Dagwoord: ETENDRINKEN
Siemon Reker neemt in maart volgend jaar afscheid als hoogleraar Groninger taal en cultuur aan de RUG. Vanaf 2 maart pakt hij dagelijks een publicatie uit zijn Groninger boekenkast en legt de vinger telkens bij één wisselend woord daaruit. Dat resulteert in de werkdagelijkse column Dagwoord.
In 1994 werden enkele kleinere boekjes uit het Oude Testament tegelijk gepresenteerd met Handelingen uit het Nieuwe. Het gaat om Jozua, Ruth, Esther, Jona, Nahum. Daarmee heeft dit voorloper-boekje een vergelijkbare omvang gekregen ten opzichte van het andere van het NT van hetzelfde jaar. Is er in het Oude Testament veel veranderd tussen 1994 en 2008, toen
Biebel
verscheen?
Nemen we lukraak twee verzen uit het verhalende boekje Ruth, hoofdstuk 3. Eerst zoals het was in 1994: "3 wast en zaalft joe, dout joen overklaid aan en goat noar dörsstee tou; mor zo, dat hai joe nait vernemt veur en aleer hai etendrinken doan het. 4 As hai zok deellegt mout ie goud acht geven op t stee doar hai ligt; goat doar noar tou, sloagt t dek bie zien voutenèn op en legt joe doar deel."
In 2008 is die tekst zó: "3 was en zaalf joe, dou joen overklaid aan en goa noar dörsstee tou; mor zo, dat hai joe nait vernemt veur en aleer hai etendrinken doan het. 4 As hai zok deellegt mout ie goud acht geven op t stee doar hai ligt; goa doar noar tou, sloag t dek bie zien voutenèn op en leg joe doar deel."
De verschillen in deze steekproef zijn niet groot - en tegelijk opvallend. Waar de gebiedende wijzen in het meervoud stonden, zijn ze gewoner gemaakt door de keuze van het enkelvoud. Het gaat om een moeder in gesprek met een schoondochter. Ze zegt ie en joe tegen haar (was en zaalf joe) maar de opdrachten zijn gewoner geformuleerd door het weghalen van de laatste -t van wast, zaalft, dout e.d.
Alles lijkt hier verder ongewijzigd, ook het woord etendrinken 'eten en drinken' is gehandhaafd. Dat was en is nog niet zó gangbaar maar via Ter Laans NGW en het zakwoordenboekje is het woord wellicht toch een nieuw leven begonnen en het heeft een iets andere smaak door het weghalen van eenmaal en:
eten-en-drinken>eten-drinken.
M. van Dijken, K. Pieterman e.a., Jozua, Ruth, Esther, Jona, Nahum. Scheemda, 1994.
