Commissievoorzitter Van der Lee: 'Rapport legt grote druk op degenen die verantwoordelijkheid dragen'

'We beloven vandaag niet dat het wachten voor de Groningers is opgehouden, want er moet veel gebeuren en geleverd worden' zegt Van der Lee in Noord Vandaag. 'Maar deze commissie bestaat uit partijen met in totaal meer dan honderd Tweede Kamerzetels, uit zowel de oppositie als coalitie. Er ligt daarmee een grote druk op degenen die verantwoordelijkheid dragen. Zij zullen moeten handelen. Daarom doen wij een appel aan het parlement: zorg dat je de Staat houdt aan de richting en aanbevelingen die wij in dit rapport doen.'

Niet alleen de politiek verantwoordelijken, ook de oliemaatschappijen krijgen volgens Van der Lee een duidelijke opdracht. Die gaat over het inlossen van de ereschuld van de Groningers en het 'ophouden te strijden om financiële perikelen', herhaalt hij.

Gevraagd naar de heftigste conclusie uit het rapport, noemt Van der Lee dat niet alleen de veiligheid, maar álle belangen van de Groningers door de jaren heen structureel zijn genegeerd. 'En dat veiligheid werd gedefinieerd als 'voldoende tijd om je huis uit te komen bij een zware beving', terwijl de gevolgen van de gaswinning heel lang duren en stress en gezondheidsklachten teweeg brengen. Wij in Den Haag en Nederland hebben dat te weinig gezien.'

De reacties van gedupeerde Groningers in Zeerijp raken de commissievoorzitter, maar hij had ze ook verwacht. 'Want de scepsis, die is meer dan terecht gezien de geschonden beloftes. Dat gevoel van: eerst zien, dan geloven, dat is volstrekt begrijpelijk en terecht. We staan aan het begin van een lange weg die Den Haag moet lopen om het vertrouwen te herstellen. Dat moet eerst gebeuren voordat je mag verwachten dat mensen de scepsis overwinnen.'

Waarschijnlijk debatteert de Tweede Kamer rond de zomer over het rapport van de parlementaire enquêtecommissie. Van der Lee hoopt dat voorafgaand al gehandeld wordt door het kabinet. 'Zodat er tempo wordt gemaakt. Daar hoop ik op', besluit hij.

Susan Top, voormalig secretaris van het Groninger Gasberaad, zegt zich het 'moeilijk voor te kunnen stellen' dat uit de gemaakte conclusies geen politieke consequenties volgen. 'Dat is eigenlijk aan de Tweede Kamer, maar als je met zo'n snoeihard rapport komt, dan vind ik dat moeilijk voorstelbaar. Hier zijn mensen verantwoordelijk voor. Van der Lee had het over 'ongekend systeemfalen', maar een systeem ontstaat niet vanzelf, maar wordt gemaakt door besluiten, beslissingen en beleid. Mensen zijn er verantwoordelijk voor geweest. Als je hier weg mee kan komen, dan maak ik mij wel zorgen over de toekomst', spreekt ze.

Top omschrijft de emotionele ontlading die bij haar en gedupeerden loskwam bij het horen van de bikkelharde bevindingen die zijn verzameld door de parlementaire enquêtecommissie. 'Wat wij altijd duidelijk wilden maken, werd in één keer gezegd door iemand uit Den Haag (Tom van der Lee, red.). Op een of andere manier kwam dat heel erg binnen.'

Ook had Top het moeilijk met de uitkomst 'dat er heel veel leed voorkomen had kunnen worden als er eerder was geluisterd'. 'Het is héél pittig als je dat door laat dringen, maar ik ben wel blij dat het gezegd is en niet is verbloemd of dat er met meel in de mond is gesproken. Het was een stuk opluchting dat emotionele lading meebracht, niet alleen bij mij maar bij alle gedupeerden in de zaal', beschrijft ze.

Maar achterover leunen is beslist niet de bedoeling, vervolgt Top. 'Het gaat om daden, niet om de woorden. In al die jaren zijn we hier al tegenaan gelopen. Aan woorden ontbreekt het namelijk niet, maar daden, die komen er eigenlijk nooit achteraan. Dus ik ben er niet op gerust dat het beter gaat.'