Eén kieslijst voor PvdA en GroenLinks? Dit vinden Groningse partijleden

Partijleden kunnen tot maandagmiddag 12.00 uur stemmen over de vraag of GroenLinks en de PvdA gezamenlijk de strijd moeten aangaan bij de Tweede Kamerverkiezingen. Het plan gaat alleen door als bij beide partijen een meerderheid van de leden akkoord gaat.

‘Ik ben lid van beide partijen, dus dan weet jij het antwoord wel’, reageert Ineke van Gent, als we haar bellen om te informeren naar haar mening. Het voormalig GroenLinks-Tweede Kamerlid en de huidige burgemeester van Schiermonnikoog is een verklaard voorstander van de samenwerking tussen haar partij en de PvdA. ‘We moeten de krachten bundelen om sterker te worden. De Nederlandse politiek is versnipperd. Gelijk hebben is één ding, gelijk krijgen is iets anders.’

Mariëtte de Visser, wethouder namens de PvdA in Het Hogeland, sluit zich daarbij aan: ‘Ik heb voor gestemd. Samen sta je sterker.’

Jeffry van Hoorn, fractieleider van GroenLinks in de Groninger gemeenteraad, wil niet vertellen wat hij zelf heeft gestemd bij de ledenraadpleging van zijn partij. ‘Maar Groningen heeft al wel laten zien dat samenwerking kan.’ Volgens hem is het vooral zoeken naar de juiste vorm.

Gabe Penninga, GroenLinks-raadslid in Het Hogeland en daarnaast lid van het provinciale partijbestuur, staat niet meteen te juichen om een eventuele verloving tussen rood en groen: ‘Ik ben er nog niet over uit. Landelijk is het nu wel oké, maar lokaal heb ik nog geen idee.’

Volgens Penninga zijn er meer partijgenoten voor wie een gezamenlijke kieslijst niet zo nodig hoeft: ‘ In de provincie is ongeveer zestig procent tegen. Het idee is 1 + 1 = 2, maar ik ben bang dat het 1 + 1 = 1,5 wordt. Ik had liever gezien dat ze nog vier jaar door zouden gaan en dan kijken hoe de stand van zaken is.’

Max van den Berg (PvdA) voormalig commissaris van de Koning, ziet een gezamenlijke kieslijst zonder meer zitten: ‘Er moet een tegenwicht komen voor het harde rechtse geluid dat op veel terreinen in Nederland overheerst. Gezamenlijk kunnen we een serieus alternatief bieden.’

Esther van Dijken, het PvdA-lid uit Baflo dat zich in het verleden inzette voor een generaal pardon voor minderjarige asielzoekers, heeft dezelfde mening: ‘Het is hoog tijd dat de beide partijen gaan samenwerken en de linkse politiek goed gaan vertegenwoordigen.’ Van Dijken is inmiddels ook lid van GroenLinks.

Maar Bert Middel, die namens de PvdA dertien jaar in de Tweede Kamer zat, moet er niets van hebben. ‘Ik ben fel tegen. Ik ben 53 jaar lid van die partij, ik ben sociaaldemocraat in hart en nieren. De PvdA richt zich op armoedebestrijding, komt op voor de zwakkeren in de samenleving. GroenLinks vindt andere dingen belangrijk en richt zich vooral op jongeren.’

‘Bovendien’, gaat hij verder, ‘leert de geschiedenis dat fusies partijen eigenlijk nooit iets hebben opgeleverd. Dat geldt niet alleen voor GroenLinks, maar ook voor de PvdA, dat van oorsprong ook een fusiepartij is.’

Niet aan beginnen dus, als het aan Middel ligt: ‘Ik pleit voor een brede linkse samenwerking, maar wel met behoud van eigen identiteit. Eén kieslijst of een fusie: ik vind het verschrikkelijk, een wangedrocht. Mensen zullen wel zeggen dat ik een dinosaurus ben, maar dat kan me niet schelen.’

William Moorlag, voormalig PvdA-Tweede Kamerlid en oud-gedeputeerde, denkt er vrijwel net zo over: ‘Het risico is dat het een elitaire partij wordt. En 1 + 1 maakt nog geen 3. Wat mij betreft moet je samenwerken, maar wel met afzonderlijke kandidatenlijsten.

Marjo van Dijken, eveneens oud-Kamerlid namens de PvdA, heeft ook een nee-stem uitgebracht bij de ledenraadpleging van haar partij: ‘Ik ben voor een gezamenlijk programma, maar dan wel met twee aparte kandidatenlijsten. Maar die optie wordt bij de ledenraadpleging niet geboden, dus ik heb tegen gestemd.’

'Ik ben erg voor samenwerking, ook voor intensieve samenwerking’, vervolgt Van Dijken. ‘Maar door de val van het kabinet is dit in een stroomversnelling geraakt. Het gaat mij nu te snel. Als je met een eigen lijst deelneemt, heb je nog steeds een goed verhaal.’

Henk Flederus zit namens de sociaaldemocraten in de raad van Midden-Groningen. Hij komt tot déze rekenkundige slotsom: ‘1+1 kan in dit geval 3 zijn. De kans is misschien niet heel groot, maar stel dat we wel de grootste worden na de verkiezingen. Daar maak je het meeste kans op als je samen één lijst hebt. Dan heb je de regie van de formatie. Ik denk dat het hoog tijd is dat we het over links doen. Want rechts verknoeit altijd alles.’

Het Oldambtster PvdA-raadslid Hilbert Flokstra is ronduit enthousiast over de samenwerking tussen zijn partij en GroenLinks: ‘Groen en sociaal kunnen elkaar versterken, het sluit elkaar zeker niet uit. Ik zag dat Jesse Klaver (partijleider van GroenLinks, red.) nu ook van beide partijen lid is, dus ik ga er ook over nadenken.’

Mark Veenstra, raadslid namens de PvdA in Westerkwartier, noemt de stap van Klaver ‘een duidelijk’ signaal. Onder het motto ‘een goed voorbeeld doet goed volgen’ gaat Veenstra zich ook aanmelden bij GroenLinks.

Overigens is niet iedereen bereid zijn of haar mening prijs te geven. Een voormalig wethouder: ‘Daar ga ik mij in het openbaar niet tegenaan bemoeien. Dus je mag door naar de volgende.'

Dat doen we dan maar. Volgende vraag: hoe zit het eigenlijk met die cultuurverschillen tussen GroenLinks en de PvdA?

‘Die kun je overbruggen', zegt Max van den Berg (PvdA) beslist. ‘En met meningsverschillen kun je omgaan. Zo gaat dat in een democratie, dus ook binnen een partij.’

Ineke van Gent (GroenLinks) sluit zich hierbij aan: 'Verschillen houd je altijd, maar we moeten een sociaal-groene politiek voeren en samen sta je sterker.’

‘Er zijn natuurlijk altijd accenten en cultuurverschillen, dat moet naar elkaar toegroeien,’ zegt Klaas-Wybo van der Hoek, GroenLinks-raadslid in Westerkwartier. ‘Maar meningsverschillen zijn niet zo erg, dat houdt de discussie levend.’'

Ook Ina Walvis, ondersteuner van de GroenLinks-fractie in Oldambt, ziet dat er nog wel een hindernis te nemen is om tot succes te komen: 'Er zijn verschillen en die moeten worden overbrugd.’

Walvis is voor een gezamenlijke kieslijst, maar houdt toch enige twijfel: ‘In de gemeenteraad gaat het (de samenwerking, red.) soms nog wat stroef, dus ik ben vooral benieuwd wat er gaat gebeuren.’ Ze wijst op de verschillende bestuursculturen.

Dat laatste is ook een punt van zorg voor PvdA’er Henk Flederus: ‘De PvdA is een partij die gewend is te besturen en dus compromissen te sluiten. Op het moment dat GroenLinks dat voor de eerste keer echt deed - met die mevrouw Sap (toenmalig partijleider Jolande Sap, red.) - over het Kunduz-akkoord, klapte die partij bijna helemaal uit elkaar. Zo’n partij is de Partij van de Arbeid niet. Zij wil altijd resultaat halen voor haar kiezers.’

Laatste vraag: als het er daadwerkelijk van komt, wie moet dan de lijsttrekker worden?

Op die vraag heeft niet iedereen meteen een antwoord paraat. Of er volgt een ontwijkend antwoord. Niet zo gek, want het ligt voor de hand dat dit een gevoelig punt is. Zo is Gabe Penninga (GroenLinks) bang dat de invulling van het lijsttrekkerschap tot onenigheid leidt tussen beide partijen.

Zijn partijgenoot Ineke van Gent tilt er niet zo zwaar aan: ‘Het maakt mij niet uit, als ze maar samengaan.’

Mark Veenstra (PvdA) hoopt op een aansprekende persoonlijkheid: ‘Dat helpt in het huidige politieke klimaat.’

‘Als het maar iemand is die kiezers kan werven. Dat is belangrijk’, stelt Klaas-Wybo van der Hoek (GroenLinks). ‘Met genoeg enthousiasme worden we misschien nog wel de grootste. Het kan ook iemand van buiten zijn, dus iemand die nog niet bij een van de partijen zit.’

Marjo van Dijken (PvdA) komt na enig aandringen met twee partijgenoten op de proppen: de Amsterdamse wethouder Marjolein Moorman en voormalig partijleider Lodewijk Asscher. ‘Dat zijn toch wel mijn gedroomde kandidaten.’ Geen GroenLinkser? ‘Ik bekijk het door mijn PvdA-oogjes.’

‘Groen én sociaal’ wordt diverse malen als functie-eis genoemd. En bijna als vanzelf valt dan de naam van Frans Timmermans, de PvdA’er die het tot Eurocommissaris heeft geschopt en die de afgelopen week met veel moeite ‘zijn’ Natuurherstelwet door het Europees parlement wist te loodsen.

Voor William Moorlag (PvdA) is het zo klaar als een klontje: ‘Als het dan toch tot een gezamenlijke kieslijst komt, dan is Frans Timmermans de beste kandidaat; hij is zowel groen als sociaal.’

Ook Max van den Berg (PvdA) ziet de terugkeer van Timmermans in de vaderlandse politiek wel zitten: 'Ook al staat hij niet op de kieslijst, dan zou hij nog steeds premier kunnen worden.’

Timmermans krijgt ook (voorzichtige) steun van PvdA'er Mariëtte de Visser: Frans Timmermans is wel een goede kandidaat, denk ik. Hij heeft zowel een groen als sociaal hart.’

Maar Henk Flederus, partijgenoot van Timmermans, moet er juist niet aan dénken: ‘Timmermans is een regent, een bestuurder. Hij heeft ongelooflijk veel kwaliteiten, maar in dit geval zou ik niet voor hem kiezen. Je moet een empathische leider hebben. Mensen moeten zich bij hem thuis voelen en zich in hem herkennen.’ Overigens wilde Timmermans deze week niet ingaan op de vraag of hij beschikbaar is als lijsttrekker.

In de loop van maandag, na het sluiten van de stembussen, wordt duidelijk welke kant het opgaat. De uitslag van de ledenraadplegingen wordt dezelfde dag verwacht.