'Voorbij Assen werd het stil, er was schaamte rondom het Gronings spreken'

Theo de Groot
Theo de Groot © RTV Noord
Het is Grunneger Week bij RTV Noord. Bij Noord Vandaag op TV Noord is Theo de Groot aangeschoven. Twintig jaar geleden volgde hij de opleiding voor docent Groningse taal- en letterkunde. Hij wil de randjes van de taal opzoeken.
'Toen mijn ouders overleden in 2003 stond er een advertentie voor docent Gronings in de krant', herinnert De Groot zich. 'Daar heb ik me impulsief op ingeschreven.'

Schaamte

Hij groeide op met het Gronings. 'Mijn ouders spraken het altijd. We gingen weleens met de trein naar Schiphol om familie uit Amerika te halen. Zij spraken daar ook met een Gronings accent, heel grappig.' Maar in die trein gebeurde er iets geks. 'Na Assen werd het stil! Ik vroeg me weleens af waarom', weet De Groot nog. 'Ik ging toen maar met mijn tante praten, die sprak Nederlands.'
Derk Bosscher is met vier jongeren op pad om het Gronings van voorbijgangers te testen:
'Kunnen we het Gronings niet combineren met straattaal?'
'Ik ben me in die tijd heel bewust geworden hoe de Groningse taal zich verhoudt tot het Nederlands. Er was echt schaamte', zegt hij. 'Ik was altijd heel trots op mijn ouders omdat ze aan de telefoon zo goed Nederlands konden praten. Dat is toch best belachelijk?'

Gronings en straattaal

Toen hij zelf ging studeren, verdween het Groning steeds meer naar de achtergrond. Maar het kwam in één keer terug toen hij de opleiding tot docent Groningse taal- en letterkunde begon. 'Die was totaal gestoord voor mij', lacht De Groot. 'Ik dacht dat ik heel goed Gronings sprak, maar opeens kwamen er vier varianten voorbij. Je had het Oldambts en het Veenkoloniaals, van het Westerkwartiers verstond ik helemaal niks. Het duurde wel even voordat ik door had dat het echt allemaal Gronings was.'
Tegenwoordig houdt De Groot zich bezig met 'wat wel en niet Gronings is'. Een blik naar de toekomst, vertelt hij. 'Het zijn de rafelranden. Ik zou het wel grappig vinden om daar een project mee te doen. Wat gebeurt er als je bijvoorbeeld de straattaal wat mengt met het Gronings?
'Doe hest gain doekoe's in buutse' of 'Wat hest ja schiere patta's aan'. Daar kun je hele leuke dingen mee verzinnen. Mensen komen van buitenaf hier heen en ze horen het Gronings ook. Taal ontwikkelt zich, dat vind ik heel interessant.'