Waarom de verkiezingsuitslag tussen Stad en Ommeland wezenlijk verschilt

Een protestbord in een weiland in Zuidwolde
Een protestbord in een weiland in Zuidwolde © ANP
De gemeente Groningen is de enige gemeente in Noord-Nederland waar BBB níet de meeste stemmen heeft gehaald. GroenLinks is daar de grootste, ondanks een verlies aan stemmen. In de overige Groningse gemeenten is BBB veruit de grootste. Hoe is dat te verklaren?
Hoogleraar Bestuurskunde en VVD-senator Caspar van de Berg merkte begin maart bij RTV Noord al op dat de provincie Groningen een mini-versie van Nederland is. Er is een duidelijke stedelijke kern - Stad - en er zijn plattelandsgebieden eromheen, De Ommelanden.
Dat heeft invloed op hoe inwoners tegenover thema's als zonneweides en stikstofbeleid aankijken. In de verkiezingsuitslagen in de provincie is dit verschil ook duidelijk zichtbaar.
Hieronder kun je per partij zien hoeveel procent van de mensen uit Stad en hoeveel uit de Ommelanden op een partij heeft gestemd. Klik hier als de grafiek niet goed getoond wordt. Het artikel gaat verder onder de grafiek.

Doorbraak van de tegenstelling

Volgens electoraal geograaf Josse de Voogd zijn deze verkiezingen de doorbraak geweest van de tegenstelling tussen stedelijke en plattelandsgebieden. De Voogd, die onder meer het boek 'Atlas voor Afgehaakt Nederland' schreef, legde donderdag bij de NOS uit dat in de loop van de jaren de proteststem naar de plattelandsgebieden is verschoven.
'BBB trekt mensen uit verschillende groepen. De partij is sterk in plattelandsgemeenten. In het oosten van Nederland zijn er gemeenten waar BBB de meerderheid heeft gehaald. Maar BBB is bijvoorbeeld ook de grootste in Almere.'
Dat betekent volgens hem dat BBB een brede groep mensen weet aan te spreken die onbehagen hebben over hoe het gaat in het land. Mensen die zijn afgeknapt op de gevestigde partijen.
Mensen met een praktische opleiding stemmen conservatiever
Josse de Voogd - Electoraal geograaf
Volgens De Voogd zijn verschillen in opleidingsniveau terug te zien in de verkiezingsuitslag. 'Vroeger leidde een hoger inkomen meestal tot een rechtse stem, en een lager inkomen tot een linkse stem. Nu zie je dat hoger opgeleiden vaak progressiever stemmen, en mensen met een praktische opleiding stemmen conservatiever.'
Door deze verkiezingen wordt de geografie van het land volgens De Voogd opnieuw getekend. 'Minder welvarende plattelandsgebieden, die altijd links hebben gestemd, zie je nu naar rechts trekken. En progressieve partijen winnen in de steden.'

Een nieuwe partij

Vier jaar geleden was de FvD in een klap de grootste, en nu is dat de BBB. Deze verkiezingen zijn volgens De Voogd een soort herhaling van vier jaar geleden. Toen stemden ontevreden kiezers op de FvD, legt hij uit.
'Maar deze groep kiezers heeft een nieuwe partij gevonden, in de hoop dat de BBB iets constructiever is en meer invloed gaat hebben dan vorige protestpartijen, zoals FvD en PVV. Daarnaast er is ook een nieuwe groep kiezers die aan de anti-establishmentkant is beland.'