'Armoedebeleid in de Veenkoloniën is dweilen met de kraan open'

Ik wil een van de onderliggende oorzaken van deze generatie-armoede bespreken: de geldmindset. Dit krijgt vaak maar weinig aandacht maar het is een sleutel voor het doorbreken van deze vorm van armoede die van oud op jong wordt overgedragen.

Eerst even over de termen generatie-armoede en geldmindset.

Generatiearmoede is armoede die van generatie op generatie wordt doorgegeven binnen een familie of een gemeenschap. Het betekent dat kinderen die in armoede opgroeien, een verhoogd risico lopen zelf ook arm te worden als ze volwassen zijn en een eigen gezin hebben. Ook hun kinderen lopen weer een groter risico op armoede.

Het is een ingewikkeld probleem dat niet gemakkelijk kan worden opgelost. Het vereist een gecoördineerde aanpak van beleidsmakers, gemeenschappen en individuen om de onderliggende oorzaken aan te pakken en ervoor te zorgen dat kinderen die in armoede opgroeien, de kans krijgen om hun potentieel bereiken en een betere toekomst voor zichzelf en hun gezinnen te creëren.

Het andere aspect is de geldmindset of geldmentaliteit. Dit is de manier waarop iemand denkt over geld en financiën. Het gaat dan om de overtuigingen en waarden die iemand heeft rond geld en hoe die vertaald worden naar de omgang met geld.

Overtuigingen zijn bijvoorbeeld: 'Als je arm geboren bent zul je nooit rijk worden', of 'Ik ben niet goed met geld'. 'Geld moet rollen', is ook een populaire opvatting. Of: 'Iedereen moet financieel onafhankelijk zijn, zowel mannen als vrouwen'. Zo zijn er honderden verschillende overtuigingen.

Iedereen heeft er wel een paar. Samen zijn ze je geldmindset. Die kan je helpen of tegenwerken. Je kunt dus een positieve of een negatieve geldmindset hebben.

Mensen met een positieve geldmindset hebben een groeigerichte en proactieve houding ten opzichte van geld en financiën. Ze stellen realistische doelen, budgetteren, bouwen een spaarbuffer en hebben een gezonde relatie met geld.

Mensen met een negatieve geldmindset hebben vaak een gebrek aan financieel bewustzijn, een vermijdende houding ten opzichte van geld, een gevoel van machteloosheid of schaamte over geld of een impulsieve en onverantwoordelijke omgang met geld.

Je geldmindset ontstaat door wat je hoort, ziet en meemaakt in je leven. Dat begint al in je jeugd. Je ouders zeiden misschien dingen zoals 'Dat kunnen we niet betalen'. Je hebt gezien dat je ouders blij werden van geld. Of dat er juist vaak ellende en verdriet was met geld.

Je hebt zelf ervaren dat je iets graag wilde, bijvoorbeeld sporten, maar dat daar geen geld voor was. Ook later, wanneer je je eigen financiën gaat beheren ervaar je problemen of juist plezier. Je geldverleden vormt dus je geldmindset.

Zie de geldmindset als een ijsberg. Boven water zie je het gedrag en het resultaat van hoe iemand met geld omgaat. Veel beleid en interventies zijn gericht op dit gedrag.

Helaas wordt daarbij het deel dat onder water zit vaak vergeten, je geldmindset met al zijn overtuigingen. Terwijl daar het fundament ligt van het geldgedrag. Wanneer je dus de geldmindset niet aanpakt zul je nooit de resultaten behalen die je wilt. Veel armoedebeleid is daarom dweilen met de kraan open.

Gelukkig kun je je geldmindset veranderen. Elke professional die werkt in het sociaal domein moet daarom kennis hebben van de werking van geldmindset, hier in getraind worden en de tijd krijgen om hier met inwoners mee aan de slag te gaan.

In Groningen worden al een tijdje workshops over geldmindset gegeven aan professionals en vrijwilligers onder andere bij de Buddy Academie van Kansrijk Groningen en GroNext.