'Groninger raad en Staten zeiden te snel 'Ja' tegen het Forum'

© Heinz Aebi
De Groningse gemeenteraad en Provinciale Staten hadden kritischer naar de begroting van het Groninger Forum moeten kijken toen ze tenslotte 'ja' zeiden tegen de bouw van het nieuwe cultuurpaleis in de stad.
Dat schrijft oud-gedeputeerde en oud-bedrijfskundehoogleraar Jan van Helden van de Groningse universiteit deze week in een economisch vakblad.
De besluitvorming over de nieuwbouw van het Forum liep in 2010 bijna vast omdat de provincie haar steun van 35 miljoen euro dreigde in te trekken. Een externe commissie onder leiding van Jan Terlouw trok de boel weer vlot door te concluderen dat het wel degelijk een belangrijk project was.
Maar intussen werd niet meer kritisch gekeken naar de financiën. En dat terwijl het Forum volgens Jan van Helden volgens de oorspronkelijke begroting een verlies van 2 miljoen euro per jaar zou hebben geleden.

Sterke voor- en tegenstanders

Van Helden koos de casus omdat hij een project zocht met sterke voor- en tegenstanders. 'Ik wilde ook dat financiële argumenten een belangrijke rol zouden spelen. Bij standaarddocumenten die je in de gemeenteraad en bij de Provinciale Staten hebt, zoals de begroting en de rekening, kun je verwachten dat die grotendeels genegeerd worden. In deze kwestie wilde ik weten: 'Hoe gaat men om met financiële argumenten?'.'

Debatten en interviews

De wetenschapper volgde de besluitvorming rond het Forum destijds op afstand en dook pas later in de stukken. Van Helden zag verslagen van debatten van Provinciale Staten en de gemeenteraad in en interviewde voor zijn onderzoek tien politieke woordvoerders.

Plooien gladstrijken

Hij constateert dat de commissie Terlouw niet zozeer inhoudelijke argumenten aandroeg en vooral politieke plooien gladstreek. De politiek keek bovendien volgens Van Helden niet kritisch genoeg naar de begroting.
Het bleef vooral een project van de bestuurders: 'Nadat de Provinciale Staten in 2010 met het Forum dreigde te stoppen, is er intensief overleg geweest tussen de provincie en de gemeente.'

Niet meer kritisch naar de cijfers gekeken

Zij stelden uiteindelijk de commissie in en die kwam in 2011 met het positieve advies. Maar wel vooral met het doel om uit het politieke conflict te komen. 'Vanuit de dagelijkse besturen kan ik me goed voorstellen dat ze deze weg hebben gekozen.
Ze hebben het ook handig gespeeld. Maar de raad en de Staten zijn daarmee op afstand gezet', aldus Van Helden. Hij stelt vast dat de wens om het project door te zetten zo groot was dat er niet meer kritisch naar de cijfers werd gekeken.

Balans

Om te voorkomen dat de Raad en de Staten opnieuw te lichtvaardig financiële risico's nemen, hoeven boekhouders volgens Van Helden niet de meeste inspraak te hebben maar is een betere balans bij de besluitvorming nodig.
'Je moet niet de situatie krijgen dat boekhouders aan de macht zijn. Je hebt politici nodig die verbeelding en creativiteit hebben, die met nieuwe ideeën komen. Maar zij zijn ook vaak blind voor risico's, dus je hebt tegenwicht nodig. Financiële en onafhankelijke specialisten en mensen die zelf op zoek gaan naar of de veronderstellingen in een begroting realistisch zijn.'

Lees ook: