onderneming overeind te houden. Dat streven is er ook bij andere failliete bedrijven, maar bij een flitsfaillissement, of 'pre- pack', werkt een curator al enige tijd vóór het uitspreken van dat faillissement aan een oplossing.

Hij heeft dan betere mogelijkheden om een goede overnemende partij te zoeken. Dan kan er, als het faillissement er eenmaal is, onmiddellijk worden doorgestart. De mogelijke voordelen: meer waardebehoud van het failliete bedrijf en meer behoud van werkgelegenheid.

Garnalenverwerker Heiploeg ging op 28 januari 2014 failliet. Dezelfde dag werd het Zoutkamper bedrijf overgenomen door Parlevliet-Van der Plas in Katwijk. Het merendeel van het personeel kon aan de slag voor de nieuwe eigenaar, maar negentig werknemers waren hun baan kwijt.

Het bleek dat Gerard Breuker, de curator van Heiploeg, de garnalenverwerker al weken eerder onder zijn hoede had dan de buitenwereld wist. Hij had in die tijd al aan de doorstart gewerkt.

Het is één van de eerste flitsfaillissementen in de Nederlandse rechtsgeschiedenis. En bepaald niet onomstreden. Vakbonden FNV en CNV pikten de voorgekookte ondergang niet vanwege de opgeofferde banen. De bonden spanden een proces aan, maar kregen in eerste instantie van de rechtbank in Overijssel ongelijk. Ze gingen in beroep tegen het vonnis. Dit hoger beroep is nog steeds onder de rechter.

Ondertussen loopt er een soortgelijke kwestie in ons land: de 'Estro-zaak'. Kinderopvangorganisatie Estro ging ook in 2014 failliet en werd direct daarna overgenomen. Duizend werknemers kwamen op straat te staan. Ook in dit geval ging het om een 'flits-faillissement'. Voor de FNV opnieuw aanleiding naar de rechter te stappen.

In dit geval moet de rechtbank in Midden-Nederland een oordeel vallen. Maar die besloot in 2015 te rade te gaan bij het Europees Hof in Straatsburg. Afgelopen donderdag werd de beslissing bekendgemaakt: werknemers van bedrijven, die na een faillissement direct een doorstart maken, mogen niet zonder meer worden ontslagen.

'Als dit vonnis wordt overgenomen door de Nederlandse rechter, en dat kan haast niet anders, dan is dit vrijwel zeker het einde van het 'flitsfaillissement' ', zegt Gerard Breuker. Volgens Breuker was de uitzonderlijke overnameconstructie nodig om erger te voorkomen.

'Een curator probeert een failliet bedrijf zo lang mogelijk draaiende te houden, om daarmee de kans op een overname zo groot mogelijk te maken. Meestal kan dit via een 'normaal' faillissement, maar soms zijn de risico's te groot, zoals bij Heiploeg´.

Breuker: ´In de garnalensector wordt met miljoenencontracten gewerkt. Die zitten zo in elkaar dat afnemers, zoals Albert Heijn of Aldi, direct van hun betalingsverplichtingen af kunnen, zodra er één dag niet geleverd wordt. Om dat te voorkomen, moest er snel worden gehandeld. Anders zou de ramp niet te overzien zijn geweest. Vergeet niet: wereldwijd gaat het om zo'n 3200 werknemers van Heiploeg'.

Petra Zuidema, bestuurder bij vakbond FNV, reageert daarentegen opgetogen over de uitspraak van het Europese Hof in de Estro-zaak. 'Het Hof van Arnhem heeft de behandeling ons hoger beroep in de Heiploeg-zaak onderbroken in afwachting van deze uitspraak. Die is er nu en wij gaan dit inbrengen bij het hoger beroep. We verwachten dat we nu alsnog gelijk krijgen'.

Voor Zuidema draait het niet alleen om het terugdraaien van de negentig gedwongen ontslagen. Ook de verlaging van de lonen van de werknemers die wel hun baan hebben gehouden, is haar een doorn in het oog.

Zuidema: 'Er zijn grote loonoffers gebracht en dat had niet gemogen. Wij hebben altijd gezegd dat het hier niet gaat om een faillissement, maar om een overname van een bedrijf. En dan zegt de wet dat al het personeel onder dezelfde voorwaarden moet worden overgenomen'.

'Als de uitspraak van het Europees Hof wordt overgenomen is dat een Pyrrhus-overwinning voor de bonden', aldus Breuker. Volgens hem worden de voordelen van een flitsfaillissement dan niet benut.

Met Heiploeg als voorbeeld: 'Daar zou een gewoon faillissement zo goed als zeker hebben betekend dat er in Zoutkamp niets van de garnalenverwerker zou zijn overgebleven. En als er nog iets aan activiteiten te redden was geweest, zouden die zijn verplaatst naar Katwijk.'

De Tweede Kamer ging akkoord met het flitsfaillissement, maar of de wetdie het flitsfaillissement regelt het gaat halen, is de vraag. Ook de Eerste Kamer gaat er nog over. En de Nederlandse rechter dus. Maar als beide instanties de uitspraak van het Europees Hof overnemen, 'is dat het einde van het flits-faillissement. Dat zou jammer zijn, want in sommige gevallen is het de beste oplossing', aldus Breuker.

De uitspraak ('arrest') in het hoger beroep van de Heiploeg-zaak staat voor 2018 gepland. Zuidema hoopt dat dit tijdstip kan worden vervroegd.

- Het Groene Kruis: 'Onterecht dat wij worden vergeleken met Heiploeg'
- 'Het verdwijnen van de pre-pack biedt mogelijkheden'
- Heiploeg gaat fors uitbreiden in Zoutkamp
- Vakbonden verliezen rechtszaak over doorstart Heiploeg
- Rechter doet dinsdag uitspraak over flitsfaillissement Heiploeg
- FNV beticht Heiploeg van 'faillissementengerommel'