Vroag&Antwoord: Straatnamen (3/3)

Die plekken hebben ook een mooie collectie lokaal gangbare benamingen voor straten die afwijken van wat er op de bordjes prijkt.

Ulrum biedt ondanks z'n beperktere oppervlakte en dus geringere hoeveelheid straten ook fraaie staaltjes. Deelnemers aan de tweede vragenronde van Vroag&Antwoord droegen bijvoorbeeld Noorderweg aan als normale aanduiding voor wat de Langeweg heet. Misschien zeiden wij dat in onze familie alleen maar, schreef een informant (m/v), maar het komt werkelijk in diverse Ulrumer antwoorden voor en dat kan niet allemaal uit familiale kring afkomstig zijn.

Het is misschien geen wonder (kerkhistorisch bekeken) dat er juist in Ulrum informanten wijzen op Psaalm 119..... Er zijn twee straten die in dit verband doorgegeven worden. De ene is het vaakst gegeven, de Nittersweg die van Zoutkamp richting Munnekezijl loopt. De andere betreft de Electraweg, van Houwerzijl naar Electra. Die krijgt minder stemmen maar begrijpelijk is de naam Psaalm 119 wel, ook voor deze weg.

Voor wie er niet mee bekend is, 119 is het langste nummer uit het kerkelijke liedboek. In vroeger tijd bezat deze psalm welgeteld 88 coupletten. Logisch dus dat het de aanduiding vormde voor een lange, lange weg... en of dat dan de Electra- of de Nittersweg is, misschien is de nabijheid van Ulrum wel belangrijker vanuit het oogpunt van de naamgeving! Ook in Finsterwolde heb je lange rechte straten, maar daar duikt Psalm 119 niet op.

Als we alle gegevens een beetje globaal bekijken - de lokale benamingen voor straten zijn heel wat meer studie waard - dan springen diverse dingen in het oog. Zo heten er in de volksmond diverse straten ree of reed in het Westerkwartier, nogal wat meer mondeling dan op schrift zogezegd. Bij Boerakker bijvoorbeeld Rodoa's ree (Roordaweg in officiële vorm), in Visvliet Rooie Reed voor de Molenweg, Kerkhof-ree in Zevenhuizen, op z'n zondags kerkhoflaan.

Frappant is het aantal verkleinvormen: soms te vinden op de bordjes maar veel vaker hóorbaar in de dialectaanduiding. In Thesinge heet Diekje officieel De Dijk, Zwaartloantje in Scheemda staat te boek als Scheemdermeersterweg, in Ter Apel bestaat Klontje(s)buurt alleen maar officieus, net als het Golden Aailandje daar; het Rooie buurtje in Leek is hetzelfde als Diepswal, Krulloantje in Foxhol heet in de telefoongids Krullweg, het Overschotje in Oude Pekela heeft volgens de boeken een andere naam, de Pispotjeloane in Oostwold (Old) heet zonder verwijzing naar een bloem Bernhardlaan, Tops Loantje in Tweede Exloërmond (Drenthe!) is officieel vernoemd naar de Groninger schrijver Geert Teis. Dit alles enkel als voorbeeld....

Wat in Ten Boer op het gemeentehuis 't Laantje heet, kennen de inwoners als Bokkeloantje. We zien daar dus wél de verkleiningsuitgang maar het woord bok- komt officieel niet voor en daarin is Ten Boer niet uniek. Bok (in Noordelijk Groningen betekende dat 'geit', geloof het of niet) is in een straatnaam blijkbaar ongewenst. Daarvan getuigt de Bokkesingel in Pieterburen (Wilgepad), de Bokkediek in Houwerzijl (Dijksweg), Bokhörn (dat is Hamweg tussen Lageland en Luddeweer), Bokkepad: een tussenweggetje in Kantens tussen de Langestraat en de Molenweg waar mijn plattegrond geen naam voor heeft....

Via Google kunnen we overal rondkijken, maar hoe we straten in onze eigen omgeving noemen blijkt dankzij de gegevens van de deelnemers aan Vroag&Antwoord nog een zwart gat. Wat hierboven staat en in twee eerdere afleveringen verteld is (27 februari 2013 zie en 1 mei 2013 ), dat is maar een greep.