Gronings informatiebord in Surinaams Groningen

Hofman was in oktober 2011 in het Surinaamse Groningen om een documentaire te maken over de relatie tussen Stad en dat dorp, de hoofdplaats van het district Saramacca. Het Surinaamse dorp heet zo, omdat daar eind achttiende eeuw het fort Groningen werd gebouwd. Dat fort kreeg die naam van de toenmalige gouverneur, Jan Gerhard Wichers, die uit Stad kwam.

In die documentaire is te zien hoe Hofman een deel van de fundamenten van het fort blootlegt. Ook vertelt hij over een ándere Groninger in Suriname: Henderijkus Tammenga, die bakker was in Vierhuizen en in 1848 met vrouw en zoons naar Suriname trok.

Deze Tammenga voegde zich bij een groep Nederlandse, vooral Gelderse, kolonisten, die drie jaar eerder in Suriname waren beland: een kolonisatie onder leiding van dominee Arend van den Brandhof. De groep bestond in eerste instantie uit zo'n vierhonderd mensen, maar de helft overleed al binnen een paar maanden aan ziektes. De kolonisatie was amper voorbereid. In het gebied aan de overkant van de Saramaccarivier, de verlaten plantage Voorzorg, was niets te vinden van de beloofde huizen en vee; er waren alleen muggen, modder en hitte.

Bij het maken van die documentaire, die is uitgezonden op RTV Noord, speelde Hofman al met de gedachte om ook in het tropische Groningen een bord te plaatsen. Toen de Groninger freelance journalist Karin Sitalsing, onder meer van RTV Noord én achter-achter-achterkleindochter van Henderijkus Tammenga, besloot op reportage te gaan naar Suriname, ging hij met haar mee. Sitalsing is Tammenga's enige nazaat die nu 'weer' in Groningen woont en ze schrijft een boek over haar voorouders.

Hofman kreeg de gemeente Groningen enthousiast voor het informatiebord. Wethouder Roeland van der Schaaf (PvdA) overhandigde Hofman en Sitalsing het bord vorige week woensdag op het Stadhuis.

Het informatiebord wordt zaterdag geplaatst tijdens de herdenking van 170 jaar boerenkolonisatie. De kolonisatie van 1845 wordt elk jaar op 20 juni herdacht met een kranslegging bij het monument voor de boeren in Groningen, maar elk lustrum wordt iets grootser gevierd. Voor de onthulling van het stadsbord werd een momentje ingelast in de al geplande festiviteiten.

Het informatiebord vertelt hoe het dorp Groningen aan zijn naam komt. Ook laat het de contouren zien van het fort, waarvan Hofman in 2011 een deel van de fundamenten blootlegde. Op het bord noemt Hofman ook Henderijkus Tammenga.

Henderijkus Tammenga werd in eerste instantie de vertrouweling van de dominee, maar raakte later gebrouilleerd met hem. Hij stierf in 1864. Zijn jongste zoon, de in 1841 in Ulrum geboren Reinbertus Aloysius, werd later een beroemdheid in Suriname. Hij zette zich in voor het onderwijs van de boerenkinderen en kwam in de Koloniale Raad, de toenmalige volksvertegenwoordiging. Toen hij op tachtigjarige leeftijd stierf, was hij de laatste oorspronkelijke kolonist.

De kolonisten die bleven leven, trokken naar gebieden rondom Paramaribo. Hun nakomelingen, een blanke minderheid in Suriname, worden boeroes genoemd. Vandaag de dag wonen er zo'n duizend van deze witte Surinamers in Suriname, zo'n vierduizend erbuiten, vooral in Nederland.