Deze dag: Koningin Juliana opent 'de gouden kust bij Uithuizermeeden'

Het eerste plan voor de ‘gouden kust bij Uithuizermeeden’, zoals de Eemshaven destijds wordt omschreven, dateert van omstreeks 1957. Ere wie ere toekomt: de toenmalige havenmeester van Delfzijl Lubertus Tiemen Voslamber (geboren in Uithuizen) is de bedenker. Hij ging met zijn ideeën naar ingenieur Johan van Veen (Uithuizermeeden). Die was enthousiast maar overleed (in 1959), ruim voordat de plannen konden worden uitgewerkt. Professor Nanko Nanninga (Uithuizen) werkte de plannen verder uit. Algemeen Handelsblad schreef in november 1959 voor het eerst over (plannen voor) de Eemshaven.

Ruim een decennia later, op 7 juni 1973, is het dan zover: feest om een ontwikkeling die nog moet komen, want de Eemshaven bestaat op dat moment voornamelijk uit honderden hectares 'niets'. Toch waren veel Groningers euforisch over de nieuwe haven. De festiviteiten duren volgens de overlevering wel drie of vier weken. Geld speelde geen rol, memoreert Robertus Toren uit Oudeschip.

Alle activiteiten rondom de feestelijke opening vinden plaats op de boerderij van zijn vader aan de Klaas Wiersumweg, de oude weg vanuit Roodeschool naar de Eemshaven. ‘Koningin Juliana deed de officiële opening. Ze zat bij ons in de kamer, ik mocht haar een handje geven.’

Het is niet bekend of ze elkaar de onbedekte ‘naakte’ hand geven. Op foto’s van die dag is namelijk te zien dat koningin Juliana handschoentjes draagt, geen overbodige luxe die donderdag 7 juni: het is half tot zwaar bewolkt en het wordt niet warmer dan 13 graden. De zon heeft er geen zin in.

De koningin des te meer. Zij brengt die ochtend eerst een bezoek aan Westeremden, waar ze volgens Nieuwsblad van het Noorden ‘door een van ontdaanheid snikkende vierjarige Renate Marie Huizing en de vijfjarige Pieter Hovius bloemen krijgt aangeboden’.

Heel het dorp loopt uit om een glimp op te vangen van koningin Juliana. Geboren en getogen Westeremder Henk Helmantel ziet meer dan een glimp, want de vorstin brengt een bezoek aan de kunstschilder in het gebouw Jachin aan de Kosterijweg. Daar bewondert ze een van Helmantels schilderijen.

Veel tijd heeft de koningin niet: ze moet door vanwege het strakke tijdschema. Onder toeziend oog van Edzo Hendrik Toxopeus, de commissaris van de Koningin, vertrekt de 64-jarige vorstin naar Delfzijl. Onderweg langs de route ziet ze langs veel huizen de driekleur wapperen en schoolkinderen met hun vlaggetjes zwaaien.

De koningin opent die dag namelijk niet alleen de Eemshaven. Om 12.57 uur heft ze een tweede glas sherry aan boord van de ‘Rottum’ en geeft daarmee het sein dat de nieuwe havenmond van Delfzijl bij Oterdum geopend is.

Om 13.30 uur koerst de Rottum, een schip van Wagenborg, voorbij de oude haveningang van Delfzijl richting de Eemshaven. Om 14.44 uur is het zover en opent koningin Juliana de Eemshaven met een ruk aan de scheepsfluit. Nieuwsblad van het Noorden doet een dag later een geheim uit de doeken: het was niet de koningin die de toeter als officiële openingsdaad liet loeien, maar iemand van de scheepsbemanning van de Rottum.

Op het moment dat de koningin aan een oranje-wit-oranje koordje trok, zou de scheepshoorn moeten loeien. Technisch bleek dat niet mogelijk. Maar geen nood: het koordje van hare majesteit werd verbonden met de arm van kapitein Robben van de Rottum. Zo gauw die de koninklijke ruk bespeurde, gaf hij de officiële openingsloei.

De koningin eet die middag hapjes die klaargemaakt zijn door kok Lammers van het Eemshotel in Delfzijl. Op het menu staat 'paling, garnalen, gerookte zalm, soufra van kip, gevulde kalfsborst, Ardenner ham met meloen, garnalencocktails en ga maar door'.

Na de plichtpleging en het feestmaal trekt hare majesteit met haar achtervolgers naar de Torenhal in Roodeschool. Daar gaat het feest verder. De Regionale Omroep Noord en Oost, de RONO, doet live verslag, tekent een verslaggever van het Nieuwsblad op. 'Een hoogtijdag voor dit RONO-tweetal (coördinator Lieuwe Hoekstra en verslaggever Toos Bartelds, red.) dat nu eens écht radio, rechtstreeks, kon maken.'

Nieuwsblad en de RONO bewijzen elkaar die dag een vriendendienst tijdens de nieuwsvoorziening. De RONO mag gebruikmaken van de mobilofoon en het Nieuwsblad gebruikt de verbinding die de RONO vanaf de Rottum had met de vaste wal. Tevens drukt Nieuwsblad van het Noorden in een oplage van duizend stuks een speciale editie over de Eemshaven in handen van gasten van het feest in de Torenhal.

In de feestzaal zit die zevende juni een van de geestelijke vaders van de Eemshaven, stilletjes achterin. Hij is blij, valt een dag later te lezen in de krant. 'Ook hoewel er geen industrie staat. Die komt wel. Wanneer weet ik niet.' Als hij vandaag onverhoopt meekijkt, ziet hij dat het gelukt is: de Eemshaven leeft, zeker vijftig jaar na dato.

En de koningin tenslotte laat een verpletterende indruk achter bij de aanwezige inwoners van dorpen rondom de Eemshaven. Ida Wierenga, die opgroeit vlakbij de Goliath in de Eemshaven waar zij nu met hart en ziel molenaar is, vertelt in het Radio Noord-programma Noordmannen honderduit over haar ontmoeting met Juliana op deze dag in 1973.