Hoe laten we het Gronings weer opbloeien? ‘Wees niet te bang!'

Dat roept de vraag op: hoe krijgen we het voor elkaar om het Gronings nieuw leven in te blazen? We vroegen het onder andere aan een ouder stel uit Zuidbroek en de dertienjarige Marco Bontsema uit Siddeburen, die plat praat.

Het is bomvol in theater Kielzog. Er staan stands waar mensen boeken verkopen, oude houten schaatsen tentoonstellen en er is een plek waar je Gronings kunt leren. Voor de meeste aanwezigen is dat geen probleem; de voertaal in Kielzog is over het algemeen plat Gronings.

Dat wordt onder andere gesproken door Okko en Dineke van der Poel, een stel uit Zuidbroek met kinderen en kleinkinderen. Okko: ‘Het is heel belangrijk dat het Gronings behouden blijft.’ Toch hebben zij de kinderen Nederlandstalig opgevoed. Iets waar ze toch een beetje van balen.

Okko: ‘Dat was destijds de gewoonte. We praten nu wel Gronings met de kinderen, maar niet met de kleinkinderen.' Er valt een kleine pauze, waarin het besef indaalt dat juist daar een kans ligt. 'We moeten ons daar wel wat bewuster van zijn en ook tegen hen Gronings praten.’

Het is een goed begin, maar hoe gaan we het volgens hen voor elkaar krijgen dat de jeugd meer Gronings gaat spreken? Dineke: ‘Dat wordt lastig. Ik sta regelmatig bij de basisschool om de kleinkinderen op te halen. Alle mama’s praten Nederlands. Dat moet veranderen. En een festival als dit is goed, het is weer een mooie stimulans!’

Iemand die net van de basisschool komt, is de dertienjarige Marco Bontsema uit Siddeburen. Hij is verreweg een van de jongste aanwezigen in theater Kielzog en praat vol trots Gronings.

‘Het zit een beetje in de familie, zo heb ik het geleerd. Een paar vriendjes en vriendinnetjes praten ook Gronings. Maar er moeten meer van dit soort evenementen georganiseerd worden, dan denk ik dat het wel goedkomt dat meer mensen Gronings gaan praten. In het begin is het wel even lastig, maar nu valt het wel mee. Papa en mama vinden het ook hartstikke mooi!’

Bontsema heeft het Gronings niet alleen thuis, maar ook op school meegekregen. ‘Wij kregen Groningse les. Als we nou op alle scholen in de provincie Groningse les geven, dan wordt het een stuk gemakkelijker!’

Er was ook nog leuk nieuws voor Bontsema en zijn vriendjes. Zij maakten een vlog in het Gronings voor de wedstrijd ‘Vlog 'em mor’ en gingen met een prijs van vijfhonderd euro naar huis.

Door met de missie om het Gronings nieuw leven in te blazen. Dat kan door te praten met opa en oma, dat kun je leren op school, maar dat kan ook door het luisteren van muziek. Zanger en troubadour Jan Henk de Groot is daar groot voorstander van. Ook hij is op het GRN Festival in Hoogezand.

‘Muziek is een mooi middel om de taal levend te houden. Voor je het weet neurie je het mee, vervolgens zing je de tekst mee en dan ben je automatisch al met klank bezig. Hoe spreek je het uit? Zo hebben we allemaal ook Engels geleerd. Uiteindelijk gaat het vanzelf.’

Hij heeft nog wel een advies aan eenieder die wel Gronings wil praten, maar nog een drempeltje over moet: ‘Je moet het durven. Wees niet te bang voor de taal! Des te vaker je het doet, des te beter je erin wordt!’

Tussen alle stands in Kielzog, staan ook onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Een van hen is Hedwig Sekeres. Zelf 26 jaar, opgegroeid in Drenthe, maar spreekt sinds een tijdje vloeiend Gronings. ‘Als je er onderzoek naar doet, moet je het ook kunnen. Dus ik heb cursussen gevolgd en nu lukt het.’

Recht voor Sekeres krijgen mensen een echo van hun keel, waaruit af te leiden is welke streek in de provincie hoort bij het accent. ‘En we hebben een bordspel voor alle streektalen in Nederland en een app voor kinderen om Gronings te leren.’

Die app is bedoeld voor kinderen op de basisschool. ‘Op die manier raken ze bekend met het Gronings. Ze krijgen ook opdrachten mee, bijvoorbeeld dat ze Gronings moeten praten met hun familie. Een van de belangrijkste dingen is dat we meegeven dat Gronings geen slecht Nederlands, maar onze eigen taal is.’

Sekeres vindt het lastig om de toekomst van het Gronings te voorspellen: ‘Of we het Gronings weer kunnen laten opbloeien? Dat is wel een gewetensvraag. Ik denk dat het Gronings altijd blijft bestaan, maar ik betwijfel of het ooit weer wordt zoals vroeger. Het is wel een mooi doel!’