Herman zag de gaswinning vanaf dag één ontstaan: 'Wat zoeken jullie daar?'

Wat er werd gevonden weet inmiddels iedereen; gas. Zondagochtend is de gaskraan in Groningen dichtgedraaid en daarmee is een eind gekomen aan zestig jaar gaswinning in onze provincie. Althans, dat is de verwachting. Definitief is het nog niet, bij strenge kou kan de kraan komende winter nog worden opengedraaid. Op 1 oktober 2024 wordt de gaskraan, zoals het nu lijkt, definitief dichtgedraaid.

‘Er kwamen in de zomer van 1959 allemaal vrachtwagens met materieel. Dat was om een boortoren op te bouwen’, vertelt De Muinck aan zijn keukentafel. Hij was een van de mensen die werden gehoord tijdens de parlementaire enquête naar de gaswinning.

De boortoren kwam vlakbij de schuur van boer Boon. ‘Daar stond een arbeidershuisje naast en ik bracht daar altijd brood naartoe’, zegt bakkerszoon De Muinck. Op die zomerse dag eind jaren 50 mocht hij niet doorfietsen. Maar De Muinck liet zich niet aan de kant zetten.

‘Dat brood moest maar weer terug naar de bakkerij. Maar ik zei nee. Dat brood moest ik afleveren dus ik fietste door. Ondertussen was zijn nieuwsgierigheid gewekt en hij vroeg wat er eigenlijk allemaal stond te gebeuren. ‘Dit is een boortoren van de NAM en wij zoeken olie, dat was het verhaal.’

Het was gas dat uiteindelijk omhoog kwam en zo was het Groninger gasveld geboren. Vanuit Groningen kon heel Nederland er warmpjes bij zitten. Dat gaf volgens De Muinck in eerste instantie een gevoel van trots.

’Mensen konden bij de NAM werken en toeleveringsbedrijven hebben heel goed werk geleverd. Men was ook wel trots dat er een schonere energiebron was dan kolen. Dat was het gas, dat zag je aan de waakvlammen op de affakkeltorens. Trots is misschien niet helemaal het juiste woord, maar er gebeurde wat in Groningen.’

Toch verdween dat gevoel. Helemaal na de aardbeving van Huizinge in 2012. ‘De klapper’, zoals De Muinck die gebeurtenis omschrijft. ‘Dat was zeker het omslagpunt. Bij ons in Slochteren was dat al eerder het geval. Wij merkten al eerder trillingen. Die werden door de NAM niet gerelateerd aan de gaswinning, maar wij zeiden toen al dat het niet klopte.’ Al in 1993 organiseerde hij een informatieavond over de gaswinning in zijn dorp.

‘Daar was de vraag: waar gaat dit naartoe? Ik had gemerkt dat heel veel mensen in mijn omgeving schade hadden aan woningen, boerderijen en oude kerken. Die schade kon niet verklaard worden. Voor mij was het vrij duidelijk, mede door gesprekken met Meent van der Sluis, dat de gaswinning wel degelijk zorgde voor aardbevingen.’

De gaskraan is zondagochtend dus dichtgedraaid, maar lang niet iedereen is daar gerust op. De Groninger Bodem Beweging liep onlangs weg bij een bezoek van staatssecretaris Hans Vijlbrief. Uit onvrede omdat de gaswinning nog niet definitief is gestopt. De Muinck snapt wel dat er nog steeds twijfels zijn.

‘Die twijfels zijn veroorzaakt door de overheid en de NAM. Zoals zij zich hebben opgesteld naar de burgers toe, terwijl die burgers met een heel reëel probleem bij ze aanklopten. Dan mag je verwachten dat er nu nog steeds de nodige scepsis is.’

Trots op de gebeurtenis van deze zondag is hij niet. De parlementaire enquête ziet hij wel als historisch hoogtepunt. Volgens De Muinck was dat het eerste moment dat er echt naar de Groningers werd geluisterd.

1 oktober 2024 is voor hem wél een historisch moment. Tenminste, als de beloften van het kabinet doorgaan. Hij heeft de datum in elk geval al omcirkeld in zijn onlangs aangeschafte nieuwe agenda. ‘Daar staat bij vermeld; nou willen wij het zien.’