Aardbevingsoverzicht april 2023: Excuses aan Groningen

Het kabinet was niet de enige die deze maand reageerde op het enquêterapport. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) gaf als reactie aan in gesprek te gaan met Groningers. De gesprekken zijn volgens het SodM een 'belangrijke bron om de vervolgacties naar aanleiding van de parlementaire enquête te toetsen en verder aan te scherpen’.

Het SodM geeft ook aan dat de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) een heldere, wettelijke opdracht zou moeten krijgen om de versterkingsoperatie zo snel mogelijk te realiseren.

Op 13 april was de enquêtecommissie te gast in de Tweede Kamer. Kamerleden wilden hardere en politieke oordelen van de commissie, maar kregen die niet. 'Een politiek oordeel is niet aan een enquêtecommissie', aldus voorzitter Tom van der Lee. De conclusies die in het rapport te lezen zijn, worden door een ruime Kamermeerderheid gesteund.

Dit betekent voor de enquêtecommissie dat het werk er na 2,5 jaar op zit. 'Het is heel betekenisvol werk. Ik ga dit werk zeker missen', vertelt Van der Lee. 'Ik ben wel vergroeid geraakt met de kwestie Groningen en alle schade en gevolgen van de gaswinning. Dus dat zal ik ook nooit meer loslaten.'

Die vraag stelden we aan lezers, kijkers en luisteraars van RTV Noord. Daar kwamen verscheidende antwoorden uit. 'Alle Groningers vijf jaar geen energierekening', of een geldbedrag voor alle Groningers. Een concrete vraag gaat over het Deltaplan Groningen. Een andere vraag aan Vijlbrief: 'Kunt u de mensen die in het versterkingstraject zitten volledig ontzorgen?'

Op 18 april kwam een Haagse delegatie naar onze provincie om in overleg te gaan met Groningse bestuurders. Naast premier Mark Rutte en staatssecretaris van Mijnbouw Hans Vijlbrief waren vijf andere bewindslieden uit Den Haag aanwezig. Voorafgaand aan dat gesprek gaf Rutte al aan 'geen grote mededelingen' te gaan doen na afloop van het gesprek.

Daar hield hij zich aan, maar commissaris van de Koning René Paas lichtte toch een tipje van de sluier: na urenlang overleg waren provincie en Den Haag nog ver uit elkaar. De regiobestuurders willen 30 miljard euro als inlossing van de ereschuld. Paas was na afloop alles behalve positief: ‘Ik heb er op dit moment geen vertrouwen in dat het nog goedkomt.’

Wat het kabinet dan wel overheeft voor Groningen? Dat werd bekend op 25 april, de dag van de kabinetsreactie. 22 miljard euro, 8 miljard euro minder dan de regio eiste. Het is een investering voor de komende dertig jaar, waarbij 7,5 miljard is bedoeld voor het verbeteren van de leefbaarheid. Daarnaast is er 12 miljard beschikbaar voor het schadeherstel.

Ook andere projecten komen aan bod. Bijvoorbeeld de Nedersaksenlijn en de N33. Het zijn maar een paar van de 50 maatregelen die staatssecretaris Vijlbrief bekendmaakte voor de regio.

'De commissie heeft gelijk: Groningers zijn decennialang in de steek gelaten, te weinig gehoord en hun belangen zijn ondergeschikt gemaakt aan het financiële belang. Daarvoor bied ik vandaag namens het kabinet excuses aan', aldus Mark Rutte in Garmerwolde. Samen met Hans Vijlbrief presenteerde hij de kabinetsreactie op het rapport van de parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen. Vijlbrief benadrukt dat de gaswinning 'nog dit jaar, of anders volgend jaar' zal stoppen.

Na de publicatie van het rapport heeft Rutte gedacht aan opstappen. 'Maar ik vind het heel belangrijk dat we hier nu staan om het op te lossen.' Hij geeft ook aan dat het lagere bedrag voor Groningen 'verdedigbaar' is: 'We spreken een commitment uit voor dertig jaar.'

Tevreden met de reactie zijn zowel de provincie als Kamerleden niet. René Paas: 'Tevreden zijn we nog lang niet. Er is een grote stap gezet in de richting van Groningen, maar hier is denk ik geen ereschuld mee ingelost.' Dit zegt hij namens alle Groningse bestuurders. Hij zegt dat er geen sprake is van een deal. 'Dit is het standpunt van het kabinet. Het kabinet beweegt zoals het wil bewegen.'

PvdA-Kamerlid Henk Nijboer noemt het 'een zuinig pakketje'. Sandra Beckerman, Tweede Kamerlid voor de SP: 'We moeten geen bedrag zoeken. Stop met het zoeken naar de oorzaak. Maak een plan om de problemen op te lossen.' De Kamerleden kunnen hun ongenoegen waarschijnlijk eind mei laten horen, dan zal het debat tussen de Kamer en het kabinet plaatsvinden.

De kabinetsbewegingen van de afgelopen maand trokken uiteraard de aandacht, maar er was ook ander nieuws. Zo kwamen de bewoners van twintig huizen aan de Ommelanderstraat en de Blinkerdlaan in Ten Boer in actie. Hun overburen krijgen een nieuwe woning, maar zij niet. Op de onderstaande foto is te zien welke huizen (oranje) niet gesloopt worden. Dit omdat deze huizen op een ander moment beoordeeld werden, waaruit bleek dat sloop en nieuwbouw duurder was dan versterking.

De actie had succes. Nog geen week later, op 13 april, werd tijdens een informatiebijeenkomst gehoor gegeven aan de vraag van de bewoners. 'Sommige buurtbewoners wonen hier al hun hele leven, voor hen was dit besluit heel emotioneel', aldus een van de bewoners, Arnold Leijendekker. De kosten van versterking vielen hoger uit dan gedacht en nieuwbouw is toch mogelijk.

En het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) start uiterlijk voor het eind van de zomer met het vergoeden van immateriële schade van jongeren, dat werd op 19 april bekend. Kinderen en jongeren in het bevingsgebied kunnen dezelfde bedragen gaan ontvangen als volwassenen: 1500, drieduizend of vijfduizend euro. Ook krijgen Groningers in de versterkingsoperatie voortaan de hoogste vergoeding toegekend, een aanpassing die met terugwerkende kracht wordt ingevoerd.

Negenduizend Groningers die eerder achter het net visten, ontvangen nu ook een vergoeding. Beide regelingen gaan uiterlijk voor het einde van de zomer in.

- Vijlbrief bespreekt kabinetsreactie op enquêterapport met Groninger steunpunt: 'Hun reactie was positief' (17 april)
- 'Al dat geld voor rechtszaken had IMG beter in mijn boerderij kunnen steken' (18 april)
- Raad Stad verbaast zich over ‘groot gat’ tussen provincie en kabinet: ‘Hoe bestaat het?’ (19 april)
- Groningse journalisten Bas van Sluis, Lyanne Levy en Jasper Been winnen Tegel (24 april)
- Groningers over reactie van kabinet: 'Er is iets meer hoop' (25 april)
- Rechtbank legt bouw gasboorplatform boven Schiermonnikoog stil (25 april)
- 'Als het kabinet valt kunnen we met een schone lei beginnen' (26 april)
- Henk Korvinus nieuwe bestuursvoorzitter IMG (26 april)

- 9 april 2023 om 13.36 uur, Tjuchem: kracht 0.4
- 11 april 2023 om 11.08 uur, Steendam: kracht 1.6
- 12 april 2023 om 18.47 uur, Zijldijk: kracht 2.1
- 15 april 2023 om 22.23 uur, Steendam: kracht 0.7
- 19 april 2023 om 23.02 uur, Garrelsweer: kracht 0.8
- 22 april 2023 om 06.51 uur, Wetsinge: kracht 0.7
- 26 april 2023 om 23.03 uur, Wetsinge: kracht 1.0