Vaarwel anderhalve meter afstand: 'Nu zoeken naar nieuwe sociale normen'

Hoe gaan mensen reageren op de verandering in de personal space? Dijkstra schetst drie type groepen, zoals de groep mensen die zich er toch al nooit iets van aantrokken.

'Ze hadden het gevoel dat een vrijheid van ze werd weggenomen. Zij hebben nu iets van: 'dat werd tijd ook!'. De tweede groep bestaat uit de brave burgers die netjes afstand hielden en nu vooral blij zijn dat het niet meer hoeft. Een andere categorie vond die afstand juist prettig en zal zich onzeker voelen wanneer anderen geen afstand meer houden.'

De vraag is hoe die drie groepen zich straks gaan gedragen. 'Individuen gaan kijken naar wat anderen vinden en doen', licht Dijkstra toe. 'We gaan bijvoorbeeld de gênante situatie krijgen dat de één zijn hand uitsteekt en de ander geeft hem niet. Als omstanders zeggen: he joh, doe even normaal en geef die hand, dan denk je: oké, afstand houden is blijkbaar niet normaal. Zo gaan we tientallen ervaringen combineren, op zoek naar een nieuw evenwicht: dit is wat we gaan doen.'

Een andere belangrijke maatregel die het kabinet invoert is de verplichting van de coronapas in de horeca en de culturele sector. Rond 1 november wordt bekeken of deze maatregel wordt verlengd, vertelde premier Rutte dinsdagavond. 'Ik ben benieuwd hoe dat uit gaat werken', zegt epidemioloog Esther Metting van de RUG. 'Het lijkt me logisch dat je bij een restaurant het sowieso moet laten zien, maar dat het anders uit kan pakken als je een frietje haalt bij een cafetaria.'

Arie Dijkstra zag een verschuiving in de toon van het kabinet richting de niet-gevaccineerden. Die groep wordt in zijn ogen nu duidelijk als schuldige aangewezen. Dat gebeurde eerder niet, toen legde het kabinet de nadruk op dat we het samen moesten oplossen. Dijkstra verwacht dat deze toon werkt en een positief effect heeft op het aantal mensen dat zich laat vaccineren. ‘Ik vind het een lelijke manier, en ook nog met de coronatoegangsbewijzen erbij, je bent toch stigmatiserend bezig. Maar het zou best wel eens effectief kunnen zijn.’

Tegelijkertijd zal er wel onenigheid ontstaan. 'Daar komt onvrede over, omdat een groep zich gediscrimineerd voelt.' Of de invoering slaagt hangt uiteindelijk van die groep af, denkt hij. 'Als er voldoende boze mensen zijn die voldoende momentum weten te creëren, dan is het geen stabiele situatie.'

Hij verwacht dat een deel dan zal frauderen met de pas, of dat er een keer geweld aan te pas komt. 'Of dat de overheid een einde maakt aan het gebruik van de app. Als mensen vinden dat ze terecht boos zijn, dan is dat steeds moeilijker te accepteren op lange termijn.'

Of de invoering van de coronapas te ver gaat? Epidemioloog Metting vindt van niet. 'Ik zie het echt als een tijdelijke maatregel. Ik ben in Frankrijk op vakantie geweest en daar moest je ook vaak je test- of vaccinatiebewijs laten zien. Het is wel lastig voor mensen die geen digitale telefoon hebben.'

Wat het invoeren van de coronapas en het afschaffen van de 1,5 meter maatregel voor de besmettingscijfers betekent, is pas in het najaar te zeggen, vertelt ze. 'Honderd procent garantie krijg je nooit, het zijn tijdelijke maatregelingen vooral om de ziekenhuis te ontlasten.'

Lees ook:
- FOX Stadskanaal los tot middernacht? 'Dat gaan we natuurlijk niet doen'
- Ouderen willen papieren coronapas: 'Je wordt opgedrongen zo'n telefoon te kopen'