Lees terug: Kabinet presenteert plannen voor Groningen

Het dorpshuis in Garmerwolde waar de kabinetsreactie gegeven wordt
Het dorpshuis in Garmerwolde waar de kabinetsreactie gegeven wordt © Martin Drent/RTV Noord
Het kabinet heeft in Garmerwolde een officiële reactie gegeven op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie gaswinning. In onderstaand liveblog lees je de belangrijkste aankondigingen en reacties.
Twee maanden geleden oordeelde een parlementaire enquêtecommissie dat de jarenlange gaswinning rampzalig was voor de Groningers en dat Nederland een ereschuld aan Groningen heeft. Dinsdag kwam het kabinet met een reactie en concrete plannen.
Belangrijkste plannen en reacties:
• Het kabinet biedt Groningen 22 miljard euro. Voor schadeherstel en versterking is 'zoveel geld als nodig is' beschikbaar;
• Groningen is ontevreden over de kabinetsreactie. Commissaris van de Koning René Paas vindt niet dat de ereschuld hiermee is ingelost;
• Premier Mark Rutte dacht aan aftreden na het rapport van de enquêtecommissie. Hij bood Groningers zijn excuses aan;
• Maatschappelijke organisaties reageren positief op de maatregelen, maar zeggen ook: 'Eerst zien, dan geloven';
• Het IMG onderzoekt hoe de maatregelen in de praktijk uitpakken.

Liveblog

De meest recente update staat bovenaan.

16.55: NAM: 'Sluiten gasveld noodzakelijke voorwaarde'

Het sluiten van het Groningenveld is volgens de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) noodzakelijk voor het herstel van het gaswinningsgebied in Groningen. Het bedrijf erkent een belangrijke rol te hebben gespeeld 'in het laten ontstaan van deze crisis'.
De NAM zegt dat de aandeelhouders in gesprek zijn met het kabinet over het verbeteren van de situatie in Groningen. Een onderdeel daarvan is dat de NAM zich terugtrekt uit het afhandelen van de schadeclaims van de bewoners.
De NAM zegt ook door te gaan met het opruimen van meerdere gaswinningslocaties die niet meer worden gebruikt. Het bedrijf hoopt op die manier nog steeds werkgelegenheid te verschaffen voor mensen uit de regio en kennis op te bouwen die ook op andere plekken ter wereld ingezet kan worden.

16.40: Belangenorganisaties positief, maar met slag om de arm

Het Groninger Gasberaad en de Groninger Bodem Beweging hebben positief gereageerd op de kabinetsplannen voor Groningen. Tegelijk houden ze een slag om de arm als het gaat om de uitvoering.
Voorzitter Jan Wigboldus van het Gasberaad vindt de plannen ‘allesomvattend’. ‘Als dit allemaal handen en voeten krijgt, zou dat een mooie stap voorwaarts zijn’, zegt Wigboldus. ‘Alles wat we tot dusver ooit op tafel hebben gelegd, is wel benoemd nu.’ Hij vindt dat de meest complexe kwesties als eerste moeten worden aangepakt. Daar loopt de afhandeling van de schade achter, zegt Wigboldus. Net als bij boerenbedrijven en de mkb-sector.
Over de excuses van Rutte zegt Wigboldus: ‘Dat is al de zoveelste keer. Hoewel het nu wel gepast was het om het hier te doen, maar het is al veel vaker gebeurd, dus dan is het: eerst zien dan geloven.’
De Bodem Beweging noemt de maatregelen ‘een goede eerste aanzet’. ‘Het lijkt een kantelpunt te worden, maar de toekomst moet uitwijzen of dat ook echt zo is. Het zijn veel mooie woorden, maar het ontbreekt wat ons betreft op bepaalde punten aan een concrete uitwerking. Want wat bedoelen ze precies met menselijker? En wat gebeurt er als het budget voor schadeherstel en versterking op is? Hier in Groningen leeft heel erg het gevoel: eerst zien dan geloven. Dus het is afwachten.’

16.25: Groningen krijgt 'versterkingsbouwmeester'

Nationaal Coördinator Groningen Regina Bouius schrijft in een reactie dat er 'veel maatregelen aangekondigd zijn die meer perspectief aan de bewoners en aan de regio moeten geven'.
Voor Bouius geldt dat de versterking prioriteit is en blijft. 'Bewoners moeten veilig kunnen wonen. Daarbij willen we ons niet laten afleiden door projecten die ook belangrijk zijn, maar die de versterking zouden kunnen remmen. Voor ons staat de versterking voorop.’
Bewonersbegeleiders en projectleiders hebben volgens haar inmiddels meer ruimte en vertrouwen om besluiten te nemen. 'Om te handelen. Om het goede te doen en niet geremd te worden door allerlei regels, die we bedacht hebben. Onze processen worden eenvoudiger en minder juridisch.'
Ook komt er een 'versterkingsbouwmeester' in dienst van de NCG. 'Die moet er voorafgaand aan een project op letten of de wijze van bouwen past bij Groningen en bij de visie van een gemeente.'

16.10: Volledige reactie kabinet online

Op de website van de Rijksoverheid is de volledige reactie van het kabinet te lezen. De vijf concrete maatregelen die vanmiddag in Garmerwolde bekend werden gemaakt, zijn op een afbeelding weergegeven. Die is hier te downloaden.

16.00: IMG onderzoekt uitwerking van maatregelen

Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) reageert voorzichtig positief op de plannen van het kabinet. Het IMG krijgt, als het aan het kabinet ligt, ruimere bevoegdheden zodat er meer gedaan kan worden voor gedupeerden.
Het volgens het IMG alleen nog te vroeg om te beoordelen hoe de maatregelen in de praktijk zullen uitpakken. 'Het is daarom belangrijk om ze op hun uitvoerbaarheid te toetsen en voor- en nadelen in kaart te brengen. Het IMG betrekt hierbij nadrukkelijk de maatschappelijke organisaties', schrijft de organisatie.
Dat het kabinet heeft besloten om bij schades tot 40.000 euro geen onderzoek naar de oorzaak te doen, vindt het IMG goed nieuws. 'Hierdoor staat de aansprakelijkheid van de NAM niet meer altijd centraal. Dit helpt discussies te voorkomen over de schadeoorzaak aan gebouwen.'
Het onderzoek naar de uitwerking van de maatregelen moet in mei klaar zijn.

14.50: Gemengde gevoelens bij Remkes

Voorzitter Johan Remkes van Nationaal Programma Groningen heeft gemende gevoelens overhouden aan de kabinetsreactie. Over de 22 miljard voor Groningen zegt hij: 'Het kabinet heeft een stevige beweging gemaakt, maar die beweging is nog niet voltooid. Daar zal in een aantal opzichten nog een stevig gesprek over plaatsvinden.'
Remkes benadrukt wel dat het niet alleen om geld gaat. 'Het gaat primair over de inhoud, en daar hoort geld bij.'
In Garmerwolde keek Remkes vooral naar de toon die Vijlbrief en Rutte aansloegen. 'Of het wel oprecht bedoeld was. Zowel bij premier als bij de staatssecretaris was dat zo.'
Bekijk hier de reactie van Remkes:
Johan Remkes vindt kabinetsreactie oprecht, maar wil nog 'een stevig gesprek'

14.45: Provincie ontevreden: 'Hiermee is de ereschuld niet ingelost'

Commissaris van de Koning René Paas reageert kritisch op de maatregelen die het kabinet heeft aangekondigd. Hij vindt dat het kabinet 'een grote en serieuze stap' heeft gezet. Maar om alle gestelde doelen te halen is volgens hem veel meer geld nodig. 'Het kabinet biedt een derde van het geld wat wij nodig hebben. Ik twijfel eraan of je daarmee die doelen kunt realiseren.'
Paas ziet tot zijn spijt dat vooral investeringen op het gebied van infrastructuur te weinig voorkomen in de plannen. 'Dus tevreden zijn we nog lang niet. Hier is denk ik geen ereschuld mee ingelost.'
Over het bedrag dat Groningen krijgt, viel volgens Paas niet te onderhandelen. 'Het is geen deal. Dit is het standpunt van het kabinet. Dat beweegt zoveel als het kabinet wil bewegen.'
Lees hier het volledige bericht.
Provincie ontevreden: 'Hier is geen ereschuld mee ingelost'

14.35: Rutte vindt lager bedrag 'echt verdedigbaar'

Rutte krijgt ook de vraag waarom het kabinet minder geld toezegt dan Groningen had gevraagd. 22 miljard in plaats van 30 miljard. Volgens Rutte is over dat bedrag 'niet echt onderhandeld'.
'We hebben vorige week een gesprek gehad met regio. Over de sociale en economische agenda zijn we het eens geworden.'
Of het bedrag gerechtvaardigd is terwijl er voor 400 miljard euro aan gas uit de grond gehaald is? 'Dat denk ik wel', zegt Rutte. 'Ik vind dit echt verdedigbaar. We spreken een commitment uit voor dertig jaar. En als er meer nodig is voor schadeherstel en versterking, komt er meer. Dan gaan we gewoon door.'
Ook volgens Vijlbrief is er 'geen limiet' aan het bedrag voor schade en versterking.
Dit zeg Rutte over het bedrag voor Groningen:
Rutte vindt bedrag dat kabinet wil geven 'echt verdedigbaar'

14.30: Rutte dacht aan opstappen na publicatie rapport

RTV Noord-verslaggever Martin Drent vraagt of premier Mark Rutte heeft gedacht aan opstappen. 'Natuurlijk denk je daar ook over na. Die dag van de presentatie en ook de harde woorden in het rapport, komen hard binnen. Maar ik vind het heel belangrijk dat we hier nu staan om het op te lossen.'
Bekijk hier de reactie van Rutte:
Rutte dacht aan opstappen na 'pijnlijke woorden' uit rapport

14.15: 'We laten Groningen niet meer los'

Zestig jaar gaswinning heeft generaties Groningers schade toegebracht, zegt Vijlbrief. Hij zegt 'langdurige betrokkenheid van Nederland in Groningen' toe. Concreet gaat het om dertig jaar aan investeringen op sociaal en economisch gebied. 'We laten Groningen niet meer los', zegt Vijlbrief. 'Iedereen jaar gaat er een grote som geld naar Groningen om de provincie te helpen. Ik zal me er persoonlijk voor inzetten dat Groningers niet meer achteraan komen. Die garantie heeft u van mij.'

14.10: Vijlbrief toont emoties

Dan is het woord aan staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw). Ook hij biedt zijn excuses aan. Vijlbrief begint met benadrukken dat de gaswinning stopt. 'Nog dit jaar, of anders volgend jaar.'
Erkenning van leed is belangrijk, zegt Vijlbrief. 'Maar schade aan levens is moeilijk herstelbaar. Dat spijt me zeer. Ik schaam me daarover.' Tijdens zijn reactie schiet de bewindsman vol. Na een slok water herpakt hij zich.
Bekijk hier de beelden:
Staatssecretaris Vijlbrief schiet vol: 'We gaan aanpakken, daar hebben mensen wat aan'

14.05: Rutte biedt Groningers excuses aan

Premier Mark Rutte opent de persconferentie door de verwijzen naar de 'harde en rauwe woorden' uit het rapport van de enquêtecommissie. 'De commissie heeft gelijk: Groningers zijn decennialang in de steek gelaten, te weinig gehoord en hun belangen zijn ondergeschikt gemaakt aan het financiële belang. De machine van de gaswinning denderde maar door. Daardoor zijn niet alleen huizen, maar ook levens van mensen beschadigd geraakt. Daarvoor bied ik vandaag namens het kabinet excuses aan, hier in Groningen.'
Rutte zegt te begrijpen dat veel Groningers de woorden van het kabinet zullen wantrouwen. 'Daarom zijn daden nodig in plaats van woorden. geef ons de kans om dit te laten zien.'

14.00: 22 miljard euro voor Groningen

Het kabinet wil de komende dertig jaar in totaal 22 miljard investeren in Groningen. Daarvan is 7,5 miljard bedoeld voor het verbeteren van de leefbaarheid. De regio had hiervoor minstens dertig miljard gevraagd.
Een aanzienlijk deel, namelijk 12 miljard, is bedoeld voor schadeherstel en versterking in het Groningse aardbevingsgebied. Daarbij zegt het kabinet dat er ‘zo lang als nodig voldoende geld’ beschikbaar is voor schadeherstel en de versterking van huizen.
Lees hier het volledige bericht.

13.30: Wat we tot nu toe weten

De afgelopen weken werd al het een en ander bekend over de plannen die minister-president Mark Rutte en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) bekendmaken. Vijlbrief lichtte vorige week maandag bij RTV Noord al een tipje van de sluier op. De belangrijkste plannen op een rij gezet:
- Gedupeerden hoeven geen bewijs meer aan te leveren van hun bevingsschade. 'We komen nog wel opmeten, maar gaan niet meer zoeken of het aardbevingsschade is', zei Vijlbrief;
- Met hoeveel geld het kabinet over de brug komt, is nog niet bekend. Donderdag lekte een bedrag van twintig miljard euro uit, terwijl Groningen om dertig miljard had gevraagd + 5 tot 10 miljard euro voor schadeherstel en versterking;
- Het kabinet presenteert een vijftig-puntenplan voor Groningen en Noord-Drenthe. De exacte inhoud daarvan wordt in Garmerwolde bekendgemaakt;