Aardbevingsnieuws februari 2023: Het langverwachte enquêterapport is er

Bovendien is er sprake van een ongekend systeemfalen. Dat valt te lezen in het 1957 pagina's tellende rapport, dat de titel 'Groningers boven gas' kreeg.

'Het is voor de commissie moeilijk te begrijpen hoe zo'n belangrijk gasveld voor Nederland zo weinig, zo laat en ook nog eens door een beperkte groep experts onderzocht is', aldus de commissie. Ook premier Mark Rutte wordt niet gespaard. Hij grijpt te laat in. Volgens de commissie wekt hij wel verwachtingen, maar blijven de daden achterwege. Hij brengt geen wezenlijke verandering teweeg waar Groningen iets aan heeft.

Die conclusies komen bij Rutte zelf ook hard aan, is zijn eerste reactie. Ingaan op het rapport wil hij niet, dat vindt hij niet 'respectvol' naar de Groningers toe. Ook wil hij niet reageren op de vraag of hijzelf, dan wel iemand anders uit het kabinet, gaat opstappen vanwege de conclusies.

Susan Top, voormalig secretaris Groninger Gasberaad en gedupeerde Frouke Postma-Doornbos zijn er allebei duidelijk over: Rutte moet weg. 'Ik kan me niet voorstellen dat er geen politieke consequenties aan zitten', aldus Top. Postma-Doornbos: 'Toen meneer Van der Lee met zijn verhaal begon, kwam dat heel erg binnen. Ik zag dat bij veel anderen in de zaal. De emoties kwamen los.'

'Nu moet de regering het oppakken', zegt ze. 'Ik denk dat het goed zou zijn als Rutte zou zeggen: misschien is het goed dat ik me laat vervangen.'

Sijbrand Nijhoff, een andere gedupeerde, heeft weinig nieuws gehoord. 'Misschien worden ze door dit nu ook weer wakker in Den Haag Maar Groningers boven gas stellen, zal in Den Haag een cultuurshock geven.'

Herman de Muinck vindt niet dat iemand op hoeft te stappen, maar ze moeten het wel erkennen 'en als de wiedeweerga in de benen gaan om aan het werk te gaan voor de gedupeerden'. 'Grof gezegd: we zijn gewoon genaaid', dat is de conclusie die bij Annemarie Heite blijft hangen.

Coert Fossen, voorzitter van de Groninger Bodem Beweging: 'Eindelijk worden we gehoord, na jarenlang tegen deuren bonzen en tegen muren oplopen.' In een aantal landelijke kranten was op de dag van de presentatie een paginagrote advertentie te vinden met de tekst: 'Het is niet over als het voorbij is.' Jan Wigboldus, voorzitter van het Groninger Gasberaad, noemt het een 'erkenning voor Groningen', maar het rapport was verder 'weinig verrassend'.

Namens het kabinet is staatsecretaris van Mijnbouw Hans Vijlbrief aanwezig. Hij noemt de bevindingen 'heel ernstig' en hij voelt naar eigen zeggen schaamte vanwege de omgang van de overheid met Groningers. Ook Shell geeft de fouten toe. Kortom: het land heeft een ereschuld aan Groningen.

Drie Groningse bestuurders gaan de maandag na de presentatie van het rapport naar Den Haag. Johan Remkes (voorzitter Nationaal Programma Groningen), commissaris van de Koning René Paas en Koen Schuiling (burgemeester van Groningen) vinden dat het kabinet en de Tweede Kamer structureel meer geld moeten uittrekken om inwoners te compenseren. Remkes geeft aan dat de kloof tussen Den Haag en 'de regio' nergens zo duidelijk is als in Groningen.

'Ik heb wel eens de vraag gesteld: als deze problemen niet in Groningen, maar in Amsterdam of Rotterdam waren, wat dan...?' De drie bestuurders komen niet met concrete plannen. Wel willen ze dat er geïnvesteerd wordt in onder meer onderwijs, gezondheidszorg, infrastructuur en het bestrijden van armoede.

Het gaat in februari niet alleen om het rapport, ook over de waakvlam. Want is het verstandig als die uitgaat? PvdA-Kamerlid Henk Nijboer vraagt zich dat af. 'Het kan', vindt Vijlbrief, 'maar het veld kan dan niet snel 'aan'.' De gaskraan dichtdoen betekent dus dat Groningen niet kan leveren als het opeens heel koud wordt.

'Geef mij gewoon de tijd, ik weet niet wat er geopolitiek gebeurt', zegt Vijlbrief. 'Misschien zijn er nog omstandigheden te regelen dat het wel lukt om het veld dit jaar te sluiten.' De bewindsman neemt in juni een besluit.

Op 2 februari wordt aan de Treubweg in Uithuizen de bouw van vijftig tijdelijke woningen stilgelegd. De gemeente had voor de bouw een vergunning verleend aan de Nationaal Coördinator Groningen, maar hierbij niet de juiste procedure doorlopen. Omwonenden hadden dit bij de rechter aangekaart en kregen gelijk.

Een deel van de inwoners van het bevingsgebied krijgt de boodschap dat ze langer moeten wachten tot hun huis aardbevingsbestendig is. De versterking van minstens duizend huizen in de gemeente Eemsdelta heeft vertraging opgelopen. En dat heeft gevolgen voor meer huizen die aangepakt moeten worden.

‘We vinden dit een trieste constatering’, zegt wethouder Annalies Usmany-Dallinga (Lokaal Belang Eemsdelta). ‘De problemen lijken maar niet opgelost te worden.’

In aanloop naar de presentatie van de parlementaire enquêtecommissie rijden het Groninger Gasberaad en de Groninger Bodem Beweging met een oude, gele schoolbus door het aardbevingsgebied. Mensen kunnen een videoboodschap opnemen met hun wensen voor de toekomst.

'We willen de verhalen van gedupeerden altijd blijven horen', zegt SP-Tweede Kamerlid Sandra Beckerman.

- Bevingsperikelen krijgen gezicht in expositie: 'De geschiedenis herdenken' (6 februari)
- Scapino Uithuizen na aardbeving weer open: 'Alles staat onder de stempels' (13 februari)
- Wel of geen bevingsschade? Sibboersters kruisen degens met IMG bij Raad van State (23 februari)
- Kijk terug: Presentatie rapport parlementaire enquêtecommissie in Zeerijp (24 februari)
- 25 boeren protesteren met trekkers in Zeerijp: 'Groningen is altijd wingewest geweest' (24 februari)
- Politieke reacties op het gasrapport: 'Ereschuld moet hersteld worden' (24 februari)
- Commissievoorzitter Van der Lee: 'Rapport legt grote druk op degenen die verantwoordelijkheid dragen' (24 februari)
- Het bevingsrapport in de media: 'Groningers werden en worden bewust de vernieling in geholpen' (25 februari)
- Commentaar: Mag het voortaan milder, makkelijker en vooral ook menselijker? (25 februari)
- 'Als de regering blijft zitten, is dat een sombere dag voor de democratie' (26 februari)
- Commentaar: Gemiste kans (28 februari)
- Lessen uit Limburg: ‘Verhuis het ministerie van Justitie naar Groningen' (28 februari)

- 8 februari om 14.47 uur, Sappemeer: kracht 1.6
- 19 februari om 18.52 uur, Appingedam: kracht 0.4
- 21 februari om 21.39 uur, Overschild: kracht 0.6
- 23 februari om 22.00 uur, Overschild: kracht 0.2
- 28 februari om 09.18, Zandeweer: kracht 1.1