Commentaar: Gemiste kans

René Paas, Koen Schuiling en Johan Remkes tijdens de presentatie in Nieuwspoort
René Paas, Koen Schuiling en Johan Remkes tijdens de presentatie in Nieuwspoort © Robin van Lonkhuijsen/ANP
De bal ligt voor open doel. De keeper is in geen velden of wegen te bekennen. Groningen heeft drie prominenten in de spits: Johan Remkes, René Paas en Koen Schuiling. Het kan bijna niet anders, of ze schieten raak.
Het stadion: perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. In de uitnodiging voor de persconferentie van de Groningse bestuurders staat dat ze ‘een samenhangend pakket aan maatregelen’ hebben opgesteld. Landelijke en regionale journalisten zijn erbij, dit is hét moment voor de reactie van Groningen op het vernietigende enquêterapport.
Commissaris van de Koning René Paas steekt van wal. Hij gebruikt harde woorden en schetst samen met Johan Remkes en de burgemeester van Groningen Koen Schuiling vergezichten: alle huizen in de provincie moeten in 2035 gasloos zijn, in Den Haag is een cultuuromslag nodig en jongeren hebben weer perspectief nodig.
Hoe dat moet, hoeveel geld dat kost, wie ervoor verantwoordelijk is… dat benoemen de drie niet. Tijdens de persconferentie zeggen ze nog wel: het is een randvoorwaarde dat de versterkingsoperatie en de schades zijn opgelost. Ook daar wordt het weinig concreet, hoewel ze in wollige woorden en met moeite een poging doen.
‘Whatever it takes’, zegt burgemeester Schuiling. Wat er ook maar nodig is. Hij zinspeelt op een minder juridische benadering van de Nationaal Coördinator en het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG), maar verbindt er geen harde eis aan.
De commissaris van de Koning doet ook een poging. In ingewikkelde situaties moet er ‘iemand’ zijn die zegt: ik sta naast de bewoners, ik los het op en leg het later wel uit. Dat is voor veel gedupeerden een langgekoesterde wens, maar weer wordt het geen harde eis.
De enige die in de buurt komt is Johan Remkes, voorzitter van het Nationaal Programma Groningen. Ook daar is wel een vraag voor nodig van een journalist. De verslaggever vraagt hoelang er steun nodig is van het Rijk. ‘Minimaal een termijn van 25 jaar’, is het antwoord. Hoeveel geld dat zou kunnen zijn? Weer geen harde eis.
Door zo vaag te blijven en geen concrete eisen op tafel te leggen, verspelen de drie het momentum. Ze hadden kunnen komen met een lijst aan punten waar de regio én de maatschappelijke organisaties het al over eens zijn: één loket voor bewoners met schade, stoppen met cosmetische reparatie en juridische ondersteuning voor gedupeerden.
Daarmee sla je het Rijk om de oren als het niet gebeurt: dit is wat wij willen en zo moet het gebeuren. Maar die kans lieten ze liggen. Paas beloofde, weer op een vraag van een journalist, in gesprek te gaan met Groningen en pas later met een wensenlijstje te komen.
De bestuurders weten de richting, maar durven het blijkbaar niet te eisen. Zo verspelen ze een unieke kans op een historisch moment. Het drietal verzandde in vergezichten en procespraat. Er was wel een boodschap, maar die was niet helder genoeg. Een gemiste kans voor open doel.