Drugshandel in Ommelanden floreert door tekorten aan handhavers

Dat is de conclusie van een rapport 'Ondermijning in het Ommeland', gemaakt door Edward van der Torre en Pieter Tops. Naast te weinig ambtenaren, is de overheid in uitgestrekte, dunbevolkte gebieden te afwezig en hebben inwoners weinig vertrouwen in die overheid. Campagnes van de overheid om misdaad te melden werken amper.

Dat maakt de bereidheid om criminele activiteiten en ondermijning te melden laag. Er zijn structureel te weinig agenten, die moeten handhaven in een lastige omgeving. Volgens het rapport zijn agenten terughoudend om naar uithoeken van hun gebied te gaan, omdat ze dan minder snel bij andere meldingen kunnen zijn. Met name de drugscriminaliteit profiteert hiervan.

De Ommelanden zijn een goede voedingsbodem voor drugscriminelen. Er heerst relatief veel armoede, waardoor drugsgebruik aantrekkelijk wordt. Daarnaast zijn mensen in uitzichtloze situaties kwetsbaar voor criminelen: ze verdienen graag een centje bij. Zeker hennep is daardoor gemeengoed geworden: het is een geaccepteerde vorm van landbouw in veel gemeenschappen, zo valt te lezen in het rapport. Omdat de gemeenschappen in dorpen relatief gesloten zijn en men elkaar goed kent, melden inwoners ondermijning vaak niet.

Daarnaast liggen verschillende gemeenten gunstig ten opzichte van de landsgrenzen. Drugs zijn snel over de grens naar Duitsland, of via de havens van Lauwersoog en Zoutkamp het land uit. Ook de goede treinverbinding naar Duitsland wordt gebruikt door criminelen: pakketten met drugs worden in Groningen in de trein verstopt en in Duitsland opgepikt.

Steeds meer mensen gebruiken drugs, zo laten onderzoeken in het rioolwater zien. Niet alleen in Stad, maar ook in omliggende gemeenten. Dealers wachten jongeren op bij scholen en doen actief aan marketing op berichtenplatformen om zo klanten te werven. Ze zijn altijd dichtbij: volgens het rapport is het makkelijk om harddrugs te scoren en is de pakkans van vaak jonge dealers laag.

Die lage pakkans hangt samen met meerdere factoren: er zijn te weinig politieagenten en vanwege het dunbevolkte gebied hebben verdachten het snel door als ze gevolgd worden. Daarnaast kennen ze vaak het gebied op hun duimpje en vluchten ze makkelijk weg via zijweggetjes.

Een oplossing is even simpel als ingewikkeld: zet per gemeente meer ambtenaren in die zich alleen focussen op bestrijding van ondermijning en betaal dat van de eigen begroting. Verder zou het helpen als gemeenten teams optuigen met verschillende professionals die ondermijning aanpakken. Het gaat om minimaal 1 fte (fulltime arbeidsplaats) per gemeente.