In de bouw gaan de wijzers naar het rood

Na jaren van malaise draait de woningbouw nu op volle toeren. Bouwbedrijven lopen tegen hun grenzen aan. En de particulier die een woning of een dakkapel wil laten bouwen of een wandje wil laten stucadoren, kan achteraan in de rij aansluiten.

Aannemer Bert Fledderman uit Siddeburen heeft al meerdere klanten moeten teleurstellen. Hij zou voor de bouwvakvakantie in Slochteren aan de slag met de verbouw van een boerenschuur. Doordat er nauwelijks aan allerlei bouwmateriaal is te komen, moest Fledderman dat project over de vakantie tillen en onlangs is de verbouwing met nog weer een paar weken vertraagd.

Vertraging

Aan een andere klant moest Fledderman vertellen dat de fabriek die het houtskelet voor zijn woning levert, dat pas veel later doet. 'Een vertraging van zeker acht weken. Die man heeft zijn huis al te koop gezet en dus loopt zijn planning spaak', stelt Fledderman enigszins machteloos vast.
Tekst gaat verder onder het filmpje
'Mijn afnemers zeggen: 'Aan de slag'. Ik kan niet anders dan zeggen: 'Lieve mensen, ik wil wel, maar ik heb geen materiaal.' Deze week besloot hij daarom ook de bouw van een varkensstal in Beerta door gebrek aan bouwmateriaal uit te stellen.

In het rood

In de bouw gaan de wijzers naar het rood. Nu de vraag naar woningen aantrekt, begint het op allerlei plekken te knellen. Er is een tekort aan zaken als heipalen, betonnen vloeren, dakbeplating en isolatiemateriaal.
Voor heipalen en vloeren is momenteel de levertijd opgelopen naar bijna een half jaar en ook de prijzen stijgen. Ook kunnen bouwbedrijven niet aan vakmensen komen en loopt het veel kleinere onderaannemers zoals metsel- en stucadoorsbedrijven over de schoenen.
Soms schroef ik de prijs maar flink op, zodat ik het werk niet krijg.
Appie Strating-Metselbedrijf Strating

Kwijt

Dat de zaak op veel plekken over de kook raakt komt doordat in de crisis, die in 2008 begon, heel wat bouwbedrijven en toeleveranciers zijn omgevallen. Bouwvakkers en andere vaklui zoals stukadoors, schilders en tegelzetters hebben er de brui aan gegeven en voor een ander vak gekozen.
Brancheorganisatie Bouwend Nederland heeft becijferd dat de sector alleen al in Noord-Nederland zo'n vijfduizend vakmensen kwijt is geraakt.

Enorme sprong

'In 2015 en 2016 heeft de woningbouw een enorme sprong gemaakt', zegt regiomanager Sander Wubbolts van Bouwend Nederland. Landelijk nam de nieuwbouw vorig jaar met twaalf procent toe en de herstel- en verbouwproductie steeg zelfs met 25 procent. Het levert alle bouwbedrijven samen miljarden extra aan omzet op.
De overspannen toestand in het westen en zuiden van het land is inmiddels doorgesijpeld naar andere delen van het land. Op zich goed nieuws voor de bouwbedrijven, aldus Wubbolts. Hun orderportefeuille is gestegen naar tien maanden. In Groningen kunnen de bouwers zo'n zeven maanden vooruit, een verdubbeling ten opzichte van een paar jaar geleden.

Geen mensen

'Als ik wil kan ik morgen 150 metselaars aan het werk zetten.' Appie Strating van het gelijknamige metselbedrijf uit Groningen zou het misschien wel willen, maar het ontbreekt hem aan mensen. Van de 44 man die hij een paar jaar geleden in dienst had, voor de ellende in de bouw begon, zijn er nu nog twintig man over.
En nu? 'Ik vind de mensen die het werk moeten doen gewoon niet.' Er wordt hard aan hem getrokken, zegt hij. Dat leidt tot rare toestanden. 'Ik doe niks als offertes maken voor grote bouwers. Soms schroef ik de prijs maar flink op, zodat ik het werk niet krijg.'
We wachten al jaren op het moment dat de bouwopgave in het aardbevingsgebied loskomt
Sander Wubbolts - Bouwend Nederland

Langere aanloop

Het mag dan bergopwaarts gaan, de bouwproductie is nog lang niet op het niveau van voor de crisis, die begon in 2008, nuanceert Wubbolts van Bouwend Nederland. Het is bovendien vooral de woningbouw die de kar trekt.
'De bouw is meer dan alleen woningbouw. De bouw van kantoren en fabrieken blijft nog achter, evenals de aanleg van infrastructuur. Die sectoren kennen een wat langere aanloop, maar het zal ook daar ongetwijfeld binnenkort aantrekken.'

Wachten
De woningmarkt trekt ook niet overal zo aan, maar vooral in en om de grotere plaatsen zoals rond een stad als Groningen. Aan een regio als Oost-Groningen gaat de opleving voorbij en dat geldt ook voor Noord-Groningen, waar de aardbevingsproblematiek de zaak vertroebeld.
Daar moeten de bouwers het vooral hebben van herstelwerkzaamheden. 'En daar wacht nog een enorme opgave', aldus Wubbolts. 'We wachten al jaren op het moment dat het eindelijk loskomt.'

Niet vrolijk

Erwin Slopsema van Aannemingsbedrijf Slopsema uit Niekerk voelt ook de druk van de vraag. 'Goede mensen is nauwelijks aan te komen', zegt Slopsema. Timmerlieden en bouwvakkers wil nog, maar het vinden van gespecialiseerde onderaannemers als stukadoors en schilders, dat is echt lastig.
Slopsema: 'Hetleidt tot een zekere arrogantie. Onderaannemers zeggen zomaar een klus af omdat ze elders iets beters hebben. Ik heb het afgelopen week twee keer meegemaakt. Daar word je zo vlak voor de bouwvak niet vrolijk van.'
Onderaannemers zeggen zomaar een klus af omdat ze elders iets beters hebben
Erwin Slopsema - aannemer

Hoop ellende

Helemaal aan het begin van de bouwketen zitten de fabrikanten van vloeren, heipalen, houtskeletbouw of dakplaten. Onder deze toeleveranciers is in de afgelopen jaren een koude sanering geweest. Zo ging ook Eemshout Prefab in de Eemshaven in 2013 op de fles.
Het bedrijf, dat houtskelet-wanden produceert, maakte vrij snel een doorstart en nu zegt directeur Pieter de Boer: 'We zijn al bezig met de planning voor 2018. Het is zeker tien jaar geleden dat we zo ver vooruit konden kijken. We hebben een hoop ellende meegemaakt, maar nu kunnen we weer verdienen. We zijn zelfs met veertig man personeel nog nooit zo groot geweest.'
Anderhalf jaar geleden trok de vraag merkbaar aan in de Randstad, waar Eemshout Prefab het leeuwendeel van de productie levert. Nu ziet De Boer ook hier een duidelijke verbetering. 'Zeker in het segment van vrijstaande en luxe woningen op nieuwbouwplekken als Meerstad, Blauwestad, Haren en Eelderwolde.'

Vooruit denken

Directeur Theo Kiewied van het stad-Groninger Bouwbedrijf Tadema is blij dat ook zijn bedrijf na een heel lastige tijd weer goed draait. Maar door ervaring wijs geworden denkt hij ook vooruit.
'Bouwers kijken teveel naar de korte termijn. Het zou goed zijn wanneer we de huidige drukte over meer jaren konden spreiden. Zoals het nu gaat, dat kan ook zomaar weer over zijn. Dat is de angst die niet alleen ik heb, maar ook de grote fabrikanten van materialen.'
Lees hier meer NoordZaken artikelen