Speciale opvang voor kansarme asielzoekers in Ter Apel: 'Echt noodzakelijk'

25 mei 2023, 17:15 • 3 minuten leestijd

Het aanmeldcentrum in Ter Apel © Robin Utrecht/ANP

Vanaf begin juni is er in Ter Apel een speciale opvangplek voor kansarme asielzoekers. In jargon heet het de 'PBL', de 'proces beschikbaarheidslocatie'. In de praktijk betekent het dat asielzoekers met weinig kans op een verblijfsvergunning korter in Ter Apel blijven en bovendien minder vaak het dorp zelf in trekken. Althans, dat is de bedoeling.

'Het is echt noodzakelijk', zegt gemeenteraadslid Herma Hemmen. 'Van mij mag het vandaag al beginnen. We doen het vooral voor de ondernemers in het dorp, om de overlast bij hen te beperken.'

Kansarme asielzoekers
Kansarme asielzoekers komen vooral uit veilige landen zoals Marokko. Ook asielzoekers uit Algerije, wat geen veilig land is, hebben weinig kans op een verblijfsvergunning. Verder horen nu ook mensen die in een ander Europees land al een asielaanvraag hebben gedaan binnen deze groep. Al deze mensen hebben in Nederland weinig kans op een verblijfsvergunning. Juist deze groep zorgt voor relatief veel overlast in asieldorp Ter Apel.

De opvangplek wordt onderdeel van het bestaande asielcomplex in Ter Apel, waar maximaal 2.000 mensen verblijven. Er verblijven straks dus niet méér asielzoekers in het dorp, maar de kansarme groep wordt op een speciale manier opgevangen.

'Deze manier van opvangen is belangrijk', zegt ook Mijke Bol, woordvoerder van staatssecretaris Eric van der Burg van asielzaken. 'In de praktijk zien we dat deze groep mensen wel eens niet komt opdagen bij gesprekken. Met het dag- en avondprogramma dat hier gaat gelden weten we dat ze beschikbaar zijn'.

'We sluiten ze niet op', zegt Bol. Dat mag ook niet: dan zou de opvangplek een veredelde gevangenis worden, en daarin kom je niet terecht als je asiel aanvraagt in Nederland. 'Ze mogen naar buiten. Maar ze moeten een programma volgen, en daardoor gebeurt dat in de praktijk niet vaak.' Door het programma hoopt Bol dat de overlast buiten de opvangplek vermindert.

Verder is er nog veel onduidelijk over de opvanglocatie. 'Het is een proef, die begint met een onbekend aantal plekken', zegt Bol. 'Daarna gaan we dat uitbreiden. We weten nog niet op welke tijdstippen de asielzoekers beschikbaar moeten zijn, en de invulling van de dag wordt nog samengesteld. Wel is duidelijk dat er een dag- en avondprogramma komt, zodat de asielzoekers zo weinig het dorp zo weinig mogelijk in komen.'

Gemeenteraadslid Marco Visser vertelt over de speciale opvang:

'De nieuwe opvangmethode is een voortgang op de versoberde opvang'

'De komst van deze speciale opvanglocatie is uit nood geboren', zegt gemeentewoordvoerder Hilda Klinkhamer. 'We willen ondernemers en inwoners perspectief bieden. En als andere gemeenten het niet doen, moeten we het zelf maar doen.'

De hoop was lang dat een andere gemeente de kansarme asielzoekers wilde opvangen, maar zoals zo vaak bleek dat niet te lukken. Dus doet Ter Apel het zelf.

'De overlastgevende asielzoekers zijn toch al in Ter Apel. Op deze manier blijven ze korter, staan ze scherper onder toezicht en blijven ze door een druk programma zo veel mogelijk op het COA-terrein zelf', zegt Klinkhamer.

Niet iedereen vertrouwt erop dat de speciale behandeling voor kansarme asielzoekers een verschil gaat maken. 'We hebben er totaal geen vertrouwen in, helemaal niks', zegt Willeke Vroom. Zij woont vlak bij het aanmeldcentrum, en ervaart veel overlast van asielzoekers.

'Je kunt wel van alles gaan proberen, maar ze moeten toch hun sigaretten kopen. Je kunt deze asielzoekers gewoon niet vasthouden. Ze gaan hun gang echt wel als ze vrij rondlopen. En dan hebben ze maar tien minuten nodig om wat uit te vreten. Nee, dit gaat niks worden', denkt Vroom.

Gemeenteraadslid Hemmen denkt daar anders over. 'Dit is de enige oplossing die de overlast bij winkeliers gaat verminderen', zegt zij. 'Dat gebeurde ook al toen we in Ter Apel een versoberde opvang voor veiligelanders hadden, tot 2021. Omdat daar alleen maar veiligelanders werden opgevangen, is men daar uiteindelijk mee gestopt.'

Hemmen kan niet wachten tot het begin juni is. 'Het is echt noodzakelijk, van mij mag het vandaag nog beginnen.'