IMG-voorstel: vergoeding van 2.500 euro per beving en geen gedoe meer over schade

Schade aan de boerderij van Boelo ten Have uit Drieborg
Schade aan de boerderij van Boelo ten Have uit Drieborg © Kees van de Veen/ANP
Aannemers die alle schades aan huizen in één keer oplossen, een vergoeding per beving en standaard vijfduizend euro voor iedereen wiens huis wordt gesloopt en herbouwd. Het is een greep uit de voorstellen die het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) donderdag presenteert om de schadeafhandeling ingrijpend te veranderen.
De kosten worden geschat op vijf tot tien miljard euro voor de komende vijf jaar. Daar komen de uitvoeringskosten nog bovenop. ’Een veilig en schadevrij huis moet ook in Groningen en Drenthe normaal zijn. We moeten alles doen wat daarvoor nodig is’, zegt IMG-bestuursvoorzitter Bas Kortmann.
De voorstellen zijn een reactie op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie. Die adviseerde vorige maand om de schadeafhandeling ‘milder, makkelijker en menselijker’ te maken. Zo moet het IMG volgens de enquêtecommissie meer bevoegdheden krijgen om schades ruimhartiger te vergoeden.
De overhandiging van het rapport aan Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp
De overhandiging van het rapport aan Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp © Vincent Jannink/ANP
Het IMG doet 21 voorstellen om de schadeafhandeling te verbeteren. ‘Wij zijn helaas te vaak tegenover gedupeerden komen te staan en niet naast hen’, schrijft het schadeloket. ‘Uiteindelijk hebben wij onvoldoende kunnen bijdragen aan het herstel van vertrouwen in de overheid.’ Daar wil het IMG nu verandering in brengen.

Aannemer lost alles in één keer op

Eén van de opvallende voorstellen van het IMG is dat een aannemer voortaan in één keer alle schade aan een huis moet kunnen repareren. De volledige rekening gaat dan naar het IMG. Dat moet zorgen voor ‘daadwerkelijk herstel van alle schade’. Daarnaast moet er ook een oplossing komen voor schade aan funderingen. Dat moet voorkomen dat scheuren telkens terug blijven komen.
Volgens het schadeloket moeten de gevolgen van bodemdaling ook worden opgelost. Dat moet gelden voor een groter gebied dan het Groninger gasveld. Ook mensen die in de buurt wonen van gasvelden, zoutwinningsgebieden en de gasopslagen bij Grijpskerk en Norg moeten hiermee worden geholpen.
Gas wordt afgefakkeld bij de NAM-locatie in Grijpskerk
Gas wordt afgefakkeld bij de NAM-locatie in Grijpskerk © Kees van de Veen/ANP

Vergoeding per beving

Daarnaast stelt het IMG voor om bij elke nieuwe beving 2.500 euro te geven voor iedere woning in de buurt van die beving. Indien nodig kan een aannemer langskomen om alle schade te herstellen. Dat moet ervoor zorgen dat bewoners minder stress en zorgen hebben over toekomstige bevingen.
Het schadeloket wil nog een stap verder gaan. Bewoners die dat willen, kunnen eenmalig hun bankrekeningnummer doorgeven. Het IMG kan dan direct een bedrag overmaken na een nieuwe beving, zonder dat bewoners telkens een nieuwe aanvraag hoeven te doen.
Ook wil het IMG het vaste bedrag dat bewoners kunnen aanvragen bij een eerste schade verhogen. Dat is nu nog 5.000 euro, maar dat is niet genoeg voor al bestaande, grotere schades.
Directeur IMG: 'We kunnen oplossingen bieden die voorheen niet mogelijk waren'

Ook oplossing voor boeren

Om de voortdurende problemen bij boeren op te lossen, moet elke boer één specialist krijgen die het besluit mag nemen om schades op te lossen. Het gaat daarbij ook om schades aan mestkelders. Dat is een heikel punt; in de provincie kampen honderden boeren met miljoenenschades aan mestkelders. Proeven om dat op te lossen hebben tot nu toe weinig opgeleverd.

Vergoeding voor stress en verdriet omhoog

Het IMG doet niet alleen voorstellen om schades aan huizen en gebouwen sneller en makkelijker te herstellen. Het schadeloket wil ook immateriële schade beter vergoeden. Dat is een vergoeding voor alle stress, verdriet en leed bij gedupeerden dat veroorzaakt is door de gasproblematiek.
De immateriële schadevergoeding moet volgens het IMG omhoog. Die vergoeding is nu 1.500 tot 5.000 euro. Dat moet meer zijn, zodat het in lijn is met andere smartengeldregelingen die de overheid biedt.
Ook wil het IMG dat kinderen net zoveel krijgen als volwassenen. Nu zouden minderjarigen een derde van de vergoeding krijgen. Dat wil het loket gelijktrekken. Het IMG heeft daarom ook besloten de immateriële schaderegeling voor kinderen nog niet uit te voeren. Pas als hier een besluit over is genomen, krijgen kinderen een vergoeding.
Het kantoor van het IMG aan het Cascadeplein in Groningen
Het kantoor van het IMG aan het Cascadeplein in Groningen © Martin Drent/RTV Noord

Psychische hulp

Daarnaast vindt het IMG dat er meer psychosociale hulp moet komen voor gedupeerden. Dat kan het loket niet zelf opstarten, maar begeleiders kunnen er wel naartoe verwijzen. Ook moet er een programma komen waarmee jongeren eventuele opgelopen achterstanden kunnen inhalen, ‘zodat er weer perspectief geboden wordt’.
Het IMG stelt voor om het gebied voor de waardedalingsregeling uit te breiden. Woningeigenaren krijgen een vergoeding voor de waardedaling van hun huis als gevolg van de bevingsproblematiek. Het IMG wil plekken als Zoutkamp en Annerveenschekanaal toevoegen, zodat ook die bewoners hier gebruik van kunnen maken.
Ook gaat het IMG nog aparte voorstellen doen om oplossingen te bieden voor complexe dossiers en oude schadegevallen. Die groepen hebben ‘extra aandacht nodig’. Ten slotte wil het IMG gedupeerden ook een vergoeding geven voor gederfd woongenot, zoals een geldbedrag per beving. Hoe dat precies in zijn werk gaat, weet het loket nog niet.
'Als dit echt waar is... Top geregeld!'

Hoe nu verder?

Het zijn ‘slechts’ voorstellen. Het schadeloket vraagt veel geld en een ruimere bevoegdheid in de wet. Sommige voorstellen vergen bovendien een half jaar tot een jaar aan voorbereidingstijd. Daarom roept het IMG de politiek op ‘snel tot besluitvorming te komen’.
De politiek moet bijvoorbeeld bepalen voor wie deze maatregelen gaan gelden. Het IMG legt meerdere keuzes op tafel: geldt een regeling bijvoorbeeld voor alle 360.000 huizen in het gebied, of alleen in de kern? Dat maakt 'nogal verschil’, merkt het IMG op.
Daarnaast is het ook nog niet duidelijk welk deel van deze voorstellen voor rekening komt van de NAM. Het gaswinningsbedrijf ligt in de clinch met het Rijk over de kosten van de schade- en versterkingsoperatie tot nu toe. De voorstellen die nu op tafel liggen, gaan nog een stuk verder.

Verder praten

Het IMG wil de voorstellen bespreken met onder meer de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad. Ook het ministerie van Economische Zaken, vertegenwoordigers van erfgoed, boeren en ondernemers mogen helpen de voorstellen uit te werken.
In mei komt het kabinet met een reactie op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie.