‘In onze nieuwe woning begint de sloop, nu worden wij kapotgemaakt’

Gijs Noorlander
Gijs Noorlander © Tristan Braakman/RTV Noord
Jarenlang keek Gijs Noorlander ernaar uit om in een aardbevingsbestendig huis te wonen. Zijn eigen woning in Ten Boer was onveilig en werd gesloopt. Maar nu het gezin in het nieuwe huis woont, houdt het gedoe niet op en blijft de stress. ‘Ik weet niet of ik dit kan volhouden.’
Gijs Noorlander zit op de bank van zijn nieuwe huis. Samen met dochter Lilly (9) en vriendin Witske woont hij er nu bijna een jaar. Maar hij heeft er nog niet van kunnen genieten. De stress is van zijn gezicht af te lezen.
‘Dat begon al bij de sleuteloverdracht. Toen wij hier kwamen was er geen tuin, de oprit was niet klaar, er stond een grote container op de stoep, voegwerk was niet in orde in de badkamer, de keuken was niet af… Noem maar op. We hadden zoveel rotzooi in huis dat we elke week een stofzuigerzak vol zand hadden’, vertelt Noorlander.
Dat gebeurt allemaal na jaren van bevingsstress. Gijs Noorlander en zijn gezin wonen aan de Fazanthof in Ten Boer. In het hofje krijgen dertig huizen rond 2014 te maken met de versterkingsoperatie toen duidelijk werd dat de huizen onveilig waren. Jaar op jaar kregen ze vertragingen voor de kiezen: teruggetrokken aannemers, de pauze van de versterkingsoperatie en vertraging van bouwmaterialen.

Overleven in eigen huis

Het is een stressvolle tijd voor de bewoners. ‘Maar dat kun je volhouden, omdat je die stip op de horizon hebt: een nieuw veilig huis’, vertelt Noorlander. ‘Maar we hebben in het nieuwe huis zoveel gedoe en zijn die stip kwijt. En als je die stip op de horizon kwijt bent, raak je jezelf ook kwijt.’
Sinds ze in het nieuwe huis wonen heeft Noorlander er zijn handen vol aan om alles af te krijgen. ‘De aannemers hebben er zo’n ontzettende zooi van gemaakt en dat geeft me zo ongelofelijk veel stress en tijd. Je bent aan het overleven in je eigen woning en komt amper aan werken toe. Ik ben zzp’er, dus verlies ook nog eens flink wat inkomen.’
We hebben bezwaar gemaakt, maar dan word je gewoon een juridisch moeras ingetrokken
Gijs Noorlander
Noorlander besluit hulp in te schakelen. ‘Via een bekende kwamen we in contact met Sepp van de Pauvort. Hij werd onze zaakbehartiger op het snijvlak van menselijkheid en zakelijkheid. Sepp ging tussen ons en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) staan. Hij ging de vele openstaande vragen weer stellen en ging voor ons vechten om bijvoorbeeld de budgetten van de NCG boven water te krijgen’, vertelt Noorlander.
‘Daar zitten inmiddels honderden uren van Sepp in. Hij doet eigenlijk wat je als bewoner minimaal verwacht van een bewonersbegeleider die je krijgt van de NCG, maar die hebben daar een heel ander idee bij. Maar Sepp doet voor ons nog zoveel meer, hij staat ons echt onafhankelijk bij en laat niet los voor hij antwoord heeft.’

Juridisch moeras

Stap voor stap worden de problemen met onder meer de onderaannemers opgelost. Tot er begin februari een bezorger met een aangetekende brief voor de deur staat: het bouwdepot bij de NCG waarmee de aannemers worden betaald, is gesloten. ‘We waren bijna klaar en dan dit weer’, vertelt Noorlander. ‘Dan zakt de grond onder je voeten vandaan.’
Gijs Noorlander: 'Mensen worden echt kapotgemaakt':
'Ik heb hartkloppingen, ik slaap slecht, of eigenlijk niet'
Volgens Noorlander is er sprake van een fout en hij maakt bezwaar. ‘Iedereen kan zien dat er sprake is van een fout, maar dat kregen we ze niet aan het verstand. Onze projectleider zou het oppakken en ons terugbellen. Maar dat deed hij niet. En dus hebben we bezwaar gemaakt, maar dan word je gewoon een juridisch moeras ingetrokken.’

‘Ik weet niet of ik dit nog red…’

‘En dan lees ik ook nog in een ontvangstbevestiging van dat bezwaar dat ze er niet twaalf weken over gaan doen, zoals het hoort, maar zeven maanden vanwege een tekort aan juristen…’ Het wordt Noorlander allemaal teveel. ‘Ik trek dit echt niet meer, het voelt als zo’n ontzettende schop na. Een doodschop eigenlijk.’
Het gezin van Gijs Noorlander
Het gezin van Gijs Noorlander © Tristan Braakman/RTV Noord
De tranen staan in zijn ogen. ‘Afgelopen week zat ik bij de zwemles van mijn dochter en ik zie haar door zo’n gat duiken. Ze komt boven en is hartstikke blij. Over drie weken zwemt ze af en ik vraag mezelf af: ga ik dat wel redden, ik weet het niet. Ik voelde me zo ontzettend slecht. Ik heb hartkloppingen, ik slaap slecht, of eigenlijk niet…’
‘En ik voel me ook zo schuldig richting onze dochter. Die heeft haar hele leven niets anders meegemaakt dan dit. Zij is negen jaar en al die tijd zitten wij al te zeuren en te emmeren over het huis. Er is heel veel spanning bij ons. Ik kan me niet voorstellen hoe dat voor haar is.’
Tekst gaat door onder kader.
Meer problemen na versterking

Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat meer Groningers klachten houden als hun versterkingstraject is afgerond. Dat ziet aardbevingscoach Melanie Postma ook in de praktijk. Postma werkt voor de gemeente Groningen en helpt gedupeerden. ‘Mensen worstelen met allerlei dingen als ze het hele traject achter de rug hebben. En dat zijn dingen die we niet echt hadden verwacht.’

‘Deze mensen staan in de boeken als ‘klaar’ of ‘afgerond’. Maar dat blijkt het niet te zijn. En hoe meer huizen worden opgeleverd, hoe meer problemen we tegenkomen. We onderzoeken nu wat we daar mee moeten doen.’

En dan staat veel bewoners nog iets te wachten. De verwerking van wat er gebeurd is.

‘Je kunt het vergelijken met rouw’, zegt haar collega Jodi Kremer. ‘De moeilijkste periode begint na de begrafenis en als er steeds minder bezoek komt. Dat zie je hier ook. Het gevoel van onveiligheid is nu weg, gedoe met instanties, stress en geldzorgen verdwijnen en dan komt er ruimte voor verwerking.’

‘Mensen moeten leren het een plek te geven. Ze hebben veel meegemaakt en moesten gedwongen uit hun huis. Dat blijft een wond die snel open gaat als je ergens tegenaan loopt.’

Waarschuwing: ‘Na versterking is het niet klaar’

Daarom wil Noorlander een waarschuwing geven. ‘Ik hang eigenlijk aan de noodklok. Want er zijn nog heel veel mensen die nog in het versterkingstraject zitten en uitkijken naar een nieuw huis. Alleen al hier in de Fazanthof zijn nog niet eens alle woningen versterkt.’
De Fazanthof
De Fazanthof © Tristan Braakman/RTV Noord
‘Tegen hen wil ik zeggen: let alsjeblieft goed op. Let op je budgetten, schrijf van alle bijeenkomsten de toezeggingen en beloftes goed op. Want na oplevering van je huis is het niet klaar. De sloop gaat dan door, mensen worden echt kapotgemaakt.’
Daarom vindt Noorlander het ‘inlossen van de ereschuld’, zoals de parlementaire enquêtecommissie dat aanbeveelt, ook moeilijk. ‘Wat betekent dat? Het is totaal nietszeggend en dat is kenmerkend. Wat heb ik er al bewoner aan zonder te weten wat het betekent?’
‘Ik wil gewoon geen gezeur, los het op. Wij hoeven geen gouden kranen maar willen gewoon verder met ons leven.’
Reactie Nationaal Coördinator Groningen

Volgens de NCG was het bouwdepot van de familie Noorlander leeg door gestegen bouwkosten. Daar is een correctie op uitgevoerd. ‘Dit extra budget kunnen mensen via een subsidiebesluit aanvragen. In dit geval is er een vaststellingsbesluit (adres is afgerond) verstuurd, terwijl de subsidie nog niet was toegekend. Dat gaat wel gebeuren, zodat deze mensen de kosten voor de restpunten kunnen betalen. Dat dit tot verwarring leidt, begrijpen wij. Het vaststellingsbesluit had nog niet verstuurd moeten worden.’

Volgens de NCG worden woningen niet opgeleverd als er teveel ‘restpunten’ zijn. ‘Voor het herstellen daarvan wordt altijd een termijn afgesproken. (...) Heeft de eigenaar het opleverdocument getekend, dan is er nog sprake van een garantietermijn.’

‘Ontdekt de eigenaar binnen de garantietermijn na de oplevering toch nog een restpunt, dan kan hij dit melden bij de aannemer. Deze is dan verplicht dit op te lossen. Komt de eigenaar er niet uit met de aannemer, dan kan hij de NCG bellen. NCG neemt dit dan op met de aannemer.’