Vroag&Antwoord: de schrijfwijze van Groningen

De vragensteller, deelnemer aan Vroag&Antwoord, schrijft zelf Grunnen maar vraagt naar de manier van schrijven - dat zal wel te maken hebben met de aanduiding van de rubriek die TV Noord in de maand januari had, "Grunn Gezond".

?

Er zijn argumenten die daarvoor spreken én er tegen. De uitspraak zegt feitelijk, ja, schrijf maar Grunn, want zo zeggen we het immers. De vraag is dan, waarom er in het Gronings dan toch veel vaker Grunnen geschreven wordt?

Daar zitten verschillende kanten aan en het is typisch een onderwerp waarvoor niet iedereen rustig wil gaan zitten. Er zijn mensen die een heel uitgesproken mening hebben en willen schrijven zoals je het zegt, punt uit. Daar kun je hen alleen maar gelijk in geven, dat wil zeggen zo lang de zaak niet spaak loopt. Volgens de uitspraak schrijven van een woord als hampeln - geen probleem. Volgens de uitspraak schrijven van het Groninger woord voor 'schrijven' dat ligt al heel wat moeilijker, want wat z‚ggen we eigenlijk?

Voor we kunnen gaan schrijven moeten we bijvoorbeeld afspreken dat we een schraperig keelgeluid noteren als [ch]: daar is op zich geen enkele reden voor, gewoon een kwestie van afspraak. Dat geldt net zo voor de ie-klank van dat woord; het is volgens afspraak dat we daar [ie] noteren, maar dat spreekt niet voor zich. Lees oude teksten en ze schreven voor diezelfde klank [ii] of [ij] of [y].

Maar goed, 'schrijven' op z'n Gronings begint dus met enkele afspraken en dan zijn we al gevorderd tot schrie-, maar dan de rest! Hoe klinkt dat? Schriebn, schriebm, schriemm, schriev'n, schriev'm, of zoiets? Dat is zo'n warboel, dat er afgesproken is, te kiezen voor schrieven. Dat oogt veel rustiger en leesbaarder, ook al is het natuurlijk minder in overeenstemming met de typisch Groningse uitspraak (hoe die ook precies is).

Nu komt er een tweesprong. In een boek, in een verhaal stoort een woord als schrieven, taiken, lezen eigenlijk helemaal niet. Sterker, het beeld wordt er plezierig rustig van: léés en er is nauwelijks discussie. Maar dat ligt anders wanneer we een los woord op een bordje zetten, bijvoorbeeld de opdracht om Gronings te schrijven: "SCHRIEVEN!" Wie geen Gronings spreekt en hier net komt kijken, die zou misschien beter "SCHRIEBM!" onder ogen kunnen krijgen, dat klinkt als het ware beter.

Daarom zegt de Groninger spelling: schrijf op zo'n bordje desnoods maar wat meer naar de uitspraak. En daarom was GRUNN GEZOND als naam voor een dagelijkse rubriek op de televisie helemaal niet zo gek. Maar voor de kenners van de regels was Grunn natuurlijk wel een knipoog naar Grunnen, zoals het eigenlijk is afgesproken in ons normale verkeer.....

Hoe we 'Groningen' ook op z'n Gronings schrijven, er is al veel gewonnen als we beseffen dat spelling een afspraak tussen goede verstaanders is - zoals prof. Heeroma het ooit formuleerde.