Voor Avebe is de aardappel niet langer het enige klompje goud
30 maart, 18:18 • 5 minuten leestijd
Meer dan honderd jaar lang was de aardappel ’het klompje goud’ voor Avebe. Nu zet het bedrijf de deur op een kier voor andere gewassen. Ze moeten bijdragen aan de plantaardige revolutie waar Avebe een hoofdrol in wil spelen.
Op tafel borden vol met vleeswaren en kaas, schoteltjes met paté, kommetjes yoghurt, roomkaas en feta. Allemaal gemaakt met eiwit-ingrediënten die Royal Avebe haalt uit aardappelen. Hier kwam dus geen dier aan te pas. ‘Volledig vegetarisch en meestal ook vegan’, onderstreept Avebe-topman David Fousert.
Het zijn de producten waar de coöperatie de komende jaren veel van verwacht, zei CEO Fousert donderdag. Hij deed dat tijdens een presentatie van de meerjarenstrategie ‘Versterken en versnellen’ in het Innovatiecentrum van Avebe op het Zernike Science Park in Groningen.
Gekleurde macarons
De plantaardige voedingsinnovaties zullen niet alleen de eigen verdiensten omhoog tillen. Ook de 2300 boeren die lid zijn van de coöperatie zullen ervan profiteren, verzekerde Fousert. Boeren die vooral in Groningen en Drenthe zitten.
Om te laten zien hoe innovatief de noordelijke multinational momenteel bezig is, had de aardappelverwerker de landelijke media uitgenodigd voor een ontbijtsessie waar allerlei nieuwe voedingsproducten werden gepresenteerd. Zoals bijvoorbeeld ook de vrolijk gekleurde macarons op een schaaltje.
‘We zijn er zelf erg trots op’, glunderde Fousert. ’Onze eiwitten die erin zijn verwerkt geven een hele goede emulsie en schuimeigenschappen zodat het product goed lucht kan vasthouden.’ Precies wat het Groningse bedrijf Smaakaron waar Avebe de ingrediënten aan levert nodig heeft voor het zoete gevulde koekje.
Eieren uit aardappel-eiwit
Royal Avebe experimenteert erop los en dat leidt tot nog veel opvallender resultaten. In het lab toont productontwikkelaar - innovation engineer - Wang Wenju twee eieren in een bakje. Ze zijn niet te onderscheiden van een echt gekookt en gepeld ei, maar volledig gefabriceerd van eiwit uit aardappelen. Als Wang Wenju ze doormidden snijdt komt ook de gele dooier tevoorschijn.
Om te laten zien dat de mogelijkheden schier onbegrensd zijn, heeft Wang Wenju een van de eieren de smaak van ananas meegegeven. Het andere ei proeft gewoon als ei, verzekert de ontwikkelaar.
Het zal nog wel even duren voordat de kunstmatige eieren in het eierschap in de supermarkt liggen, maar de ontwikkelingen gaan razendsnel, zegt Fousert tijdens de rondleiding in het Innovatielab. ‘Zelf ben ik erg enthousiast over het omelet van aardappeleiwit. Niet van echt te onderscheiden. In de VS is het al te koop.’
Meer waarde
Avebe zit midden in de transitie van traditioneel aardappelzetmeelconcern naar onderneming waar eiwitten ook een hoofdrol krijgen, schetste Fousert in zijn strategieverhaal: ‘We beleven een plantaardige revolutie. Avebe is ongelooflijk goed gepositioneerd om daar invulling aan te geven. We hebben innovatieve, duurzame producten die echt klaar zijn voor de toekomst.’
Zetmeel dat in bulk werd verkocht was altijd de kurk waarop Avebe dreef. Eiwitten hebben echter een veel hogere toegevoegde waarde. Avebe houdt er met andere woorden meer aan over, hoewel een aardappel hooguit twee procent eiwitten bevat.
Ons eiwit is superieur in voedingswaarde
Maar met de ontwikkeling van nieuwe plantaardige eiwitten opent Avebe andere markten. Omdat het bedrijf eiwitten met heel specifieke eigenschappen kan maken, betalen fabrikanten van voedingsmiddelen er goed voor. Vooral het eiwit dat Avebe onder de naam Solanic op de markt brengt vindt momenteel al gretig aftrek. Het wordt al veelvuldig toegepast in bijvoorbeeld vleesvervangers.
Aardappeleiwit heeft ook een hogere voedingswaarde dan andere plantaardige eiwitten benadrukte Fousert. ‘Op dat punt is ons eiwit superieur. Daar ligt een ongelofelijk mooie kans voor ons.’
Zetmeel nog altijd belangrijk
Niet dat het zetmeel voor Avebe heeft afgedaan. Het product zorgt nog altijd voor de meeste omzet en ook hier zoekt Avebe naar nieuwe toepassingen, om bijvoorbeeld cement of gips te versterken.
Maar het zijn vooral de eiwitten die in de toekomst zakelijk het meest interessant zijn. Avebe wil met eiwitten uit aardappelen ook tegemoet komen aan veranderende consumptiepatronen en de groeiende behoefte van consumenten aan gezonde en verantwoorde voeding.
Plantaardige eiwitten zijn bovendien stukken duurzamer dan eiwitten van dierlijke herkomst, waarvan de productie een veel hogere CO2-uitstoot heeft. Reden voor veel consumenten om minder vlees te eten.
Fousert: ‘We leggen steeds meer nadruk op plantaardige of milieuvriendelijke eindproducten. Onze eiwitten zijn steeds vaker onderdeel van de oplossing omdat ze in voedingsmiddelen dierlijke, synthetische en petrochemische producten kunnen vervangen.’
Veldbonen en erwten
Nu al is Avebe met een jaarlijkse productie van 25.000 ton eiwitten voor vooral de voedingsmiddelenindustrie de grootste producent van plantaardige eiwitten van het land. ‘Waarmee we een van de founding fathers zijn van de nationale eiwitstrategie’, verklaarde Fousert.
Opvallend daarbij is dat voor het eerst in de historie van het 103 jaar oude bedrijf niet alleen maar meer naar wordt gekeken naar de aardappel, door Fousert betiteld als ‘het klompje goud’.
’We zetten de deur op een kier voor andere gewassen zoals veldbonen en erwten’, zei hij.
Boeren aarzelen nu nog over een overstap naar zo’n nieuw gewas met nog onzekere opbrengsten. Sterker nog, ze kiezen momenteel vaak voor teelt van graan in plaats van zetmeelaardappelen, omdat dit meer oplevert. Ook omdat de toenemende droogte teelt van aardappelen moeilijker maakt.
Er is een behoorlijk geweld gaande op de Nederlandse Akker
‘Er is een behoorlijk geweld gaande op de Nederlandse akker’, omschreef Fousert de druk op de aardappelteelt. Hij houdt er rekening mee dat het aardappelzetmeelareaal met 5 tot 10 procent afneemt de komende tijd.
Door het verhogen van de zogeheten prestatieprijs wil Avebe voor boeren de teelt van zetmeelaardappelen aantrekkelijk houden. De prestatieprijs - geld dat de boeren ontvangen voor hun geteelde aardappelen - bereikte het afgelopen jaar met een hoogte van 99 euro per ton een record en Fousert voorziet een verdere stijging ervan door de focus op hoogwaardige eiwit-producten. ‘Minimaal 125 euro’, voorziet Fousert.
Rasveredeling moet de opbrengst per hectare verder opschroeven. Fousert: ‘Met rassen die weerbaarder zijn tegen ziekten en klimatologische uitdagingen zoals droogte kunnen we onze boeren echt helpen.’
Nieuwe gewassen bieden bovendien Avebe nog een ander pluspunt, zei Fousert. ‘Wij zijn een campagnebedrijf. Onze fabrieken staan 5 tot 6 maanden per jaar stil. Dat zijn maanden waarin we wel gewassen zoals veldbonen kunnen verwerken.’
Avebe-topman: ‘Maak haast met een landbouwakkoord’
Hoewel stikstofuitstoot veel meer een zaak is van de veeteeltboeren en minder van de akkerbouwers die lid zijn van de coöperatie Avebe, is het volgens David Fousert voor de hele sector ontzettend van belang dat er snel een landbouwakkoord over de stikstofdoelen komt.
‘Nederland als geheel, maar zeker de landbouwsector heeft echt behoefte aan een duidelijk langetermijnperspectief. Daar opbreekt het nu echt aan’, aldus Fousert. ‘Daarnaast hoop ik dat we het niet eendimensionaal benaderen en alleen naar óf water óf CO2 óf biodiversiteit kijken. Er is echt behoefte aan een integrale aanpak op alle thema's, zodat boeren ook echt aan de slag kunnen met de integraliteit van die thema’s.’
