Hoe wordt het leven betaalbaarder? Dit zeggen de partijen

We kijken daarbij naar de zeventien partijen die herhaaldelijk worden gepeild op minstens één zetel. Eerst kijken we hoe ze er in het algemeen voor willen zorgen dat mensen meer te besteden krijgen, daarna kijken we naar specifieke andere punten die veel mensen in de portemonnee raken.

De betaalbaarheid van de energierekening en een woning worden beantwoord in onze aparte verkiezingsspecial over wonen.

1. Eigen risico in de zorg afschaffen. Studenten die hoge schulden hebben opgebouwd wegens hun studie, moeten worden gecompenseerd. Als er meevallers te verdelen zijn, moeten gepensioneerden evenredig meedelen.

2. De AOW moet gekoppeld blijven aan het minimumloon.

3. We reserveren 5 miljard voor een hervorming voor het stelsel van belastingen, toeslagen en sociale zekerheid, waar alle generaties van profiteren.

4. Geen standpunt over kinderopvang.

5. We streven naar gratis ov en wil als begin van dit streven gratis ov in de daluren.

1. Vóór 2025 een einde aan inkomensongelijkheid. Mensen met een beperking krijgen evenveel betaald als vakgenoten zonder beperking met hetzelfde werk. We schaffen de 40-urige werkweek af en gaan naar een 30-urige werkweek met loonbehoud.

2. Het minimumloon wordt verhoogd naar 16 euro per uur.

3. Geen standpunt over toeslagen.

4. Kinderopvang wordt gratis.

5. We nationaliseren het openbaar vervoer (OV) en maken het gratis. De kosten voor een rijbewijs worden onafhankelijk van het aantal benodigde rijlessen.

1. Groente en fruit onder het 0% BTW-tarief. De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, waarbij alleen daadwerkelijk genoten inkomsten worden belast. Gemeenten krijgen extra geld voor bijzondere bijstand.

2. We verhogen op lange termijn de sociale uitkeringen en het minimumloon.

3. Het huidige toeslagenstelsel wordt vervangen door een systeem waarbij bijvoorbeeld de eerste 30.000 euro inkomen belasting- en premievrij is.

4. We willen zo snel mogelijk een stelsel voor kinderopvang invoeren, met een beperkte eigen bijdrage. Dat doen we voor iedereen die aantoonbaar een bijdrage levert in loondienst, als ondernemer of als vrijwilliger of mantelzorger.

5. We zijn tegen rekeningrijden, dit is een dunbevolkt gebied oneerlijk. Technologie kan de kosten verlagen, zo moet het gebruik van bijvoorbeeld deelauto's en deelfietsen bevorderd worden.

1. We verlagen de lasten op arbeid. Het eigen risico blijft gelijk.

2. Een adequate verhoging van het wettelijk minimumloon. De koppeling met de AOW blijft overeind.

3. Belastingheffingen en toeslagen worden hervormd, zodat meer werken meer loont.

4. We hervormen de kinderopvangtoeslag naar een systeem van directe financiering aan instellingen. Wel een inkomensafhankelijke bijdrage van hoge inkomens om de grote druk op de kinderopvang niet uit de hand te laten lopen. Voor lage- en middeninkomens wordt de kinderopvang bijna gratis.

5. We zijn een tegenstander van rekeningrijden, juist op het platteland. Door een onhandige belastingmaatregel verdwijnen tweedehands elektrische auto’s nu naar het buitenland. Dit passen we aan.

1. Een lager eerste belastingtarief van 34% in plaats van 37%; verhoog belasting op vermogen. Een BTW-nultarief voor groente en fruit. Maandelijkse zorgpremie van 150 naar 50 euro. Bijstand voor jongeren van 18 t/m 21 die dakloos zijn of in een instelling wonen.

2. Het minimumloon met meer dan 10% extra verhogen; in 2028 bijna €18 per uur. Minimumuitkeringen en AOW gaan mee omhoog.

3. De toeslagen vervangen we door een uitkeerbare op het huishouden gebaseerde belastingkorting.

4. Als eerste stap wordt de kinderopvang voor kinderen tussen 2 en 4 jaar voor twee dagen een algemeen toegankelijke voorziening. Vanwege de personeelstekorten is het nog zoeken naar een manier die voor alle ouders eerlijk uitpakt.

5. Een BTW-nultarief voor reizen met het openbaar vervoer. Een SUV-taks om energiezuinig autovervoer te stimuleren. Elektrisch rijden wordt na 2025 goedkoper, niet duurder zoals nu dreigt te gebeuren.

1. Lagere lasten voor lage- en middeninkomens. We verhogen de accijns op alcohol, tabak en suiker en schaffen de btw op groente en fruit af. We spreken met de supermarkten af dat er vaker aanbiedingsacties voor gezonde producten zijn. Een heffing op vlees en zuivel financiert dat. Het eigen risico blijft €385. Iedereen vanaf 18 heeft recht op het volledige minimumloon.

2. We verhogen het minimumloon naar tenminste €17,50 in 2028, de bijstand stijgt mee. We laten de koppeling met de AOW los, om koopkrachtondersteuning voor beide groepen gerichter uit te kunnen voeren. We verhogen de AOW.

3. Meer bestaanszekerheid zonder toeslagen. Het basisbedrag wordt steeds verder verhoogd, waardoor andere vormen van inkomensondersteuning afgebouwd kunnen worden.

4. Bijna-gratis kinderopvang, waarbij ouders maar een kleine eigen bijdrage hoeven te betalen.

5. Een landelijk klimaatticket waarmee je voor een lage prijs in ov buiten de spits kan reizen. Studenten moeten met een ov-reisabonnement ook gratis de ov-fiets kunnen nemen op werkdagen. We maken autorijden eerlijker door rekeningrijden in te voeren.

1. Lagere inkomstenbelasting voor lage- en middeninkomens. Volledig afschaffen van het eigen risico en een lagere zorgpremie voor lage- en middeninkomens. Het verlagen van de btw op boodschappen, groente en fruit. Een prijsmaximum voor essentiële levensmiddelen. Het sociaal minimum wordt verhoogd. Schaf de vliegtaks af.

2. Wij verhogen het wettelijk minimumloon naar 16 euro per uur. Uiteraard stijgen alle uitkeringen mee.

3. De energietoeslagen blijven van kracht. De kinderopvangtoeslag wordt vervangen door gratis kinderopvang.

4. Gratis kinderopvang voor gezinnen met lage- en middeninkomens. De kinderbijslag gaat omhoog en naar een maandelijkse uitbetaling. Het kindgebonden budget gaat omhoog om armoede bij kinderen tegen te gaan.

5. Gratis ov voor lage- en middeninkomens, ouderen boven de 65 en kinderen onder de 12 jaar. Geen rekeningrijden, in welke vorm dan ook.

1. Een hogere belastingvrije voet van uiteindelijk €30.000. Lagere belastingen door de overheid te verkleinen. De hoge BTW verlagen van 21% naar 19%, de lage BTW van 9% naar 6%. Heffingsvrij vermogen verhogen naar 1 miljoen euro. Verlaging van het eigen risico naar 200 euro.

2. Geen standpunt over minimumloon en AOW.

3. Grondige vereenvoudiging belastingen-, toeslagen en premiestelsel.

4. Geen uitkeringen en (kinder)toeslagen voor mensen die in het buitenland verblijven.

5. Onbelaste kilometervergoeding van 30 cent per kilometer. Accijns op brandstoffen significant verlagen. Wegenbelasting omlaag. Nooit akkoord gaan met kilometerheffing. Afschaffen spitsheffing in het ov. Stoppen subsidie op elektrische auto's.

1. Geen belasting over de eerste 20.000 euro die je per jaar verdient. Over het belastbare inkomen komen een of twee schijventarieven die dicht bij elkaar liggen. Een verlaging van het lage en hoge btw-tarief. De eerste miljoen euro wordt ontzien van erfbelasting.

2. De overheid moet een loon-prijsspiraal niet verder aanwakkeren door het minimumloon nog verder aan te jagen.

3. Veel inkomensafhankelijke regelingen worden afgeschaft. Daarvoor in de plaats komen twee inkomensonafhankelijke regelingen: een huurtoelage op basis van de hoogte van huur (en dus niet het inkomen) en een huishoudtoelage op basis van de samenstelling van het huishouden.

4. Gratis kinderopvang.

5. Verlaging van accijnzen op benzine, diesel en lpg. Geen spitsheffing. De invoer van rekeningrijden tegenhouden. Subsidies en andere fiscale voordelen op EV auto's beperken.

1. We beginnen met het verlagen van het laagste tarief in de inkomstenbelasting, gelijktijdig met het hervormen van een aantal heffingskortingen. De marginale druk bij lagere en middeninkomens moet afnemen. Per behandeling een deel van het eigen risico betalen. Suikerhoudende dranken zwaarder belasten, ook een accijns op e-sigaretten.

2. Het wettelijk minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen herijken.

3. Bij de komende belastingherziening herzien we het hele stelsel van toeslagen en premies en verminderen we vooral het beroep op de zorgtoeslag, zonder grote inkomenseffecten.

4. De kinderopvangtoeslag vervangen we door instellingsfinanciering in combinatie met

een ouderbijdrage. We draaien het voornemen om de kinderopvang gratis te maken terug. Deze maatregel pakt vooral gunstig uit voor hoge inkomens.

5. Op het platteland is er voor de auto vaak geen alternatief. We zijn daarom tegen een kilometerheffing. Elektrische auto's gaan meer bijdragen aan de belastingopbrengsten.

1. De vrijstelling wordt verhoogd. Het eigen risico wordt afgeschaft. De btw op groente, fruit, granen, peulvruchten en noten gaat naar het nultarief. Ook btw afschaffen bij plantaardige alternatieven voor vissen en zeevruchten, schaal- en schelpdieren. Geen btw meer voor reparaties van producten. Het statiegeldsysteem wordt uitgebreid naar alle drankverpakkingen. Een vermogensbelasting van 1% voor 500.000 euro oplopend tot 5% voor vermogens van 5 miljoen euro.

2. We verhogen het minimumloon naar 16 euro per uur, uitkeringen stijgen mee. Het volwassen minimumloon vanaf 18 jaar.

3. We maken uiteindelijk alle toeslagen overbodig. Hierbij geldt het uitgangspunt dat iedereen voldoende inkomen heeft om normaal in alle basisbehoeften te voorzien.

4. Kinderopvang wordt gratis voor mensen met een laag inkomen. We maken ook de kinderbijslag inkomensafhankelijk.

5. Het ov wordt 50% goedkoper en de btw op tickets wordt afgeschaft. Voor mensen met een inkomen tot 150% van het sociaal minimum wordt het ov gratis. Belastingvoordelen voor auto's worden afgebouwd. Autobezitters die weinig kilometers rijden gaan minder belasting betalen. Hoe vervuilender en zwaarder je auto, hoe meer je zou moeten betalen.

1. Met de opbrengsten van het verminderen van aftrekposten als de hypotheekrenteaftrek kunnen we de lasten verlagen voor mensen met een laag- en middeninkomen. Een hoger toptarief voor topinkomens. Lagere zorgpremie en lager eigen risico, waardoor de zorgtoeslag niet meer nodig is. De grote groep minima die geen inkomstenaangifte doet, wordt voortaan proactief benaderd als ze geld terugkrijgen. Gratis menstruatieproducten op scholen.

2. We verhogen het minimumloon naar € 16 per uur en de uitkeringen gaan hierin mee.

3. Het toeslagenstelsel op termijn overbodig maken. We onderzoeken hoe heffingskortingen, studiefinanciering en aftrekposten kunnen worden vervangen door een onvoorwaardelijk, maandelijks basisbedrag voor iedereen vanaf 18 jaar tot de AOW-leeftijd.

4. De kinderopvang wordt in publieke handen gebracht, zodat de kinderopvang gratis is voor alle kinderen. De kinderopvangtoeslag verdwijnt daarmee. We integreren het kindgebonden budget in de kinderbijslag.

5. Voor een vast bedrag van € 49 per maand kan iedereen in de daluren onbeperkt reizen met alle vormen van het ov. Experimenten voor gratis ov voor mensen met lage inkomens. Op termijn gebruik van het ov voor iedereen gratis. We versnellen de invoering van betalen naar gebruik voor automobilisten, zodat de vervuiler gaat betalen. Het is eerlijker om een lager tarief te rekenen in regio’s waar mensen afhankelijk zijn van de auto omdat het openbaar vervoer geen goed alternatief vormt.

1. Verlaging BTW op boodschappen van 9% naar 0%. Afschaffen van het eigen risico in de zorg. Verhogen ouderenkorting. Afschaffen vliegtax. Zzp'ers kunnen betaalbaar vrijwillig verzekeren.

2. Verhogen wettelijk minimumloon.

3. Verhoging van de huurtoeslag.

4. Geen standpunt over kinderopvang.

5. Verlaging van de brandstofaccijnzen.

1. Een belastingverlaging voor gezinnen met lage- en middeninkomens. Verlaging van btw naar 9% voor het repareren van apparaten. Gratis relatietherapie. Een nationale gezinspas die korting geeft op musea, speeltuinen en andere gezinsactiviteiten. Ouders hoeven daarbij voor maximaal twee kinderen te betalen.

2. Geen standpunt over minimumloon en AOW.

3. Toewerken naar afschaffing van toeslagen. Een gezinsvriendelijk belastingstelsel waarbij niet langer het individu maar het huishouden het uitgangspunt vormt.

4. Het faciliteren en financieren van kinderopvang is geen overheidstaak. Het budget voor kinderopvang moet worden geïnvesteerd in alle gezinnen.

5. Een btw-vrijstelling voor het ov. Kinderen moeten gratis mee kunnen reizen. Voorkomen dat autorijden alleen betaalbaar wordt voor hogere inkomens.

1. Eigen risico naar nul. BTW op voedingsmiddelen en openbaar vervoer geheel schrappen. Afspraken met supermarkten om de prijzen van basisproducten te verlagen. Hogere inkomens gaan meer belasting betalen en lagere inkomens minder. Alle medewerkers krijgen voortaan recht op een deel van de winst. Een vliegtaks alleen voor veelvliegers.

2. We verhogen het minimumloon tot 16 euro per uur. De AOW stijgt mee.

3. + 4. Het stelsel van toeslagen maken we overbodig door alle inkomens te verhogen en door de zorg, het wonen en de kinderopvang voortaan voor alle inkomens betaalbaar te maken.

5. Ov direct overal goedkoper door BTW te schrappen en een goedkoop maandabonnement en/of dagkaart. Stads- en streekvervoer wordt direct gratis voor ouderen (65+) en kinderen (12-), scholieren en voor mensen met een beperking. We werken toe naar een gratis ov. We keren ons tegen het rekeningrijden. Bezitters van stekkerauto's moeten voortaan volwaardig belasting betalen.

1. Werken gaat meer lonen. Vermogen, vervuiling en bedrijven worden meer belast.

2. We verhogen de bijstand en het sociaal minimum.

3. We schaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en werkgevers- en werknemerspremies af. Deze worden afgedekt door een aangepaste inkomstenbelasting en een nieuwe basistoelage als opmaat naar een nieuw basisinkomen.

4. Kinderopvang beschikbaar maken voor alle kinderen, ongeacht of de ouders wel of niet werken.

5. Nieuw tarievenstelsel voor het ov, waarbij het combineren van vervoermiddelen goedkoper wordt. Een dalurenkorting, een tarief dat daalt op langere stukken en korting in regio's. Meer directe treinverbindingen tussen grenssteden, zodat de trein ook daar de auto kan vervangen. Tot 2030 subsidie op aanschaf van een nieuwe of tweedehands elektrische auto. Bij rekeningrijden kijken we naar een apart tarief voor de regio en vervuiling.

1. De belasting op werk verlagen, zodat het loont om (meer) te gaan werken. We verruimen de werkkostenregeling, waardoor werkgevers hun personeel bijvoorbeeld met een meerurenbonus kunnen belonen. Lagere belasting op de energierekening.

2. In Nederland zou je met een voltijdbaan rond moeten kunnen komen. Om dit te bereiken verhogen we het minimumloon.

3. Een eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel, waarbij bijvoorbeeld de kinderopvangtoeslag wordt afgeschaft. Uiteindelijk willen we af van het hele stelsel. Hierbij is de koopkracht van met name middengroepen randvoorwaardelijk.

4. Goedkopere kinderopvang voor werkenden. De huidige opvangcapaciteit wordt als eerste ingezet voor werkenden.

5. We houden de auto betaalbaar door accijnzen te verlagen. We werken toe naar een stelsel van betalen naar gebruik. We verhogen de belastingen op de auto daarbij niet. Het tarief is niet gebonden aan de tijd en plek waar je de auto gebruikt. We zorgen dat het financieel blijft lonen om elektrisch te rijden.