Vroag en antwoord: Plaatsnamen

© RTV Noord
Het is al vaker gezegd: Vroag&Antwoord is in feite een uitgebreide, digitale herhaling van een eerder onderzoek naar het Gronings dat Siemon Reker van 1984 tot 1987 deed. In die enquête is de vraag naar plaatsnamen ook gesteld.
Zo hebben we voor het boekje
Op stee - Drentse en Groninger plaatsnamen verzameld
gegevens van 30 jaar geleden gebruikt en van nu. Is het gebruik van plaatsnamen in het Gronings veranderd? Of juist niet?
Over het algemeen kan gezegd worden dat er zeker het een en ander is veranderd ten opzichte van 30 jaar geleden, maar opvallender zijn eigenlijk juist de overeenkomsten. Er is echt wel wat verschoven, maar de hoofdzaak is gelijk gebleven.
Op bepaalde punten zijn interessante veranderingen te zien. Bijvoorbeeld wat betreft het gebruik van lidwoorden (de, het). Bij veel plaatsen in Groningen werd eerder een lidwoord gebruikt. Bijvoorbeeld:
De Muzzel, De Leek, t Hoogezaand, t Scheemte, De Eexte, De Maiden, enzovoort. Daar is nog maar weinig van over. Het is dan ook niet voor niets dat op de Facebookvraag naar lidwoordgebruik bij plaatsnamen op de pagina van RTV Noord van vorige week maar één reactie kwam.
Bij Eexta en Scheemda worden in Vroag&Antwoord zelfs helemaal geen lidwoorden meer gebruikt. Maar ook Scheemte zonder lidwoord lijkt te zijn verschoven, want verreweg de meeste deelnemers noteren Scheemde. Bij plaatsen als Leek en Mussel is het lidwoord eveneens in de verdrukking, hoewel er enkele invullers zijn die het daar wél noteren.
Opvallend is vooral dat het lidwoord vaker terugkomt wanneer er een voorzetsel wordt toegevoegd. Dat klinkt ingewikkelder dan het is: De Leek, t Hoogezaand, De Maiden en De Muzzel worden weinig genoemd, maar Op (D)e Leek, Op t Hoogezaand, Op De Maiden en In De Muzzel worden juist veel vaker opgeschreven. Het lijkt er dus op dat het lidwoord bij plaatsnamen op de achtergrond raakt maar dat dat juist gemakkelijker gehandhaafd wordt na in of op.