Dagwoord: DEUGENNAIT
Siemon Reker neemt in maart volgend jaar afscheid als hoogleraar Groninger taal en cultuur aan de RUG. Vanaf 2 maart pakt hij dagelijks een publicatie uit zijn Groninger boekenkast en legt de vinger telkens bij één wisselend woord daaruit. Dat resulteert in de werkdagelijkse column Dagwoord.
De Groninger vertaling van de complete Bijbel c.a. verscheen in 2008 onder de naam die niet korter kon zijn:
Biebel
. De attentie en het verkoopsucces was groot, al bij de presentatie werd er gezinspeeld op een tweede druk - inmiddels zijn we al een of twee drukken verder.
Veel minder aandacht getrokken hebben diverse kleinere deeltjes die al jaren voor de vertaling verschenen zijn. Daar was meer dan één reden voor: het was onder meer een zichtbaar teken van voortgang voor degenen die er allang mee bezig waren (het project begon in 1973) en op leeftijd gekomen. Zo kwam in 1994 het deeltje uit dat Handelingen van Apostels heet. Wie het zich destijds aanschafte, kon een indruk krijgen van wat het Grote Boek worden zou; wie het geheel van 2008 ernaast legt, kan vergelijken. Een impressie betreffende twee kleine verschillen.
In hoofdstuk 13:10 noemt Saulus (ook wel Paulus) iemand "Deurhèn gemaine en deurhèn onbetraauwboare deugnait, duvelsjong!" Zó stond het in het kleine blauwe boekje. In 2008 begon dezelfde tekst zó: "Deurhèn gemaine en deurhèn onbetraauwboare deugennait, duvelsjong dast bist!"
We zien twee kleine wijzigingen. Het woord duvelsjong is bij nader inzien versterkt door de toevoeging dast bist 'dat je bent'. Het andere scheldwoord is tussen 1994 en 2008 veranderd van deugnait in deugennait. Die minieme verlenging is in dit geval ook als een soort van verheviging te zien en het zou de moeite waard zijn, te achterhalen hoe deze verandering is ontstaan.Verleidelijk is het, aan de volgende oplossing te denken: Een van de twee centrale figuren bij het Biebelvertoalkerwaai was Marten van Dijken. (Klaas Pieterman was de andere.) Van Dijken komt uit Stedum, de herkomstplaats van Sien Jensema - zij kwam wel eens bij Van Dijkens familie aan huis. Haar Oelenspaigel-vertaling bevat diverse malen dat woord deugennait, in de langere versie. Dat kan van Dijken heel goed gelezen en bewust gesignaleerd hebben.
M. van Dijken, K. Pieterman e.a., Handelingen van Apostels (wat of apostels doan hebben). Scheemda, 1994.
