Boer Kees krijgt een bedankje van de Oekraïense legertop

Als Huizinga de telefoon opneemt, wacht hij op het station in Dortmund op de trein naar Nederland. Hij is vanuit Roemenië naar Duitsland gevlogen.

Zijn stem klinkt enigszins dof. Niet door gebrek aan strijdlust, maar door een korte nachtrust. ‘Ik ben gisteravond naar de Oekraïense grens gereden. Daarna ben ik lopend overgestoken naar Roemenië. Een vriend van ons, die daar vlakbij woont, haalde mij vervolgens op. Ik lag om half één in bed en om half vier moest ik er weer uit om op tijd op het vliegveld te zijn.’

Een omslachtige reis, die hij wel vaker maakt om zijn gezin op te zoeken. Zijn partner Emmeke Vierhout en hun twee dochters wonen tegenwoordig in Emmen. Huizinga houdt ondertussen hun agrarische onderneming draaiende in het land dat nu al ruim een jaar in oorlog is met Rusland.

De uit Hellum afkomstige Huizinga kijkt uit naar de jaarlijkse familiereünie die op het programma staat. ‘Mijn broertje woont met zijn gezin in Amerika. We zien elkaar niet zo vaak. Dan is het hartstikke leuk als je met z’n allen weer eens bij elkaar bent.’

Het verzetje is welkom, want er gaat bijna geen dag voorbij zonder dat Huizinga met de oorlog bezig is. Het Russische leger lijkt steeds harder om zich heen te slaan, helemaal nu het Oekraïense leger weer in de tegenaanval is gegaan.

Raketbeschietingen door de Russen zijn aan de orde van de dag. In eerste instantie waren - naast militaire doelen - vooral elektriciteitscentrales en andere infrastructurele voorzieningen doelwit. Maar woonwijken en andere burgerdoelen zijn al lang geen uitzondering meer.

Zelfs een provinciestad als Uman, ongeveer dertig kilometer bij het bedrijf van Huizinga vandaan, is doelwit. Bij twee raketinslagen in april dit jaar verloren zeker tien inwoners van Uman hun leven.

Het gebied werd onlangs opnieuw getroffen, vertelt Huizinga: ‘Een raket viel op een grote lege loods van een oude landbouwmachinefabriek. Die loods van wel twee hectare is van een vriend van mij. De Russen dachten zeker dat er tanks in stonden. Die raket is daar middenin gevallen. Alle ramen zijn eruit geknald. Zo’n twee- tot drieduizend vierkante meter glas’, schat Huizinga. ‘Maar gelukkig is niemand daarbij gewond geraakt of omgekomen.’

De gevolgen van de tweede raketinslag bij een kassencomplex in Uman waren ernstiger. ‘Het zijn moderne kassen met Nederlandse technologie. Door de drukgolf zijn aan een kant alle ramen gesneuveld. Daarbij vielen acht gewonden, van wie twee ernstig. Een van hen is een been kwijtgeraakt.'

Huizinga kent de eigenaar van de kassen goed. ‘Ik ben er twee weken geleden nog geweest. Naast de kassen had hij een autowasplaats en een winkel, waar hij zijn groenten verkocht. Zijn eerste inschatting is dat hij een miljoen euro schade heeft.’

Aarzelend: Ja…nou ja. je verandert er niets aan natuurlijk. Tenzij die Russen denken: die Kees lult te veel, die krijgt een raket op zijn hoofd.’

'Wat kun je eraan doen? Dan zijn er nog wel meer mensen die in de ogen van de Russen een raket op hun hoofd moeten krijgen. Meer dan ik. Je denkt er wel eens aan, maar ik geloof niet dat dat gebeurt.’

Huizinga stelt zich nog steeds gerust met de gedachte dat de strijd zich in een relatief klein gebied afspeelt, honderden kilometers verderop: ‘Oekraïne is zo groot als Frankrijk. Stel dat de Russen iedere dag veertig raketten op Oekraïne afschieten, dan is de kans nog steeds klein dat je zo’n ding op je hoofd krijgt.’

De Oekraïense economie, voor zover nog intact, staat in de oorlogsstand. Naast de industrie helpt de agrarische sector mee het leger te bevoorraden met van alles en nog wat.

Ook Huizinga draagt zijn steentje bij. Niet alleen door het aanleveren van gewassen als uien en wortelen, maar ook door mee te helpen bij het aankopen van pick-up auto’s en andere transportmiddelen. Die zijn hard nodig om soldaten, munitie en voorraden aan het front te krijgen. Als de aanvoer stokt is de strijd verloren, weet Huizinga.

Huizinga is aangesloten bij een organisatie van Oekraïense boeren. Die slaagde in no time erin aanzienlijke aantallen tweedehands auto's, vrachtwagens en bussen aan het leger te leveren.

‘Een aantal boeren, dat het bezette gebied is ontvlucht, rijdt door Europa om die dingen te kopen’, legt hij uit. ‘Vervolgens worden ze met een auto-ambulance naar Oekraïne gebracht. Hier worden ze in een garage nagekeken, overgeverfd en daarna aan het leger overgedragen.’

Dat gebeurt op persoonlijk verzoek van generaal Zaloezjnyj, de opperbevelhebber van het Oekraïense leger. Huizinga: ‘Die was helemaal verbaasd dat we dat binnen een maand voor elkaar hebben gekregen.’ Lachend: ‘Vervolgens vertelde hij dat hij nog eens achthonderd voertuigen nodig heeft.’

Amerika en andere landen, waaronder Nederland, hebben de afgelopen maanden tanks en andere wapens geleverd of toegezegd. Dat het Oekraïense leger voor transportmiddelen een beroep doet op niet-gouvernementele organisaties is niet zo vreemd, zegt Huizinga: ‘Dat is een kwestie van prioriteiten stellen. Als je Kajsa Ollongren (de Nederlandse minister van Defensie, red.) om F-16’s vraagt, moet je haar niet ook nog eens belasten met de logistiek.’

De Oekraïense regering is Huizinga en zijn collega-boeren erkentelijk voor de bewezen diensten, aldus de Groninger: ‘Ik ben onlangs met een aantal van die boeren bij de minister van Defensie geweest. We hebben een soort oorkonde gekregen. Daar houd ik niet zo van, maar goed.’

‘Na afloop mocht ik een paar minuten met hem spreken. Ik zei: voor die achthonderd voertuigen heb ik tien miljoen euro nodig. Is dat genoeg? Hij antwoordde: 'In een oorlog is er nooit genoeg geld.’ We zijn nu aan het nadenken hoe we zoveel mogelijk geld in Nederland en West-Europa kunnen inzamelen om het Oekraïense leger in zijn tegenoffensief te ondersteunen.’

Met ‘we’ doelt Huizinga op Stichting De Leeuw Kyiv, waarmee hij en zijn partner Emmeke Vierhout plus enkele andere Nederlandse ondernemers geld en goederen inzamelen om de Oekraïense bevolking en het leger te steunen.

Zoals bijvoorbeeld waterfilters, waarmee op een eenvoudige manier drinkwater kan worden geproduceerd. De afgelopen winter hebben ze hun nut al bewezen. Na het opblazen van de Kachovka-dam blijken ze harder nodig dan ooit.

Twee weken geleden werd de dam in het zuiden van Oekraïne vernietigd, waardoor een groot stuwmeer leegliep. Dorpen en steden kwamen (deels) onder water. Ongeveer 700.000 mensen werden getroffen. Veel van hen zijn sinds de dambreuk niet alleen verstoken van elektriciteit, maar ook van drinkwater. De stichting probeert onder meer zoveel mogelijk waterfilters bij de gedupeerde inwoners te krijgen.

Hoewel het Kremlin ontkent, is het vrijwel zeker dat Rusland achter het opblazen van de dam zit. Door een groot gebied onder water te zetten, wordt de opmars van het Oekraïense leger in het zuiden bemoeilijkt.

Zelf heeft Huizinga geen nadeel ondervonden van de dambreuk: ‘Het is driehonderd kilometer bij ons vandaan.’ Maar hij kent diverse agrarische ondernemers die zwaar zijn getroffen.

Het gebied was belangrijk voor de groenteteelt. Daar zal het voorlopig niet meer van komen, verwacht Huizinga: 'Het hele irrigatiesysteem in Cherson is afhankelijk van het stuwmeer. De uien, de wortels, rode bieten, sla, komkommers, tomaten, meloenen: dat is allemaal niet te telen zonder die irrigatie.’

‘Stel dat de oorlog over een jaar voorbij is, dan duurt het nog zeker acht tot tien jaar voordat de dam is herbouwd en het stuwmeer weer vol zit’, rekent hij voor.

Huizinga heeft meerdere keren gewezen op het belang van de Oekraïense landbouw voor de wereldvoedselvoorziening. Maar dan gaat het vooral om de graanteelt elders in het land. Volgens Huizinga maakt de dambreuk voor de landbouwexport niet veel uit: ‘Die groente was vooral voor de Oekraïense markt. En het gebied was toch al in Russische handen.’

Het verbaast Huizinga overigens niet dat de Russen de dam hebben opgeblazen: ‘Ik dacht er een half jaar geleden al eens aan. Maar dan vergeet je dat weer in de loop der tijd. Toen was-ie ineens wel weg. Dan denk je: jongens, jongens, wat een klootzakken. Maar ik had eigenlijk ook niet anders verwacht.’