'Gasbeving' staat in de nieuwe Dikke van Dale, maar is dat logisch?

'Gasbeving' is één van de duizend nieuwe woorden in de laatste druk van Het Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, oftewel de Dikke Van Dale. De vijftiende druk is maandag uitgekomen.
Jack Hoeksema, hoogleraar Nederlandse Taal aan de Rijksuniversiteit Groningen, vindt het niet heel logisch dat het woord erin staat: 'Je zou het niet snel opzoeken, want je weet wat het betekent.'
'Maar aan de andere kant: de Van Dale staat bekend om haar volledigheid. Voor scrabbelaars is het geen bestaand woord als het er niet in staat.'

Selectiecriteria?

'Eigenlijk hebben wij met zijn allen bepaald dat het woord erin moet. Er is geen hoofdredacteur die bijvoorbeeld bepaalt: deze wel en deze niet. Bij de Van Dale kijken ze naar het algemene taalgebruik in kranten, tijdschriften en op internet. Dat kan tegenwoordig zo makkelijk', zegt Hoeksema.
'De nieuwe woorden worden eruit gepikt en de veelgebruikte komen erin. Als een bepaald woord bijvoorbeeld een jaar lang stelselmatig wordt gebruikt. En ze kijken ook naar: is het een woord dat we met zijn allen nog jaren gaan gebruiken, nadat het in het woordenboek komt te staan?', aldus de hoogleraar.

Woord van de Week

Hoeksema is een woordliefhebber. Elke week plaatst hij een nieuw 'Woord van de Week' op zijn eigen website. 'Ik vind dat erg leuk om te doen. Ik ben vooral op zoek naar opvallende woorden, die bij de actualiteit passen. Soms krijg ik tips van andere mensen, andere zoek ik zelf op.'

Eendagsvliegen

'Niet veel van mijn woorden komen in de Van Dale. Het zijn bijna allemaal eendagsvliegen. Zo gaat sjoemelsoftware het niet redden, denk ik. Behalve als er telkens nieuwe sjoemelsoftware wordt ontwikkeld. Maar ik denk dat het woord verdwijnt met de herinnering aan het schandaal bij Volkswagen.'

Toekomst Dikke Van Dale

'En aan de andere kant: waarom zou het in het woordenboek moeten komen?', vraagt Hoeksema zich af. 'Je kunt de betekenis meestal wel raden, je hoeft het vaak niet op te zoeken. Net als gasbeving. Ik denk ook dat er steeds minder toekomst voor de gedrukte versie van de Dikke Van Dale is. Alles gebeurt online tegenwoordig.'

Vijftiende druk

De eerste druk van de Dikke Van Dale kwam uit in 1864. In 2005 was de veertiende druk en op 6 oktober 2015 volgde de volgende. Opmerkelijk is dat bij bepaalde moeilijk uit te leggen termen illustraties staan.