Aanmeldsysteem middelbare scholen gaat op de schop: 'Het is nu een tombola'

22 april 2023, 12:00 • 5 minuten leestijd

Leerlingen van een middelbare school op de trap © ANP

Middelbare scholen in de provincie Groningen willen vanaf komend schooljaar een beter systeem om leerlingen aan te melden. Aanleiding zijn klachten over de procedure van dit jaar, waarbij ouders meer scholen als voorkeur opgaven dan was toegestaan. 'Dit is wrang voor de ouders die wél eerlijk zijn geweest', zegt een vader die zich benadeeld voelt. Hij heeft samen met de moeder van het kind bezwaar aangetekend.

Ouders hadden dit jaar tot half maart de tijd om hun kind aan te melden voor een middelbare school. Elke scholenkoepel heeft daarvoor een eigen systeem, wat misbruik in de hand werkt. Er zijn namelijk ouders die, tegen de regels in, hun kind bij meer dan twee scholen hebben aangemeld.

In het verleden werkten alle scholen in de provincie Groningen met één aanmeldsysteem: Intergrip. Daarmee konden basisscholen per leerling een eerste en tweede keus aangeven. Dat systeem veranderde toen scholen in het ommeland er in 2019 mee stopten.

'Daardoor viel een groot deel van de leerlingen weg', zegt Erik de Graaf van Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Groningen. 'Veertig procent van de leerlingen die in de stad Groningen naar school gaan, komt uit het ommeland. Al die aanmeldingen zouden dan niet meer binnenkomen.'

Ook de aangescherpte privacywet speelde een rol bij het afschaffen van Intergrip, zegt De Graaf. 'Daardoor zouden we aanpassingen moeten doen die flinke kosten met zich mee hadden gebracht. Toen hebben we gezegd: dit doen we niet meer.'

Als ouder loop je alle open dagen af met je kind, maar achteraf had dat helemaal geen nut

Vader van uitgeloot kind

In plaats van één systeem voor de provincie hebben de verschillende scholenkoepels sinds 2019 dus hun eigen manier van aanmeldingen registreren. Net als bij het vorige systeem mogen ouders twee middelbare scholen als voorkeur doorgeven. Een christelijke en een openbare, of juist twee van dezelfde stroming.

Maar aan die regel houdt niet iedereen zich. Verschillende ouders krijgen door dat hier niet op wordt gecontroleerd en geven voorkeuren bij meerdere scholenkoepels op. Het gevolg is dat 'populaire' scholen in de stad Groningen sneller vol zitten. Ouders die zich wel netjes aan de regel houden, voelen zich benadeeld.

Dat ervaart ook Maurice van Dijk, die zijn kind heeft aangemeld op het Montessori Lyceum in Stad. De open dag is daar goed bevallen en de mentoren die een praatje hielden, hebben hem verzekerd dat er voldoende plek zou zijn. De uitkomst van de loting valt vies tegen: het Montessori zit vol. En de tweede keus, het H.N. Werkman Stadslyceum, viel bij voorbaat zelfs af: zijn kind mocht niet mee loten, omdat deze school al te veel aanmeldingen binnen had gekregen van kinderen die Werkman als eerste keus hadden opgegeven.

‘Wellicht dus ook met kinderen van wie de ouders niet helemaal eerlijk zijn geweest in de aanmelding van hun kind’, vermoedt Van Dijk.

'Nu moet ons kind na de zomervakantie naar een school die onbedoeld de gaten mag vullen. Een school die we niet kennen, veel verder fietsen is en helemaal niet op onze radar stond', vervolgt hij. 'Als ouder loop je vol enthousiasme alle open dagen met je kind af en probeer je samen een beeld te vormen. Achteraf gezien had dat voor ons gevoel dus helemaal geen nut.'

Het systeem moet dan ook op de schop, vindt hij. 'Het is nu een soort tombola. Ik neem het de ouders die niet helemaal eerlijk zijn geweest niet helemaal kwalijk; mensen willen het beste voor hun kind. Maar als dit door een niet goed functionerend lotingsysteem verkeerd uitpakt, zoals nu, is dat wel wrang voor mensen die wel eerlijk zijn geweest.'

'We worden hier voor het eerst mee geconfronteerd'
Openbaar Onderwijs Groningen (OOG) meldt op haar website dat er voor vier scholen meer aanmeldingen dan plekken zijn. Voor deze scholen vond op 23 maart een loting plaats, verricht door een notaris. Zes openbare scholen hebben nog wel plek.

'We worden er voor het eerst mee geconfronteerd dat ouders bij meerdere scholenkoepels een eerste keuze doorgeven', zegt woordvoerder Irene Deurman. 'Dat vinden we als gezamenlijke besturen van de scholenkoepels een onwenselijke situatie. Het zou goed zijn om nog meer zicht op de loting te krijgen. Met een nieuw systeem kan dat.'

'Aantal plekken blijft gelijk'
Volgens Deurman gaat het niet om grote getallen leerlingen die 'dubbel' ingeschreven worden. 'Het is niet fair, maar het aantal plekken verandert er niet uiteindelijk niet door. Een leerling die in een hypothetisch gevaldrie pekken heeft gekregen, gaat uiteindelijk naar één school. De andere twee scholen stellen die plek weer beschikbaar aan iemand op de wachtlijst. Hierover benaderen we ouders actief.'

De klachten van Van Dijk staan niet op zichzelf, bevestigt De Graaf namens het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Groningen. Dát er geklaagd wordt is wel nieuw.

'Voor zover ik weet is dit het eerste jaar dat er bij schoolbesturen klachten worden ingediend over de procedure. Ik heb daar zelf in elk geval niet eerder van gehoord.’

Helemaal voorkomen dat ouders misbruik maken van het huidige systeem kan volgens De Graaf niet. 'We vragen ouders naar waarheid een eerste en tweede keuze aan te geven. Als iedereen zich daar netjes aan houdt, is er geen probleem. Maar daar gaat het dus mis. Alle eerste keuzes van leerlingen loten mee, dus kinderen die bij meerdere scholen zijn aangemeld, vervuilen het bestand. En ik snap het ook wel. Ouders willen de kansen voor hun kind vergroten.'

Om van de problemen af te zijn wordt dus gekeken naar één aanmeldsysteem voor alle Groningse middelbare scholen. Doel is om dat al vanaf schooljaar 2023/2024 werkend te krijgen.

Een onderzoek naar zo'n systeem juicht Van Dijk uiteraard toe. Daarbij zou het volgens hem goed zijn het aantal voorkeursscholen uit te breiden van twee naar drie of vier. Alleen al omdat het aantal inwoners van de gemeente Groningen, en dus het aantal brugklassers, groeit.

Van Dijk heeft zijn klachten en bezwaren over de procedure naar het bestuur van Openbaar Onderwijs Groningen en het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Groningen gestuurd. Hij vindt dat zij hun verantwoordelijkheid moeten nemen en met terugwerkende kracht moeten uitzoeken of er oplossingen zijn voor het niet eerlijke en onbetrouwbare inschrijving- en lotingsysteem.

Hij koestert de hoop dat hun kind, dat op een wachtlijst is gezet, alsnog op het Montessori Lyceum wordt toegelaten. ‘Het zou in ieder geval geruststellend zijn dat er naar aanleiding van alle klachten nog een keer goed wordt gekeken naar de aanmeldingen voor deze en andere scholen. Dat zou wel zo eerlijk zijn voor ons kind en voor andere kinderen die door deze hele toestand op de wachtlijst staan of buiten de boot vallen.’

En anders wordt het na de zomer even wennen op een andere school. Van Dijk: 'De brugklascoördinator van die school heeft al contact opgenomen. Die vond het ook heel sneu en zei: kom maar even langs. Dat stellen we als ouders heel erg op prijs.'