Analyse: Schadeloket gaat gebukt onder eigen succes

20 november 2019, 07:00 • 4 minuten leestijd

Aardbevingsverslaggever Sven Jach © RTV Noord

Het lijkt wel dweilen met de kraan open. Ondanks dat er de laatste maanden relatief weinig aardbevingen zijn, wordt de berg met schademeldingen alleen maar hoger. Hoe dat kan?

Gedupeerden en deskundigen die we ernaar vroegen, zeggen allemaal hetzelfde: bij twijfel kantelde het kwartje vroeger naar de NAM, nu naar gedupeerden. En dat goede nieuws gaat als een lopend vuurtje door Groningen.

De mensen die we spraken willen anoniem blijven. Voor inspecteurs staat hun baan op het spel. Gedupeerden houden liever hun mond omdat ze al lang blij zijn met de ruime vergoeding.

Een inspecteur met jarenlange ervaring in het aardbevingsdossier zegt: 'Vroeger werden veel schades onterecht afgekeurd. Nu gaat het de andere kant op. Er worden scheuren vergoed waarvan ik mijn twijfels heb of ze wel door mijnbouw worden veroorzaakt.'

Als een inspecteur twijfelt, noteert hij de schade wel. Een deskundige doet vervolgens de beoordeling en brengt advies uit aan de commissie mijnbouwschade. Zij neemt een besluit.

In de meeste gevallen wordt de schade vergoed. Dat komt onder meer door het wettelijk bewijsvermoeden dat wordt toegepast. Binnen een afgesproken gebied is het aannemelijk dat schade wordt veroorzaakt door mijnbouw. De drempel om alsnog het tegendeel te bewijzen is heel hoog.

Het verschil met een aantal jaren geleden is dat vroeger vaak de NAM het voordeel van de twijfel kreeg. Maar door het nieuwe schadeprotocol valt de beoordeling tegenwoordig dus vaker gunstig uit voor de gedupeerde Groningers.

Binnen een paar weken had ik het geld op mijn rekening

Anonieme gedupeerde

Een van die gedupeerden woont in het zuiden van de stad Groningen. Hij is in positieve zin verbaasd over de schadeafhandeling. Hij heeft scheuren in zijn schuurtje. Omdat zijn buren aardbevingsschade hebben van zo'n 15.000 euro, besluit hij zelf ook melding te doen.

'Het ging allemaal vrij vlot', zegt hij. 'Binnen een paar weken hadden we een inspecteur over de vloer.' Er wordt een aantal scheuren gevonden die door mijnbouw is veroorzaakt. De vergoeding is ruim 2000 euro. Binnen een paar weken had ik het op mijn rekening.'

Door alle negatieve verhalen uit het verleden over gesteggel met de NAM en lange wachttijden bij de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade, had deze Groninger weinig verwachtingen. Dat het uiteindelijk zo makkelijk gaat, had hij niet durven dromen.

'Een paar duizend euro voor een paar scheuren', zegt hij vol ongeloof. Hij laat de schade overigens niet repareren. 'Ik gebruik het liever om mijn huis te verduurzamen.'

De TCMG heeft meerdere reparatiebedrijven gevraagd wat het kost om aardbevingsschades te repareren. Daarvan is een gemiddelde genomen. De TCMG voegt daar een percentage aan toe om het bedrag te verhogen, zodat het schadebedrag in de meeste gevallen ruimhartig is.

Er zijn meer van dit soort voorbeelden bekend bij de redactie van RTV Noord. Mensen geven aan dat ze hun ervaringen delen met buren, familie of andere bekenden. Zo ontstaat bij steeds meer mensen een positief beeld van de manier waarop de TCMG schades afhandelt.

Onderdeel van het succes van de TCMG is ook de maatregel van minister Wiebes om iedereen die voor 13 juni 2019 schade heeft gemeld de keuze te bieden tussen drie opties: een vrij te besteden vergoeding van 5000 euro, zelf aan de slag met een aannemer tot 10.000 euro of doorgaan volgens het reguliere proces.

Nog niet iedereen heeft gereageerd, maar een meerderheid heeft tot nu toe gekozen voor 5000 euro. Hiermee is een deel van de berg schademeldingen weggewerkt.

In het verleden meldden veel gedupeerden schade niet meer omdat ze geen zin hadden in lange wachttijden en andere ellende. Door positieve verhalen over een ruimhartige en snelle afhandeling van schades, is dat bezwaar voor een groot deel weggevallen.

Met als gevolg dat de afgelopen maanden een recordaantal schademeldingen is binnengekomen. En hoe hard de mensen van de TCMG ook werken, het lukt vooralsnog niet om meer schades af te handelen dan er binnenkomen (zie kader).

Het schadeloket laat momenteel onderzoeken waar de toename van schademeldingen vandaan komt. We kunnen een voorschot nemen op de conclusie: het is een logisch gevolg van het omdraaien van de bewijslast. Voorheen was het adagium: Vertrouwen is goed, controleren is beter. Tegenwoordig is het: controleren is goed, vertrouwen is beter.

Cijfers
De afgelopen twee weken zijn er 948 nieuwe schademeldingen binnengekomen. In deze periode heeft de TCMG er 798 afgehandeld. Dat betekent dat de berg met schademeldingen is gegroeid met 150 schadegevallen. Die totaal komt daarmee op 17.776 meldingen. De TCMG begon maart 2018 met zo'n 13.000 gevallen. Het schadeloket zet extra personeel in om meer schademeldingen af te handelen.