Groningse reacties op kabinetsval: 'We moeten beslist geen pauze hebben'
De val van het kabinet hing al in de lucht. Hoe reageren Groninger politici, bestuurders en betrokkenen op de politieke crisis in Den Haag? Een crisis die ontstond na onenigheid over de instroom van asielzoekers. We maakten een rondje langs de velden.
Wat betekent het voor Ter Apel dat het kabinet gevallen is? ‘Wat ons betreft blijft de nu al geldende overeenkomst overeind’, zegt burgemeester Jaap Velema van de gemeente Westerwolde. Hij doelt op de afspraak dat de maximale bezetting van het aanmeldcentrum in Ter Apel niet boven de 2000 vluchtelingen mag komen. De opvang van extra vluchtelingen bovenop die 2000 mag niet in Ter Apel komen.
Wat betreft Velema blijft dat dus zo. De druk op het asielzoekerscentrum wordt niet ineens minder, dus afwijken van die afspraken zou een groot probleem opleveren.
Marco Visscher, fractievoorzitter van Gemeentebelangen Westerwolde, ziet dat ook. ‘Nieuwe grote besluiten zullen er vanuit Den Haag niet meer komen, denk ik. Maar de afspraken die er nu zijn, moeten wel overeind blijven.’
Als voorbeeld noemt hij de opvang voor overlastgevende en kansarme asielzoekers, die afgelopen week in gebruik werd genomen. In die opvang worden zogenaamde veiligelanders onder een strenger regime opgevangen, om zo te voorkomen dat ze rondhangen in het dorp en betrokken raken bij ongewenste situaties. ‘Hier zaten mensen in Ter Apel enorm op te wachten. Die opvang moet wel blijven’, zegt Visscher.
Burgerwacht Ter Apel is blij met val Rutte IV
De burgerwacht in Ter Apel, een initiatief van dorpelingen om inwoners te beschermen tegen overlast van een kleine groep veiligelanders, is blij met de val van het kabinet. ‘Dit beleid zette geen zoden meer aan de dijk’, zeggen Wim en Willeke Vroom. ‘We hopen dat de burgemeester het kabinet aan de afspraken houdt. De problemen hier moeten op een fatsoenlijke manier opgelost worden.’
Burgerwacht Ter Apel: 'Het gaat hier maar door'
Verrast
De Groninger Bodem Beweging zegt 'toch enigszins verrast' te zijn over de val van kabinet Rutte IV. 'Er werd telkens gezegd dat het kabinet niet ging vallen en dat Rutte niet ging opstappen. We zijn allemaal zeer verbaasd', zegt Merel Jonkheid, woordvoerder van de belangenvereniging voor Groningers die schade hebben door de gaswinning in Groningen.
De belangenorganisatie verwacht niet dat het beleid dat er nu ligt 'gelijk op de kop gaat' en veel effect zal hebben op Groningen. 'Maar wat er nog niet is, is de wet die bepaalt wat er moet gebeuren na het sluiten van het gasveld. Dat soort dingen zijn wel spannender.' Het zal namelijk 'maanden duren' voor er een nieuw kabinet is, verwacht ze.
We moeten niet hebben dat we op een nieuwe formatie moeten wachten, de versterking loopt al niet hard
Vrees voor versterkingspauze
Het Groninger Gasberaad is ook bang voor vertraging. De uitvoering van de versterkingsoperatie mag 'beslist niet' stil komen te liggen door de val van kabinet-Rutte IV, zegt voorzitter Jan Wigboldus.
Hij hoopt dat het onderwerp Groningen niet controversieel wordt verklaard. Dat houdt in dat een kabinet een onderwerp niet behandelt tot er een nieuw kabinet is. 'De versterking loopt al niet hard, maar we moeten al helemaal niet hebben dat we daarop moeten wachten', zegt hij.
'In het verleden is bij de versterking al een paar keer op pauze gedrukt, ook tijdens de formatie van het vorige kabinet. Dat heeft weinig goeds gedaan voor Groningen, dat moeten we beslist niet hebben', stelt Wigboldus.
'Ongelooflijk'
De provincie Groningen noemt het 'ongelooflijk' dat het kabinet niet is gevallen over de parlementaire enquête naar de aardbevingsschade, maar wel over de asielcrisis.
'Ongelooflijk dat er reden genoeg was voor het kabinet om drie, vier keer af te treden vanwege de parlementaire enquête', stelt commissaris van de Koning René Paas. 'Maar in het landsbelang, mondiale instabiele energiecrisis en de oorlog in Oekraïne was het zeer ongewenst om het kabinet te laten vallen op een vernietigend rapport over Groningen. Enkele weken later kan dat wel om puur politieke redenen.'
Reacties van andere Groninger politici
Gouke Moes, fractievoorzitter BBB Provinciale Staten: 'We hadden al een onderbuikgevoel dat de verkiezingen sneller zouden komen dan 2025. Als ik heel eerlijk ben, dan zie ik kansen voor een nieuw beleid. Een beleid dat onze inwoners beter dient, natuurlijk vooral over stikstof. Voor de rest gaan we volle bak aan de slag met de nieuwe coalitie in Groningen en komt morgen de zon gewoon weer op.'
Tjeerd van Dekken, gedeputeerde (PvdA): 'In de kern maakt dit alles ongewis en dan doel ik op afspraken die gemaakt zijn tussen Groningen en Den Haag naar aanleiding van de parlementaire enquête over de gaswinning. Die afspraken moeten overeind blijven, of het kabinet nu gevallen is of niet. Ik heb daar ook wel vertrouwen in, maar met verkiezingen in zicht, weet je het maar nooit. Of de val van het kabinet moet leiden tot een gezamenlijke lijst van PvdA en GroenLinks? Dat weet ik oprecht niet.'
Ietje Jacobs-Setz, fractievoorzitter VVD gemeenteraad Groningen: 'Als VVD wilden we heel graag iets doen aan de instroom van asielzoekers, dat is in onze ogen goed voor de bestuurbaarheid van het land. Ik ken de ins en outs natuurlijk niet, maar als je al een jaar niet tot betere afspraken komt, dan is het tot hier en niet verder. Hoe ik aankijk tegen de val van kabinet in oorlogstijd? Het zal geen lichtzinnige keuze zijn geweest, maar als je op den duur geen zaken meer kunt bereiken die je als partij belangrijk vindt, dan houdt het op. Dat moment is nu.'
